Bogowie Arabscy•
AD - w źródłach przed-muzułmańskich znajdujemy nieliczne wzmianki o mitycznym ludzie zamieszkującym Arabię po wielkim potopie i bezpośrednio po czasach Noego. Lud ten dzieli się na trzynaście plemion. W zamierzchłych czasach pojawił się prorok Hud, jeden z pięciu najwcześniejszych proroków arabskich. Wysłany został do ludu Ad z misją szerzenia wiary w jednego Boga. Niewiara Adytów i szyderstwa, jakich doświadczył Hud, wywołały gniew Boga - zesłał na nich straszliwy huragan. Zgodnie z wierzeniami huragan trwał trzy lata bez przerwy, aż w końcu Adyci wysłali posłów do mekkańskiego sanktuarium z prośbą o deszcz i zmiłowanie. Wtedy to na niebie pojawiły się trzy chmury - czarna, biała, czerwona. Głos z nieba nakazał dokonać wyboru, lud wybrał czarną, wówczas rozszalał się straszny wiatr i dokonał dzieła zniszczenia. Podobny los spotkał inne staro-arabskie plemię - Samud.
•
AL-KABA - tam znajdowała się słynna świątynia, w której od niepamiętnych czasów spoczywał Czarny Kamień, czczony przez wszystkie plemiona arabskie.
•
ZAMZAM - święte źródło obok Al.-Kaby. Kamień, początkowo biały, z upływem wieków stał się czarny, zmieniony przez grzeszne usta pątników. Okres do pojawienia się islamu zwany jest przez Arabów Dżahilija - czas nieświadomości, ciemnoty, barbarzyństwa. Tradycja religijna głosi, iż w dawnych, zamierzchłych czasach wszyscy Arabowie czcili jednego Boga. Pierwszym człowiekiem który ośmielił się znieść ten pierwotny pra-monoteizm był książę arabski Amr Ibn Luhajj żyjący w II w. n.e. był on opiekunem Al.-Kaby. Kiedy zachorował zaprowadzono go do Al.-Balka w Syrii, gdzie biło źródło o leczniczych właściwościach. Książę wyzdrowiał, ale zaobserwował dziwne obyczaje miejscowej ludności. Czcili oni różne bóstwa prosząc o deszcz i o pomoc w walce z wrogiem. Zaciekawiony tymi zwyczajami zabrał wizerunki tych bóstw do Al.-Kaby i nakazał czcić je. Tak narodził się politeizm arabski.
•
ADAM - w muzułmańskiej mitologii pierwszy człowiek i praojciec ludzkości. W islamie ludowym istnieją przekazy, że został stworzony z gliny i prochu pochodzącego z Mekki i Jemenu. Jest on także uważany za pierwszego budowniczego Al.-Kaby.
•
A`IM - imię bóstwa staro-arabskiego wymieniane w źródłach muzułmańskich.
•
AMM - bóstwo księżyca w jemeńskiej mitologii.
•
AL.-ASWAD - bóstwo staro-arabskie wymieniane w źródłach muzułmańskich.
•
AL-ASZHAL - bóstwo staro-arabskie o nieznanej bliżej naturze i funkcjach.
•
AWAL - bóstwo staro-arabskie, którego imię pojawia się w inskrypcjach samudejskich i jest wymieniane przez Jakuba.
•
AZRA`IL lub
IZRA`IL - anioł śmierci, będącym jednym z czterech archaniołów.
•
BADŻAR - bóstwo staro-arabskie wymieniane w źródłach muzułmańskich.
•
AL-BADŻADŻA - bóstwo staro-arabskie o nieznanej bliżej naturze i funkcjach.
•
BALHUT - w islamie ludowym odpowiednik biblijnego Lewiatana.
•
BANAT ALLAH - córki Allaha, trzy boginie z mekkańskiego panteonu Al.-Uzza, Al.-Lat i Manat. Kult Banat Allah istniał przed islamem w całej środkowej i północnej Arabii.
•
AL-BURAK - mityczny wierzchowiec, którego, według tradycji muzułmańskiej, dosiadł Mahomet w noc swej cudownej podróży z Mekki do Jerozolimy. Ulubiony temat poetów, pisarzy i miniaturzystów.
•
DADŻDŻAL - mityczna postać z eschatologii. Odpowiednik chrześcijańskiego Antychrysta.
•
AD-DAR - bóstwo staro-arabskie wymieniane w źródłach muzułmańskich.
