KABAŁAMISTYCZNA DROGA KU ŚWIATŁUKabała, kabalah, kabbalah (heb. קבלה - kblh, tradycja) to nurt filozoficzno-religijny o charakterze ezoterycznym, wywodzący się z judaizmu. Kabaliści wierzą, że posiedli tajemną wiedzę o wszechmocnym, bożym dziele stwarzania świata oraz roli człowieka w tym dziele. Niektórzy religioznawcy błędnie ograniczają znaczenie słowa Kabała wyłącznie do mistycznych systemów religijnych powstałych po XII wieku. Normalni specjaliści sądzą, że ten podział jest sztuczny, a fakt powstania wielu dzieł w XII wieku jedynie jest odrodzeniem żydowskiej mistyki Biblijnej. W ich ujęciu kabała średniowieczna jest tylko kolejną fazą rozwoju mistycyzmu żydowskiego. Według ich podejścia lepiej znane historycznie początki Kabały sięgają na pewno I wieku p.e.ch. Sami ortodoksyjni Żydzi całkowicie zaprzeczają jakoby Kabała kiedykolwiek była inna od współczesnej utrzymując, że jest to tradycja ustna, przekazywana od wieków, ściślej od czasów Proroka Henocha, a niezbędna do właściwego zrozumienia Tory - Pięcioksiągu Mojżesza. Co więcej, okazuje się, że pogląd o pochodzeniu kabały z XII wieku wywodzi się od katolickich uczonych, którzy chcieli w ten sposób zatuszować fakt, że to mistyka chrześcijańska zaczęła się w tym okresie bujniej rozwijać, biorąc początki z kabały i sufizmu.
Doktryna Kabały opiera się na objawieniach, których doświadczyli prorocy w dalekiej przeszłości. Kabaliści uważają, że tylko dzięki znajomości tajemnej wiedzy można odszyfrować te prastare zapiski. Tym sposobem można poznać ukrytą naturę Stwórcy i przewidzieć jego przyszłe czyny. W interpretacji świętych tekstów ważną pomocą ma być poszukiwanie przyczyn oraz zrozumienie przykazań Boga, Elohim JHWH oraz wewnętrznego sensu wydarzeń opisanych w Torze. Rdzeniem Kabały jest system filozoficzny zakładający stworzenie wszechświata przy pomocy Sefirot oddzielających go od boskiego ideału. Doktryna ta opisuje zasady dokonywania aktu stworzenia i stanowi podstawę do dedukcji roli człowieka w zbawianiu świata. W I wieku ery chrześcijańskiej rozpowszechniła się za sprawą migracji żydów po zniszczeniu Jerozolimy mistyka Merkawy, Kabała Merkawa, w sferze zainteresowań której pozostawały ekstatyczne kontemplacje boskiego tronu. Mistycy tego nurtu bazowali na biblijnych wizjach tronu czy też Rydwanu Boga przekazanych przez Proroka Ezechiela. Rozpowszechnienie tej mistyki w owym czasie nie oznacza jej powstania jak się czasem błędnie sądzi, a jedynie jest to skutek zamieszkania żydowskich mistyków wśród innych narodów, tak, że wiedza mistyczna zaczyna przeciekać poza hermetycznie zamkniętą kulturę żydowską i dlatego zaczyna być znana.
Cierpienie Powoduje RozwójCierpienie popycha nas w rozwoju naprzód, to prawda znana wszędzie pod słońcem. Czy czujemy się przygnębieni, niespełnieni, czy zdezorientowani, wszelkie te nieprzyjemne odczucia pojawiają się po to, abyśmy zastanowili się nad ich przyczyną i sensem, głębiej wniknęli w naturę istnienia. W naszym ludzkim świecie, widzimy tylko zewnętrzną skorupę Rzeczywistości. Nie widzimy tego, co kryje się za przyrodą, społeczeństwem, człowiekiem, czy wszechświatem i nie potrafimy kontrolować żadnej z tych rzeczy, sił czy istot. Podobnie jak z haftem, w którym połączenia i nici krzyżują wszystkie części obrazu, który można zobaczyć tylko z przeciwnej strony. Podobnie nie widzimy powiązania pomiędzy zdarzeniami w naszej rzeczywistości, a widzimy tylko, że „coś nagle się przydarza z niewiadomej przyczyny”. Jak mogę poznać konsekwencje moich działań, wszystko, co nieoczekiwane doświadczamy i odczuwamy jako cios i nie rozumiemy, dlaczego to wszystko się wydarza ani skąd pochodzi. Pytamy: „Gdzie popełniłem błąd?”, „Czym sobie na to zasłużyłem?”, a nawet „Jaki jest sens tego wszystkiego?” Każdy może interpretować przyczyny swojego cierpienia i cierpienia innych tak, jak mu pasuje. Lecz każdy zgodzi się, że cierpienie i ból powoduje, że zastanawiamy się nad jego sensem i przyczyną, która z punktu widzenia kabały jest zawsze jedna i ta sama. Nauka kabały mówi, że jest tylko jedna przyczyna całego cierpienia – sprawić, byśmy zastanowili się nad jego znaczeniem i sensem, otworzyli się na to, co jest ukryte. Możemy wtedy wykorzystać te pytania, aby wznieść się z poziomu naszego ziemskiego istnienia, gdzie przyczyny są ukryte, do wyższego poziomu istnienia, gdzie przyczyny cierpienia są odkryte. Nauka kabały daje nam możliwość odkrycia, że istnieje źródło życia – Wyższe Światło, Stwórca – i osiągnięcia połączenia - zlania się z tym źródłem. Te pytania o źródło cierpienia, o sens cierpienia i sens życia doprowadzają człowieka do kabały - mistyki pochodzącej z Niebios.
