Ramadan jest jedynym miesiącem kalendarza księżycowego, którego nazwa wymieniona została w Koranie (sura
Krowa, 2:185). Na jego ważność wskazuje post, będący jedną z podstaw islamu i przypadający właśnie w
ramadanie.
Gdyby słudzy Boga wiedzieli o całym błogosławieństwie i wartości miesiąca ramadan, zaprawdę zechcieliby, aby trwał on przez cały rok – tak powiedział Prorok Muhammad (saał).
Ramadan to dziewiąty miesiąc muzułmańskiego kalendarza księżycowego hidżry. Każdego roku, z pełnym nabożności drżeniem, muzułmanie na całej planecie oczekują nadejścia tego błogosławionego czasu – czasu rozmyślań, duchowego oczyszczenia i gorliwości w imię Najwyższego Stwórcy.
Według słów Proroka Muhammada (
saał),
ramadan jest najlepszym z wszystkich miesięcy roku. Przez cały święty miesiąc muzułmanie poszczą, jak nakazuje to szariat. Od świtu do zmierzchu słońca powstrzymują się od jedzenia, picia, bliskości intymnej, starają się opanować język przed gadulstwem, a duszę przed złymi zamierzeniami.
Ramadan stanowi miesiąc oczyszczenia duszy i ciała. Prorok Muhammad (
saał) przekazał, że post dodaje zdrowia. Tradycja przestrzegania postu przez wiernych wywodzi się najdawniejszych czasów. Nakaz postu, jako specyficznej formy oddawania czci Panu, istniał we wszystkich Bożych religiach zesłanych przez Najwyższego Boga wszystkim Swoim prorokom. Zgodnie ze świętą historią islamu, po raz pierwszy obowiązek postu został nakazany pierwszemu człowiekowi i prorokowi, Adamowi (
alajhis salaam, pokój z nim,
as). Przestrzegały go wspólnoty Nuha (Noe) i Ibrahima (Abraham), Sulejmana (Salomon) i Dawuda (Dawid), Musy (Mojżesz) i Isy (Jezus) (
alajhimus salaam, pokój z nimi,
as), tak jak powiedziano w ostatnim Piśmie Świętym, Koranie:
O wy, którzy wierzycie! Przepisany jest wam post, tak jak był przepisany tym, którzy byli przed wami. Być może, będziecie wytrwali! (sura
Krowa, 2:183).
Dla wielu muzułmanów
ramadan odbywa się w radosnej atmosferze przebywania ze współwyznawcami, gdy wieczorami po zachodzie słońca zbierają się za wielkim stołem na skromny posiłek (
iftar), aby pożywić się darami Najwyższego i podziękować Mu za nie. Przez cały miesiąc wierzący starają się częściej spotykać ze sobą, odwiedzać rodzinę i znajomych, szczególnie słabych i chorych.
Ramadan to także najlepsza pora na odnowienie przyjacielskich kontaktów, pojednanie się i wybaczenie krzywd.
Do szczególnie poważanych cnót islam zalicza pozyskanie użytecznej wiedzy. Dlatego poszukiwanie mądrości podczas tego błogosławionego miesiąca ramadan ma szczególne znaczenie. Ostatni prorok islamu Muhammad (saał) powiedział o tym następująco: Tego, kto w ramadanie odwiedza miejsca, w których ludzie zbierali się w celu poznania islamu, Najwyższy za każdy krok obdarzy nagrodą, jaką otrzymałby za rok służenia Mu. Rzecz jasna, dążenie do zdobycia wiedzy nie ogranicza się tylko do tego jednego miesiąca, bo przecież Prorok Muhammad (saał) wzywa swoich zwolenników: Poszukujcie wiedzy od kolebki do mogiły
Ramadan to miesiąc pobożności, w którym wierzący starają się jak najwięcej czasu poświęcać na ibadę (wielbienie Stwórcy), wykonując więcej modlitw, czytając Święty Koran, zwracając się do Najwyższego z dua – modlitwami z prośbami o rzeczy w tym oraz przyszłym życiu. Często odwiedzają meczety dla wspólnych modlitw i dua. Muzułmanie w swych modlitwach dziękują Stwórcy za najwyższy dar: zesłaną im poprzez Proroka Muhammada (saał) religię islamu i proszą o wybaczenie za popełnione grzechy, pokładając nadzieje w łasce Najwyższego.