•
AL-DŻABHAT - imię bóstwa staro-arabskiego.
•
AL-DŻABT - imię bóstwa staro-arabskiego.
•
AL-DŻADDA - bóstwo staro-arabskie. Opiekun studni i źródeł wody.
•
AL-DŻALSAD - bóstwo czczone w Jemenie przez plemiona Kinda i w Hadramaucie. Wyobrażane w formie białej skały, na której umieszczano czarną głowę. W jego sanktuarium przepowiadano przyszłość i wróżona za pomocą strzał.
•
DŻILLA - mityczni mieszkańcy czwartej ziemi. Mają skrzydła jak pustynne ptaki, nie mają oczu, stóp ani rąk.
•
DŻINY - demony i duchy powstałe z czystego płomienia i obłoku pary, obdarzone nadnaturalną mocą i mogące przyjmować postacie ludzi, zwierząt i potworów. W islamie są pozostałością dawnych mitologicznych wyobrażeń przed-muzułmańskiej Arabii. Ulubiony temat legend i baśni ludowych. Były to istoty rozumne. Do dzinów zaliczamy: ghule, sile, i ifrity.
•
AL.-FALS - w czasach przed-muzułmańskich było to bóstwo opiekuńcze zbiegów, którzy w jego sanktuarium znajdowali azyl. Miało kształt człowieka. Ofiary wrzucano do świętej studni, służącej za skarbiec tego bóstwa. Ze studni tej, po zniszczeniu sanktuarium Ali, bratanek Mahometa, miał wydobyć dwa legendarne miecze.
•
FIS - mityczne potwory zamieszkujące trzecią ziemię.
•
GABRIEL (Dżibra`il) - archanioł zwany w tradycji muzułmańskiej "człowiekiem Boga". Wspomniany po raz pierwszy w "Starym Testamencie". Jest zarządcą raju, węży i cherubinów. Jest najczęściej wysłannikiem Boga do ludzi.
•
GHUL lub GHULA - zły demon w mitologii Arabów. Występuję jako zwierzę lub straszliwy potwór, bądź wiedźma zamieszkująca cmentarze i odosobnione miejsca.
•
AL-HABA - bóstwo staro-arabskie wymieniane w źródłach muzułmańskich.
•
HABIB - anioł uformowany z ognia i śniegu. Strażnik drugiego nieba.
•
HAMA - mityczny ptak, który co sto lat powraca do grobu zmarłego.
•
HARUT - anioł wymieniany w Koranie jako ten, który w Babilonii nauczał ludzi czarów.
•
MARUT - anioł wymieniany w Koranie jako ten, który w Babilonii nauczał ludzi czarów.
•
HAWWA (EWA) - żona Adama, stworzona z jego zakrzywionego żebra.
•
HUBAL - główne bóstwo Kurajaszytów. Bóg nieba i księżyca, czczony również w Nabatei i Palmyrze. Bóg przyrody którego kult związany z cyklem przemian w naturze. Jego sanktuarium było wyrocznią, gdzie przy pomocy strzał udzielano rad i przepowiadano przyszłość.
•
HUNAM - żeńskie bóstwo solarne, dające ciepło. Imieniem tym określa się także źródła wody w środkowej Arabii.
•
HUTUM - mityczne potwory zamieszkujące siódmą ziemię. Mają szczęki dzikich zwierząt i oczy pałające okrucieństwem.
•
IBIS - imię szatana, znanego także jako Aduww Allah (wróg Boga). Wymienione w Koranie pojawia się często w przekazach tradycji muzułmańskiej, baśniach i legendach.
•
ILMUKACH - w południowo-arabskiej mitologii bóstwo czczone w królestwie Saba. Bóg księżyca, deszczu, urodzaju, i wojny. Jego symbolami są grzmoty i sierp księżyca.
•
ISAF - bóstwo staro-arabskie będące personifikacją płodności. Wiązane przez niektórych z hipotezą o prostytucji sakralnej w sanktuariach dawnej Arabii.
•
NALIL - bóstwo staro-arabskie będące personifikacją płodności. Wiązane przez niektórych z hipotezą o prostytucji sakralnej w sanktuariach dawnej Arabii. Tradycja głosi że Isaf i Nail to mężczyzna i kobieta jemeńskiego pochodzenia z plemienia Dżurhum. Dopuścili się grzechu uprawiając miłość cielesną w świątyni, za co zostali ukarani - zamieniono ich w kamienie. Bożki te, jak wiele innych zostały zniszczone przez Mahometa.