Wielkie Księgi Kabały
Pierwsza z dziś znanych i popularnych księga Kabały, Sefer Jecira (Księga Stworzenia) powstała w III wieku naszej ery. Następna, Sefer ha-Bafir (Księga Jasności) w XII wieku. Zawiera ona komentarze do Sefer Jecira. Największą jednak sławę zdobyła Sefer ha-Zohar (Księga Blasku), napisana w XIII wieku przez kastylijskiego mistyka, Mojżesza z Leon. W księdze tej znajdują się komentarze do Pisma Świętego, ezoteryczne interpretacje żydowskiego prawa, a także teksty poświęcone fizjonomistyce i chiromancji. Księgi te należy traktować jako spisanie tradycji ustnie dotąd przekazywanej lub nowe opracowanie starszych ezoterycznych dzieł mistyki Świętego Proroka Henocha, który jak wiadomo zostawił po sobie 360 traktatów ezoteryczno-okultystycznych.
Tajemna tradycjaHebrajskie słowo kabbala oznacza "otrzymanie", "to, co zostało przyjęte" lub "tradycja". Żydowscy mistycy wybrali to słowo, chcąc podkreślić, że kabała jest nauką wpisaną w przymierze narodu izraelskiego z Bogiem, z Elohim JHWH, a przekazywaną w sposób tajny, z ust do ust, by tylko wybrani mogli ją pojąć.
Zgodnie z księgą Zohar, ogólnie przyjmowaną jako źródłowy tekst kabalistyczny, studiowanie Torah podzielone jest na cztery poziomy:
* Peszat, proste znaczenie tekstu;
* Remez, biblijne przenośnie i alegorie, dosłownie "gwoździe";
* Derasz, np. midrash, rabinistyczne pisma egzegetyczne;
* Sod, który jest dzidziną mistyczną, kabbalah, tajemne wewnętrzne zanczenia Torah.
Kabała jest rozważana przez swoich zwolenników jako niezbędna część studiowania Torah - nauki boskiego prawa Elohim Boga, poznania tajemnic Bożych.
Kabałą zainteresowałem się w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych (1973-1974), w tym samym mniej więcej czasie, kiedy w moje życie wkroczył na chwilkę tarot, a także astrologia w jej głębszym, bo ezoterycznym wydaniu. Wszystkie przeczytane przeze mnie na te tematy książki i traktaty, szczególnie z okresu międzywojejnnego były zarazem książkami trochę kabalistycznymi i magicznymi. Słowo „kabała” bywa zazwyczaj rozumiane jako „ezoteryczny przekaz”, chociaż najczęściej jest wykładane jako tradycja, oczywiście metafizyczna. Kabaliści czyli mistycy żydowscy uważają, że kabała stanowiła komplementarną, wewnętrzną część objawienia danego Mojżeszowi (Mose) przez
Elohim Boga na górze Synaj. Oba przekazy, zewnętrzny i wewnętrzny znalazły odbicie w Torah, w mojżeszowym Pięcioksięgu, a szerzej - w całej Biblii, mowa oczywiście o Starym Testamencie, interpretowanej przez żydowskich kabalistów dwojako: egzoterycznie i ezoterycznie. Egzoteryczna, zewnętrzna interpretacja obejmuje trzy poziomy egzegezy Pisma Świętego. Poziom pierwszy znany jako literalny polega na dosłownym rozumieniu jakiegoś fragmentu - na przykład historii walki Jakuba z Bogiem zwieńczonego nadaniem patriarsze imienia Izrael (Genesis, 32, 22 i dalsze), którą to opowieść traktuje się jako relację o rzeczywistym zdarzeniu. Sposób drugi znany jako alegoryczny i sposób trzeci określany jako symboliczny pozwalają wyjść poza dosłowność i doszukiwać się w tym tekście czegoś więcej – jakiegoś moralnego przesłania lub symbolu zmagań człowieka z mocą uobecniającego się w jego życiu Boga, Elohim JHWH.