Nocne godziny są dla muzułmanów wypełnione szczególnym błogosławieństwem, ale w ramadanie witają każdą noc z jeszcze większym przejęciem i wzruszeniem, bowiem serca ich przepełnione są oczekiwaniem na najświętszą ze wszystkich nocy roku, zwaną Lajlatul Kadr (Noc Przeznaczenia). Nikomu ze śmiertelnych nie jest znana jej dokładna data: może nastąpić w dowolną dobę świętego miesiąca. W ramadanie zesłany został Święty Koran, a w innych czasach odkryte również Święte Księgi innym prorokom: Zabur (Psałterz) – Dawudowi, Taura (Tora) – Musie, Indżil (Ewangelia) – Isie (as).
Ramadan to szlachetne święto trwające cały miesiąc, podczas którego wierni starają się pobożnie przeżyć każdy dzień, wypełniając nakazy określone przez religię i spełniając jeszcze więcej dobrych uczynków ku czci Najwyższego Boga: rozdając jałmużnę potrzebującym, odwiedzając chorych, dbając o słabych i nieszczęśliwych, zdobywając wiedzę, udzielając się charytatywnie. Wysłannik Boga (saał) powiedział: Temu, czyje wielbienie w ramadanie było przepełnione wiarą i nadzieją w Boga, przebacza się wcześniejsze grzechy.
Hadisy o ramadanie
1. Salman (radijallaahu anhu, niech Bóg będzie z niego zadowolony, ra) opowiadał: Wysłannik Boga (saał) uczył nas w ostatnich dniach szabana, że zbliża się wielki i błogosławiony miesiąc ramadan. Jest w tym miesiącu jedna noc, której znaczenie przewyższa tysiące miesięcy. Bóg Najwyższy uczynił post w ramadanie obowiązkowym (fard) i ustanowił nagrodę za nocną modlitwę tarałih. Jeśli w tym miesiącu człowiek zbliża się do Boga Najwyższego, spełniając dobre uczynki, wtedy liczy się to tak samo, jakby wypełnił fard w innym miesiącu. A nagroda przypadająca temu, kto wypełni fard, równa jest nagrodzie za siedemdziesiąt fardów w miesiącu innym niż ramadan. To miesiąc cierpliwości, a zapłatą za nie jest Raj. W tym miesiącu każdy może zrozumieć, co czują ludzie głodni i skłoni to nasze serca do współczucia wobec biednych i ubogich. W ramadanie zwiększa się wartość pokarmu (rizk) wiernego. Ten, kto nakarmi poszczącego, dostąpi przebaczenia grzechów i uwolnienia od ognia piekielnego, a także nagrody równej tej, którą dostanie poszczący, przy czym jego zapłata nie zmniejszy się. Sahabowie powiedzieli: „O Wysłanniku Boga, nie każdy z nas jest na tyle bogaty, by nakarmić poszczącego”. Prorok (saał) odpowiedział na to: „Jeśli nie jesteście w stanie, to nie karmcie obowiązkowo do syta. Bóg Najwyższy nagrodzi i za jednego daktyla, za łyk wody lub mleka. Pierwsza część tego miesiąca – to łaska Boga Najwyższego, druga część – to przebaczenie, a ostatnia – uwolnienie od Ognia. Kto w czasie ramadanu ułatwi pracę swojego sługi, temu Bóg Najwyższy ześle przebaczenie i uwolnienie od Ognia. Kto w czasie iftaru napoi wodą poszczącego, tego Bóg Najwyższy napoi źródlaną wodą w Dzień Sądu i nie poczuje on pragnienia aż do wejścia do Raju”.