•
ISRAFIL (Asrafil) - jeden z czterech archaniołów. Spełnia on ważną rolę w eschatologii muzułmańskiej. Zapowiada bowiem koniec świata.
•
AL-ITR - bóstwo staro-arabskie wymieniane w źródłach muzułmańskich.
•
AL-JABUB - bóstwo staro-arabskie o nieznanej naturze i funkcjach.
•
JADŻUDŻ - mityczne ludy olbrzymów, zamieszkujące krańce ziemi. W muzułmańskiej eschatologii przejdą one wielki mur, odgradzający ich od obszarów zamieszkałych przez ludzi.
•
MARDŻUDŻ - mityczne ludy olbrzymów, zamieszkujące krańce ziemi. W muzułmańskiej eschatologii przejdą one wielki mur, odgradzający ich od obszarów zamieszkałych przez ludzi.
•
GOG - mityczne ludy olbrzymów, zamieszkujące krańce ziemi. W muzułmańskiej eschatologii przejdą one wielki mur, odgradzający ich od obszarów zamieszkałych przez ludzi.
•
MAGOG - mityczne ludy olbrzymów, zamieszkujące krańce ziemi. W muzułmańskiej eschatologii przejdą one wielki mur, odgradzający ich od obszarów zamieszkałych przez ludzi.
•
JAGHUT - bóstwo wymienione w Koranie. Przedstawione w postaci lwa, symbolu słońca, uważane także za bóstwo deszczu. bóstwo z Jemenu.
•
JALIL - bóstwo o nieokreślonej naturze.
•
JA`UK - bóstwo przedstawione w postaci konia, utożsamiane z Jaghutem, dawca deszczu. Czczony był przez plemiona Hamdan i Chaulan, a świątynia znajdowała się w Chajwan.
•
KAJS - nazwa mistycznych istot zamieszkujących trzecią ziemię. Pożywieniem ich jest pył, a napojem sok z roślin pustynnych.
•
KALKAIL - strażnik piątego nieba.
•
KARIN - demoniczny stwór i sobowtór człowieka, zrodzony w chwili jego narodzin. Utożsamiany często z dżinem lub szatanem.
• KASRA - bóstwo solarne.
•
AL-KUTAT - mityczne potwory podobne do ptaków, zamieszkujące szóstą ziemię.
•
AL-LAT - staro-arabska bogini nieba i deszczu, czczona też jako bogini Słońca i planety Wenus. W Palmyrze utożsamiana z Ateną. Jedna z triady bogiń Banat Allah (córki Allaha). Królowa władająca otchłanią, w której więziona jest Isztar - babilońska bogini. Jej sanktuarium znajdowało się w miejscowości At-Ta`if, gdzie była czczona pod postacią białej czworobocznej skały.
•
AL- MADAN - bóstwo staro-arabskie wymieniane w źródłach muzułmańskich.
•
MANAT - bogini przeznaczenia, opiekunka grobów i bogini miłująca sprawiedliwość. Jej sanktuarium znajdowało się w Kudajd. Na rozkaz Mahometa Ali zniszczył jej posąg i zabrał z jej sanktuarium dwa miecze zwane Michzam i Rasub.
•
MALIK - strażnik piekieł.
•
MALSA - mityczne stwory zamieszkujące piątą ziemię.
•
MANAF - bóstwo Kurajaszytów znane z licznych imion teoforycznych. Kult tego bóstwa znany był także na Półwyspie Synaj i Palmyrze.
•
MANHAF - bóstwo staro-arabskie.
•
AL-MUHARRIK - bóstwo staro-arabskie.
•
MUNKAR - niebieskooki strażnik grobów, anioł który przeprowadza wstępny sąd nad umarłym.
•
NAKIR - niebieskooki strażnik grobów, anioł który przeprowadza wstępny sąd nad umarłym.
•
NASR - bóstwo staro-arabskie wymieniane w Koranie. Nasr (orzeł, sokół), zgodnie z tradycją muzułmańską, wchodzi w skład grupy pięciu bóstw znanych jako noetyckie. Po potopie opadająca woda miała wyrzucić posąg tegoż bóstwa na wybrzeże Arabii.
•
AN-NUCHCHA - bóstwo staro-arabskie.
•
NUHM - bóstwo staro-arabskie.
•
ARRABBA - bóstwo staro-arabskie.
•
RAJJAN - mityczny byk podtrzymujący ziemię.