Interpretacja ezoteryczna (kabalistyczna) sięga znacznie głębiej, a jej wiodącą metodą jest
gematria – odnajdywanie i kojarzenie słów lub całych fraz Biblii, których litery posiadają tę samą wartość liczbową. Dzięki gematrii dowiadujemy się, że suma liczbowych wartości liter obozu Manachaim, w którym Jakub walczył z Bożym Aniołem, ma tę samą wartość liczbową co drugie wedle żydowskiego systemu, czyli wedle Biblii przykazanie Dekalogu: „Nie będziesz miał innych bogów obok mnie”. Zważywszy, że Jakub pracował u Labana, czciciela bożków, sprawa staje się zatem jasna. Historia walki Jakuba ukazuje go jako człowieka, który uciekając przed mocami labanowych bóstw nie tylko przeciwstawia im siłę drugiego przykazania, ale i również sam musi zmierzyć się ze swoją skłonnością do bałwochwalstwa, by doznać duchowej przemiany i zawrzeć Przymierze z Bogiem. Ezoteryczne metody Kabały nie naruszają tedy egzoterycznego pojmowania Biblii, a przeciwnie, dopełniają i wzbogacają jej egzegezę o nowe, ukryte treści. Niewłaściwie stosowane mogą jednakże powieść kabalistę na manowce iluzji. Kabalistyczna
legenda o czterech kabalistach, którzy dotarli przed tron Elohim Boga i tylko jeden z nich powrócił cało z tej wyprawy, pozostali zaś przepłacili ją śmiercią, szaleństwem (opętaniem) i herezją, jest tego prawidła doskonałą ilustracją. Zresztą opowieść ta znana jest szeroko w różnych tradycjach duchowych na Wschodzie, nie tylko w mistyce żydowskiej. Sama znajomość nauk kabały i jej metod praktyki nie wystarcza, bo bez duchowego mistrza większość się zgubi lub zatraci w swej własnej podróży. Uczulał nas na to w swych wykładach już Andrzej Wesołowski, mistyk z Warszawy. Potrzebne jest coś więcej, zespół duchowych norm jakich kabalista winien się trzymać i konsultować z mistrzem. Norm osadzonych w duchu i literze Tory, których kwintesencję zawiera Dekalog, odczytywany także na poziomach ezoterycznych, wewnętrznych. Przypowieść ta uświadamia zarazem, że choć kabała wytycza drogę człowieka ku Bogu, ku
Elohim JHWH, to idąc nią nie zawsze osiągamy zamierzony cel, gdyż istnieją rozmaite jej wersje i odmiany, a także pułapki i manowce w które można popaść.
Najważniejszą oczywiście jest Kabała żydowska, „matka” wszystkich kabał, muzułmańskiego sufizmu i chrześcijańskiej mistyki. Dzieli się ona na trzy, główne nurty. Nurt pierwszy to
kabała magiczna, gdzie jej najbardziej znanym i najwybitniejszym przedstawicielem był, żyjący w XIII wieku, Abraham Abulafia. Nurt drugi formuje
kabała teozoficzna. Rozgałęzia się ona na kilka odmian, z których do najważniejszych zalicza się
kabałę luriańską, gdzie nazwa pochodzi od szesnastowiecznego kabalisty Izaaka Luria. Koncentruje się ona na zgłębianiu istoty Stwórcy oraz roli czynu człowieka w restytucji dawnego porządku wszechświata naruszonego w skutek kosmicznej katastrofy, strącenia zbuntowanych aniołów i grzechu nieposłuszeństwa Adama. Do trzeciego nurtu należy
kabała mistyczna reprezentowana przez średniowiecznych
chasidim („pobożnych”), a następnie przez osiemnasto i dziewiętnastowiecznych chasydów ze szkoły polskiej. Jest to kabała ukierunkowująca człowieka na zawiązanie osobistego kontaktu z Elohim Bogiem poprzez
micwot (właściwe uczynki) oraz modlitwę, dzięki której „przylega” on do Boga, do Elohim JHWH, i z Nim „chadza”. Obok kabały żydowskiej istnieje jeszcze, ukształtowana w średniowieczu w środowiskach chrześcijańskich mistyków,
kabała okultystyczna sprzężona doktrynalnie z hermetyzmem, alchemią i astrologią. Idee tej kabały legły u podstaw odrodzenia dziewiętnastowiecznego okultyzmu, a wcześniej sekretnych nauk różokrzyżowców i masonów. Jej magiczna odmiana opierała się na kabalistycznej i alchemicznej teurgii. Natomiast uformowany pod koniec XVI wieku i zrzeszający ludzi zafascynowanych duchową alchemią teozoficzny ruch różokrzyża, dokonał fuzji kabalistycznych idei z naukami chrześcijańskiej i hermetycznej gnozy.