2. Abu Huraira (ra) przekazał nam słowa Wysłannika Boga (saał): Mojej wspólnocie podarowano pięć szczególnych rzeczy, których nie dano wcześniejszym. Bóg Najwyższy lubi zapach z ust poszczącego bardziej niż zapach piżma. Ryby w wodzie proszą o wybaczenie dla nich do czasu iftaru. Każdego dnia Raj staje się dla nich coraz piękniejszy, a Bóg Najwyższy mówi: „Niedługo moi wierni słudzy zrzucą z siebie ciężary tego świata i przyjdą tam”. W ramadanie wszystkie niepokorne szatany zostają skute łańcuchami i nie mogą czynić zła, jak w inne czasy. W ostatnią zaś noc zsyła się wybaczenie tym, którzy przestrzegali postu. Sahabowie zapytali: „Czy to Lajlatul Kadr?”. Prorok (saał) odpowiedział: „Nie, ale zapłata dla sług przychodzi po zakończeniu pracy”.
3. Kab ibn Udżra (ra) opowiadał o pewnym wydarzeniu: Wysłannik Boga (saał) powiedział: „Podejdźcie do minbaru”. Podeszliśmy. Gdy wstąpił na pierwszy stopień, rzekł: „Amin”. Gdy wstąpił na drugi stopień, rzekł: „Amin”. Gdy wstąpił na trzeci stopień, rzekł: „Amin”. Po zakończeniu kazania zszedł na dół, a my powiedzieliśmy, że usłyszeliśmy od niego dziś to, czego nigdy wcześniej nie słyszeliśmy. Odrzekł tak: „Przyszedł do mnie Dżibril (Gabriel, as) i kiedy wstąpiłem na pierwszy stopień, przemówił: «Nieszczęsny ten, kto w ramadanie nie dostąpił przebaczenia». Wtedy powiedziałem: „Amin”. Gdy wstąpiłem na drugi stopień, przemówił: «Nieszczęsny ten, kto usłyszał twoje błogosławione imię i nie wyrecytował salałat». Znów powiedziałem: „Amin”. Gdy wstąpiłem na trzeci stopień, przemówił: «Biada temu, kogo rodzice – oboje czy jedno z nich – dożyją starości, i on, dzięki nim, nie wejdzie do Raju». I powiedziałem: „Amin”.
4. Ubajda (ra) opowiadał, że pewnego razu Wysłannik Boga (saał) powiedział przed rozpoczęciem ramadanu: Nadchodzi błogosławiony miesiąc ramadan. W tym czasie zwrócona jest na was uwaga Boga Najwyższego. On zsyła na was szczególną łaskę, wybacza grzechy, przyjmuje dua. Bóg Najwyższy patrzy na wasz zapał w dobrych uczynkach i szczyci się nimi przed aniołami. Pokażcie więc Bogu Najwyższemu wasze dobre uczynki. Zaprawdę, nieszczęsny jest ten, kto nawet w tym miesiącu utraci łaskę Boga Najwyższego.
5. Wysłannik Boga (saał) powiedział, że każdego dnia i każdej nocy miesiąca ramadan Bóg Najwyższy wyzwala skazanych (od Piekła). Każdego dnia i każdej nocy obowiązkowo przyjmowane jest jedno dua od muzułmanina.
6. Abu Huraira (ra) przekazał nam następujące słowa Wysłannika Boga (saał): Dua nie będzie odrzucone od trzech osób: od przestrzegającego postu w czasie iftaru, od sprawiedliwego władcy i od uciśnionego. Dua ostatniego z nich Bóg wynosi ponad obłoki i dla niego otwiera drzwi do niebios. I tak mu mówi: „Będzie ci okazana pomoc, nawet jeśli dopiero za jakiś czas”.
7. Wysłannik Boga (saał) powiedział, że Bóg i Jego aniołowie zsyłają łaskę spożywającym suhur.
8. Wysłannik Boga (saał) powiedział, że wśród przestrzegających postu jest wielu takich, którym z ich postu pozostanie tylko wspomnienie głodu. I wielu jest spędzających noce na oddawaniu czci, którym pozostanie tylko uczucie niewyspania.