•
RI`AN - bóstwo staroarabskie.
•
RIDWAN - anioł pełniący funkcję strażnika raju.
•
RUDA - bóstwo rodzaju żeńskiego, otaczane szczególną czcią w okresie przed-muzułmańskim w północnej i środkowej Arabii. Bogini ziemi i urodzaju. Przedstawiana niekiedy pod postacią nagiej kobiety, trzymającej w rękach końce rozpuszczonych włosów. Na jej prawej ręce wyryta była gwiazda.
•
SAD - bóstwo astralne, będące personifikacją losu i szczęścia.
•
SADJA`IL - anioł pełniący funkcję strażnika trzeciego nieba.
•
SALSA`IL - strażnik czwartego nieba.
•
SAMUDA - bóstwo staro-arabskie.
•
SILA - mityczny stwór zamieszkujący pustynie.
•
SUWA - bóstwo wymieniane w Koranie. Przedstawiane w formie zwykłego, nie ociosanego kamienia. Uważane też za bóstwo strzegące zbłąkanych stad.
•
SZAJTAN - szatan, zły duch szkodzący ludziom. W wierzeniach ludowych identyfikowany z dżinami - często łączy go wspólne pochodzenie.
•
SZAMACHA`IL - anioł, strażnik szóstego nieba.
•
ASZ-SZAMS - bóstwo solarne czczone w środkowej Arabii przez plemię Banu Tamin. Występuje w inskrypcjach katabańskich i sabejskich.
•
AT-TAGHUT - bóstwo staro-arabskie.
•
TININ - odpowiednik biblijnego Lewiatana.
•
AL.-UKAJSIR - bóstwo staro-arabskie, otaczające opieką plemię Lachm. Jego sanktuarium znajdowało się w północnej Arabii na pograniczu z Pustynią Syryjską. Odbywały się tam uroczyste rytualne procesje, pielgrzymi golili głowy i z każdym kosmykiem włosów składali w ofierze garść mąki. Święte kamienie (ansab) poświęcone temu bóstwu opryskiwano krwią ofiarowanych zwierząt i składano przy nich przysięgi.
•
UMJANIS - bóstwo lunarne czczone przez plemię Chaulan.
•
UWAL - bóstwo staro-arabskie.
•
AL.-UZZA - bogini planety Wenus. Jedna z trzech córek Allaha. W okresie przed-muzułmańskim kult tej bogini był szeroko rozpowszechniony w całej północnej Arabii. Utożsamiana z grecką Afrodytą. Wraz z boginią Ruda uważana za hipostazę ogólno-semickiego bóstwa Asztar. Jej sanktuarium znajdowało się w dolinie Nahla. Mieszkała w drzewie samura, będącą odmianą akacji.
•
WADD - jedno z pięciu bóstw staro-arabskich wymienionych w Koranie. W jemeńskiej mitologii uważany za boga Księżyca. Przedstawiany jako postać człowieka z mieczem, kopią, łukiem i kołczanem. Tradycja głosi, że był jednym z głównych bóstw, które czczono w czasach Noego.
•
ZU AL.-CHULASA - bóstwo opiekuńcze plemienia Badżila i Azd. Przedstawiane w formie białego kamienia z wyrytą na nim koroną. Na kamieniu wieszano ozdobne szaty, naszyjniki i oblewano go mlekiem. Przepowiadano przy nim przyszłość, posługując się trzema strzałami. Jego sanktuarium znajdujące się blisko Mekki, zostało zniszczone przez Proroka, a sam posąg posłużył za próg meczetu w Tabali.
•
ZU AL.-KAFFAJN - bóstwo "z dwiema dłońmi", czczone w czasach przed-muzułmańskich. Utożsamiane z Zu asz-Szara.
•
ZU AR-RIDŻI - bóstwo staro-arabskie.
•
ZU ASZ-SZARA lub DUSZARA - staro-arabskie bóstwo roślinności i wegetacji. Identyfikowane z Dionizosem. W Petrze był bogiem karającym złodziei grobów. Główne bóstwo nabatejskiego panteonu. Otaczane czcią przez liczne plemiona arabskie. Znany w epoce rzymskiej pod imieniem Dusares. Przedstawiany w formie kamienia na podstawie pokrytej złotem.
•
AZ-ZUN - bóstwo o charakterze astralnym, będące personifikacją piękna i urody. Jego sanktuarium znajdowało się w miejscowości Al.-Ubulla w pobliżu Al.-Basry.
Nadesłane