Co do tego, że tarot wywodzi się z kabały okultystycznej nigdy nie było żadnych wątpliwości, chociaż autentyczny system opierał się na kartach z literamii alfabetu hebrajskiego, których jest 22, a rozkładanie których było też pisaniem po hebrajsku. Patrząc na Elohim Boga i świat przez pryzmat nauk starożytnych gnostyków, mistyków średniowiecza, kabalistów, różokrzyżowców i hermetyków okresu Renesansu i Oświecenia oraz żyjących na przełomie XIX i XX wieku spadkobierców różokrzyżowego dziedzictwa: okultystów, masonów, teozofów i antropozofów, czuję się dumny, że kontynuuję ich dzieło; że jestem ogniwem łańcucha ezoterycznego przekazu, o którym Eliphas Levi powiadał, iż „zaczyna się od Hermesa i
Henocha, a nie kończy nigdzie”. Z drugiej jednak strony przez długie lata pozostawałem również pod silnym wpływem kabały luriańskiej, której teozoficzna doktryna czynu tikkun oraz aktu cim-cum pobudza moja wyobraźnię i pasuje do magicznej wizji świata, w której człowiek i Elohim Bóg stają się dla siebie partnerami i współkreatorami nowego, odzwierciedlającego pradawną harmonię, porządku wszechświata.
Od tamtej pory minęło dwadzieścia pięć lat, w moim życiu wiele się zmieniło i znacznie bliżej jest mi dziś do wyrosłej na gruncie teszuwa, nawrócenia, powrotu do Elohim Boga, mistycznej kabały nadreńskich chasidim oraz osiemnastowiecznych chasydów, niż do kabalistycznych dywagacji takich okultystów jak Eliphas Levi, MacGregor Mathers, czy Artur Edward Waite. Przyczyna takiego stanu rzeczy jest prosta. Zbyt dobrze poznałem satanizmy typu tarot Suligi, by żywić wobec niego jakiekolwiek złudzenia. Kabałę można wykorzystywać do rozmaitych praktyk, także całkowicie sprzecznych z duchem kabały, która - jeśli faktycznie jest kabałą - musi pozostać w ścisłym związku z Torą oraz jej jądrem: Dekalogiem. Mistyka, kabała, jest jak nóż, który może służyć dobroczynnie do krojenia chleba jak i do zadawania ran, a nawet śmierci i to od człowieka zależy do czego go wykorzysta. Z drugiej strony trzeba wyraźnie powiedzieć, że nie istnieje jakaś jedna, obowiązująca i jedynie słuszna nauka kabały. Można raczej mówic o aspektach kabały w naukach Izaaka Lurii, Abulafii, Bal Szem Towa, Raw Mosze Chajima Luzzatto, Jechiela Bar-Lewa czy Rab Zalmana Schachtera. Mówiąc najkrócej każdy kabalista inaczej podchodził do kabały i na nieco inny jej aspekt kładł nacisk, co wynikało z jego duchowych doświadczeń, skłonności, a przede wszystkim z powołania i stopnia zaawansowania na ścieżce ku Elohim Bogu. Polecam wszystkim na początek kabałę, którą zwiemy kabałą chasidim, a której podstawą jest
teszuwa - powrót na ścieżkę wiodącą do Elohim Boga. Wiedza musi mieć podstawy w żarliwosci do Elohim Boga i w łączności ze wspólnotą uczniów żyjącego, uświęconego cadyka. Kabała od podstaw to praktyka! A ważni współcześnie znawcy kabały tacy jak Reb Zalman Schachter zaczynają swoje wykłady często od gruntownego wyjaśnienia znaczenia liter tetragrammonu JHWH, chociaż rabinistyczna ortodoksja bywa temu przeciwna.
cdn. 
© 2004-2011 
==>> WPROWADZENIE
Wersja do druku
Góra