9. Wysłannik Boga (saał) powiedział, że post stanowi tarczę dla człowieka, póki ten go nie zepsuje.
Tak samo jak człowiek zakrywa się tarczą, tak też post chroni go przed wrogiem, czyli szatanem. W jednym z hadisów powiedziano, że post jest ochroną przed karą narzuconą przez Boga Najwyższego. W kolejnym, że post to ochrona przed Piekłem. Inny hadis przekazuje, jak ktoś zapytał Wysłannika Boga (saał), co niszczy wartość postu. Prorok (saał) odpowiedział: „Kłamstwo i plotki”. W wielu hadisach zaleca się unikania takiego zachowania, aby zachować swe serce w czystości i przejść przez post z godnością. Według niektórych uczonych kłamstwa i plotki naruszają post, tak samo jak jedzenie i picie przed przeznaczonym na to czasem. Jednak większość uczonych twierdzi,
że post nie zostaje złamany, choć zanika jego barakat (stopień błogosławieństwa). Alimowie proponują sześć zasad dla przestrzegających postu:
1. Należy wystrzegać się zatrzymywania wzroku na tym, co może przywieść do grzesznych myśli lub powodować próżną stratę czasu. Wysłannik Boga (saał) powiedział, że spojrzenie to jedna ze strzał szatana. Człowiekowi, który chroni swój wzrok ze strachu przed Bogiem, Najwyższy podaruje takie światło wiary, którego słodycz i smak poczuje aż w sercu. Słudzy przybliżeni do Najwyższego objaśniają, że wszystko, co odciąga uwagę od Boga, jest próżne i niepotrzebne.
2. Należy powstrzymywać swój język od kłamstw, plotek, oszczerstw, potwarzy, drwin i gadulstwa. W hadisie przekazanym przez Buchariego mówi się, że post jest tarczą człowieka. Dlatego przestrzegający postu powinien uważać, aby z jego ust nie padały nieprzystojne słowa, kpiny, obelgi itp. Jeśli ktoś zacznie się z tobą kłócić, powiedz mu: „Mam post” i zakończ z nim rozmowę. Trzeba szczególnie unikać kłamstw i plotek. Jak wcześniej wspomniano, niektórzy uczeni uważają, że łamie to post. W czasach Wysłannika Boga (saał) dwie kobiety przestrzegające postu poczuły nagle ogromny głód, co doprowadziło je do stanu bliskiemu śmierci. Sahabowie zwrócili się z tą sprawą do Wysłannika Boga (saał). Dał im wtedy miskę, do której kazał kobietom zwymiotować. Obie zwróciły kawałki mięsa i świeżą krew. Ludzie bardzo się zdziwili. Wtedy Prorok (saał) wyjaśnił, że kobiety przestrzegały postu, powstrzymując się od pożywienia halal Boga Najwyższego, a jadły haram, ponieważ plotkowały o innych ludziach.
Bóg Najwyższy w Świętym Koranienazywa plotki „zjadaniem ciała swojego brata”. Hadis ten mówi nam, że z powodu plotek, którymi grzeszyły te kobiety, post stał się dla nich tak ciężki, że mogły umrzeć. Identycznie działają także inne grzechy, co potwierdza doświadczenie. W czasie postu większość bogobojnych ludzi odczuwa duchową i fizyczną ulgę, a obciążeni grzechami czują często pogorszenie samopoczucia. Dlatego, aby ułatwić sobie czas postu i napełnić go duchowością – unikajcie grzechów, a szczególnie plotek, które stają się dla niektórych ludzi zajęciem dla skrócenia okresu poszczenia.
3. Trzeba pilnować swoich uszu. Zabronione jest zwracanie uwagi i słuchanie tego wszystkiego, czego nie wolno wymawiać językiem. Wysłannik Boga (saał) powiedział, że grzesznikami są zarówno plotkarz, jak i ten, kto tego słucha.
4. Należy chronić także pozostałe części ciała. Na przykład uważać na ręce, aby nie brały zabronionego, na nogi – aby nie podążały do zabronionego itd. Trzeba strzec się przed podejrzaną żywnością podczas iftaru. Człowiek, który przestrzegał postu, a później pożywił się jedzeniem haram, podobny jest do leczącego się chorego, który dodaje trucizny do lekarstwa.
