Bahaickie domy modlitwy
Bahaickie budynki sakralne dzielimy na mauzolea tj. tam gdzie pochowani są założyciele Wiary Bahá’í, centra administracyjne oraz domy modlitwy. Budowlami, które reprezentują nowoczesne rozwiązania architektoniczne są świątynia lotosu w Nowym Deli w Indiach (rok budowy 1986) oraz świątynia w Santiago de Chile (planowany rok zakończenia budowy 2008, ale nadal buduje się). Natomiast pozostałe budowle wzniesiono w połowie XX wieku, w 2001 roku otwarto nowe budynki centrum administracyjnego w Hajfie w Izraelu w stylu klasycystycznym.
fot. Świątynia w Santiago de Chile
Bahaickie domy modlitwy są budowlami centralnymi - każdy dom modlitwy jest dziewięciokątem zwieńczonym kopułą. Budowle tego typu przeznaczone na cele sakralne cieszyły się dużą popularnością już w czasach renesansu.
fot. Świątynia w New Delhi, India
Symetryczność miała odzwierciedlać doskonałość Boga. Okrąg ma również znaczenie symboliczne w różnych religiach: zarówno wizerunki Buddy czy postaci świętych w chrześcijaństwie otoczone są okrągłą aureolą. Harmonia formy współgra zazwyczaj z otoczeniem – budynki otoczone są pięknymi ogrodami, które w tradycyjnych wierzeniach były symbolem nieba, natomiast kwitnące ogrody symbolami nowego życia i duchowego rozwoju. Dom modlitwy jest miejscem dla duchowego spotkania całej ludzkości.
Otwartość na ludzi różnych ras i wyznań znajduje wyraz w sposobie kształtowania architektonicznego budowli. Otwartość na inne kultury i religie odzwierciedlona jest symbolicznie poprzez 9 wejść, charakterystycznych dla wszystkich domów modlitwy.
fot. (Niemcy)
Jedność religii jest również ważną cechą wydarzeń odbywających się w budynku- służy ona głównie jako miejsce do medytacji jednak okazjonalnie czytane są tam fragmenty pism świętych nie tylko bahaickich ale również innych religii takich jak Biblia czy Koran.
Istniejące domy modlitwy (Mashriqu’l-Adhkar) uważa się za „Świątynie Matki” poszczególnych kontynentów, jako że w przyszłości przewiduje się, że takich budowli będzie więcej. W bahaickich domach modlitwy nie ma kazań, rytuałów, duchowieństwa, obrazów czy posągów. Spotkania modlitewne odbywające się w środku polegają na czytaniu świętych tekstów Wiary Bahá’í i innych religii. Obecnie, na całym świecie istnieje siedem domów modlitwy i trwa budowa kolejnego obiektu.
fot. (Austalia)
Wnętrza bahaickich domów modlitwy są projektowane zgodnie z zasadą minimalizmu, nie ma w nich zbędnych ozdób, które rozpraszałyby medytujących w nich ludzi jak obrazy czy rzeźby. Tym samym nawiązuje do tradycji ikonoklazmu, ruchu sprzeciwiającego się kultowi obrazów już za czasów chrześcijańskiego Bizancjum, a w późniejszych okresach za czasów reformacji. Podobne tendencje można współcześnie zaobserwować w innych religiach np. w kościołach protestanckich, bardzo prostych i oszczędnych w formie świątyń.
Zakaz przedstawiania wizerunków Boga oraz jego proroków występuje również w Islamie. Podobnie w świątyniach bahaickich modlący nie kierują się ku wizerunkowi Boga, ale wznoszą ciche modlitwy ku Bogu niematerialnemu, duchowemu. Chociaż nie jest to koncepcja nowatorska jest czasami trudna do zrozumienia dla wyznawców religii, w których miejsca sakralne są nasycone wyobrażeniami religijnymi np. w Hinduizmie czy u grekokatolików. Zjawisko to jest szczególnie widoczne w bahaickiej Świątyni Lotosu w Indiach, gdzie odwiedzający często szukają obiektów kultu, do których mogliby się zwracać. Trudno jest czasami pogodzić różne tradycje i przyzwyczajenia - zadanie to powiodło się w Indiach, gdzie chrześcijanie modlą się obok wyznawców islamu czy hinduizmu - sztuka dość trudna w kraju gdzie często wybuchają walki uliczne na tle religijnym.
fot. kaligrafia inwokacji do Boga „Chwała Najświętszemu Imieniu”.
Jedynym symbolem umieszczonym w budynku w centralnym miejscu kopuły bahaickiej świątyni jest kaligrafia inwokacji do Boga „Chwała Najświętszemu Imieniu”. Jest to jedyny punkt, który wyróżnia się z ascetycznego otoczenia i do którego prowadzi wzrok modlącego.
Bahaickie domy modlitwy są miejscami służącymi wysławianiu Boga i Jego Objawicieli. Są duchowymi ośrodkami głoszenia jedności ludzkości, stworzonymi z myślą o modlitwie i medytacji. Poza funkcją duchowo-modlitewną budynki te mają ambicję bycia centrum działalności społecznej dla lokalnych społeczności, dlatego też do uczestnictwa w programach modlitewnych oraz społeczno-ekonomicznych realizowanych wokół świątyni zapraszani są wyznawcy wszystkich wyznań i narodowości. W przyszłości świątynie będą nie tylko miejscami medytacji, ale stanowić będą centrum działalności społeczno-ekonomicznej i charytatywnej.
fot. Świątynia w Chicago, USA
Budynki te będą pewnego dnia ośrodkami życia duchowego każdej wspólnoty i wyrazem jej humanitarnej troski o wszystkich, skupiającymi dodatkowe budynki takie jak sierociniec, szkoła i dom dla ludzi w podeszłym wieku. Wszystkie te instytucje będą zajmować się zagadnieniami społecznymi, humanitarnymi, edukacyjnymi oraz naukowymi. Działaniami tymi mają kierować jednostki administracyjne Wiary Bahá’í, tj. dziewięciu członków wybieranych rokrocznie w demokratycznych wyborach tzw. zgromadzenia duchowe.
fot. Świątynia w Samoa
Architekci uczestniczący w procesie projektowania bahaickich domów modlitwy zwracają uwagę na to, aby lokalne cechy kulturowe były odzwierciedlone w budowli, w związku z tym przeprowadzane są konsultacje społeczne mające na celu poznanie opinii lokalnej społeczności na temat możliwości zastosowania formy, koloru czy oświetlenia.
fot. Świątynia w Ugandzie
Ogólnie zasady projektowania bahaickich domów modlitwy można podsumować w następujących punktach:
* Celem istnienia budowli jest modlitwa do Boga, zjednoczenie ludzi różnych ras wyznań i warstw społecznych, budowle są otwarte dla wyznawców różnych religii, gdzie wszyscy wspólnie modlą się do jednego Boga,
* Posiadają 9 wejść: symbolizujących 9 głównych religii i ich jedność- miejsca prowadzą symbolicznie do tego samego miejsca tj. wnętrz świątyni, w domyśle do jednego Boga,
* Dom modlitwy to centrum większego kompleksu charytatywnego: szkoły, przytułki, domy starości,
* Usytuowane są na przedmieściach miast wśród terenów zielonych, zawsze uwzględniają elementy lokalne tak, aby nikt nie czuł się tu obco,
* Lokalni wyznawcy zawsze uczestniczą w wyborze projektu oraz w procesie budowy.
fot. Świątynia w Panamie
Opracowanie: Kusztar
www.bahaizm.blogspot.com