5. Nie można przejadać się w czasie iftaru, nawet jeśli jest halal, bo tracimy wtedy cel postu. A przecież oznacza on przezwyciężenie dążeń cielesnych, osiągnięcie czystości i anielskich cech. Imam Gazali (ra) pisał: „Czy można osiągnąć cel postu, czyli zniszczyć zapędy Iblisa i namiętności nafsu, skoro podczas iftaru człowiek nadrabia wszelkie zaległości w takich ilościach, że cel zostaje całkowicie stracony?”. Wysłannik Boga (saał) powiedział: Szatan porusza się w ciele człowieka jak krew, przetnijcie mu drogi głodem.
Drugim celem postu jest doświadczenie uczucia głodu, aby poznać sytuację ludzi biednych. Jest to możliwe, gdy przestrzega się umiarkowania w posiłkach suhur, a poszczący odczuwają głód aż do czasu iftaru. Do Baszra Hafiego (ra) przyszedł któregoś dnia pewien człowiek. Baszr drżał z chłodu, a jego odzież leżała z boku. Przybyły zapytał: „Czy jest teraz czas, żeby się rozbierać?”. Odpowiedział mu: „Biednych jest bardzo dużo i nie mam możliwości im wszystkim współczuć. Jednak będę z nimi solidarny choć tym, że będę do nich podobny”. Na pewnym zebraniu Wysłannik Boga (saał) powiedział, że aby człowiek miał proste plecy (a nie zgięte z głodu), wystarczy mu kilka kawałków jedzenia. Jeśli człowiek jest głodny, musi nasycić swój żołądek tak, aby jego jedna trzecia była zajęta przez pożywienie, jedna trzecia przez wodę, a pozostała część pozostała pusta.
6. Należy pozostawać w stałej obawie, czy nasz post zostanie przyjęty, czy nie. Przecież przy każdym oddawaniu czci możemy popełnić jakąś pomyłkę, której nie zauważyliśmy, a z której powodu nasze wielbienie zostanie odrzucone. Wysłannik Boga (saał) powiedział, że jednym z pierwszych ludzi wezwanych do rozliczenia w Dniu Sądu będzie szahid. Zostaną mu wymienione wszystkie dobra od Boga, jakimi został obdarowany, i on się do nich przyzna. Wtedy Bóg zapyta go, w jaki sposób z nich korzystał. Odpowie: „Poszedłem na dżihad ku Twojej chwale i zostałem zabity”. Bóg powie: „Kłamiesz, brałeś udział w wojnie, aby nazwali cię bohaterem. I tak właśnie mówili”. I powleką go twarzą po ziemi i wrzucą do Piekła. Następnym człowiekiem będzie uczony. Zostanie wezwany, a wszystkie łaski, które uzyskał w życiu zostaną mu przypomniane. Zapytają, co w zamian uczynił. Uczony odpowie, że zdobywał wiedzę i ze względu na Boga nauczał ludzi i czytał Koran. Bóg powie: „Kłamiesz, zdobywałeś wiedzę, aby nazywano cię mędrcem, i czytałeś Koran, aby nazywano cię kari. I tak właśnie mówiono”. I powleką go twarzą po ziemi i wrzucą do Piekła.
Wezwą jeszcze pewnego bogatego człowieka, któremu Bóg Najwyższy podarował dostatek i wszelkiego rodzaju bogactwo. Przypomni mu się o tych dobrodziejstwach, a gdy je potwierdzi, zostanie zapytany: „Jak z nich korzystałeś?”. Ten odpowie: „Nie przepuściłem ani jednej okazji, aby nie wydać pieniędzy dla Twego zadowolenia”. Bóg powie: „Kłamiesz. Wydawałeś pieniądze, aby nazwano cię hojnym. I tak właśnie mówiono”. I jego także powloką twarzą po ziemi i wrzucą do Piekła.
Uchroń nas, Boże, przed takim losem. To wszystko jest owocem nieprawidłowych intencji i zamiarów. W hadisach wspomniano wiele podobnych przykładów. Dlatego człowiek odbywający post musi zachowywać czystość i szczerość swoich intencji, starając się osiągnąć zadowolenie Boga Najwyższego i znajdować się w stanie pomiędzy niepewnością o to, czy jego czyny są godne przyjęcia przez Pana, a poleganiem na miłosierdziu Boga.
*
© 2004-2011 
==>> WPROWADZENIE
Wersja do druku
Góra