Historia religii w Japonii jest splotem długich procesów między religią rodzimą a religiami napływowymi. Kult zmarłych przodków jest najbardziej charakterystyczną cechą japońskiego życia religijnego i wszystkie inne napływowe wyznania musiały się do niego dostosować. Rodzime Shinto wywodzące się z animistycznych wierzeń w przeszłości, oprócz swoich oddziaływań na inne religie, które pojawiły się na Wyspach Japońskich, w prawie nie zmienionej formie kultywowane jest do dziś przez część społeczeństwa japońskiego. Kiedy w Japonii w VI wieku oficjalnie pojawił się dość elastyczny buddyzm pochodzenia chińskiego, wchłonął pewne elementy z Shinto.
Cesarz stał się wówczas nie tylko potomkiem rodzimej bogini słońca Amaterasu lecz człowiekiem, który dzięki swoim dobrym uczynkom w poprzednim wcieleniu stał się obecnie władcą. Napływowe religie jak Konfucjanizm i Taoizm odegrały także znaczącą rolę w kulturze Japonii. Nauka konfucjańska wpłynęła na etyczne i polityczno - filozoficzne aspekty życia Japończyków w okresie formowania państwa między VI a IX wiekiem a potem w okresie Edo (1603 - 1868). Wpływ Taoizmu przejawił się m.in. w powszechnym użyciu chińskiego kalendarza (księżycowego) oraz w popularnych wierzeniach w przepowiednie i wróżby. Życie religijne Japończyków w połowie XIX wieku było pełne wewnętrznych sprzeczności. Większość była pod wpływem dewocyjnego buddyzmu i zwyczajnych zabobonów, shintoizm dzielił się na państwowy (nacjonalistyczny) i sekciarski a klasa samurajów była zorientowana na etykę konfucjańską zmodyfikowaną tak przez buddyzm jak i shintoizm. Po kapitulacji cesarstwa w 1945 r. nastąpił wielki przewrót w dotychczasowym światopoglądzie Japończyków. Dekret z 15. XII. 1945 r. o rozdziale religii od państwa zniósł tzw. shintoizm państwowy oraz błędny pogląd, że cesarz był bogiem a naród japoński wyższą rasą powołaną do rządzenia światem. Konstytucja z 3. V. 1947 r. stworzyła wszystkim wolność religijną co spowodowało pęd mniejszych ugrupowań religijnych do wyodrębniania się z większych. Silnemu rozbiciu uległy wówczas buddyjskie szkoły Shingon i Hokke.
Według danych japońskiej Agencji d/s Kultury z 2002 r. shintoizm praktykuje 49,9% ludności, buddyzm 44,2%, inne religie 5% oraz chrześcijaństwo 0,9% populacji. Charakterystyczną cechą wszystkich tych nurtów jest tendencja do synkretyzmu. Większość Japończyków praktykuje współcześnie shintoizm związany m.in. z obrzędami zaślubin oraz buddyzm, który odgrywa istotną rolę w ceremoniach pogrzebowych. Statystyki dotyczące poszczególnych religii i sekt w ich obrębie, zarówno starych jak i nowych, opierają się na danych szacunkowych - stąd występujące odchylenia w liczbach podawanych przez różne inne źródła.
* SHINTOIZM
Określenie „Shinto”, według badań historycznych - jest zbiorem różnych, łączących się wspólnie rodzimych wierzeń mieszkańców Archipelagu Japońskiego, sięgających okresu Yayoi (ok. 300 p.n.e. - ok. III w. n.e.), wśród których dominowały praktyki magiczne skupione wokół miejsca (ośrodka kultu), gdzie jak wierzono, bóstwo zstępuje na ziemię.
W Japonii w okresie od I w. p.n.e. zasadniczą rolę odgrywał kult boga burzy Susano-o oraz bogini słońca Amaterasu, której sanktuarium - chram zbudowano w Ise w III - V w. Wierzono, że po śmierci wszyscy stają się duchami (kami), które znajdują się we wszystkich miejscach i rzeczach. Termin shinto (lub sindo) - „droga bóstw” lub „droga duchów” pojawił się dopiero po 538 roku.
W XVIII w. wyłonił się ruch Fukko-shinto (Odrodzony Shinto) a w drugiej poł. XIX w. powstał shintoizm państwowy Jinja-shinto kultywujący ceremonie ku czci cesarza i cesarstwa japońskiego. Na początku XX w. pojawiły się nowe odłamy zwane sektami jak Fuji-ko (Bractwo Fuji), Tenri-kyo (Kościół Niebiańskiej Zasady) czy Konko-kyo (Kościół Metalicznego Blasku). Ich świątynie nazywano kościołami. Inne shintoistyczne sekty to: Fuso (12 podsekt), Jikko (4 podsekty), Konko-kio, Kurozumi, Misogi, Mitake (6 podsekt), Shinri (4 podsekty), Shinshu (5 podsekt), Shusei, Shinto-honkyoku (9 podsekt), Taisei (3 podsekty), Taisha, Tenri-kio (4 podsekty) oraz shintoizm świątynny Jinja-shinto (11 odłamów).
Ponadto istnieje jeszcze kilkadziesiąt sekt powstałych po II wojnie św. o typie monoteistycznym, henoteistycznym, politeistycznym, mesjanistycznym oraz spekulacyjno-panteistycznym. Według raportu Agencji d/s Kultury z 2002 r. - trzy współczesne główne szkoły shintoistyczne to: Jinja, Kyoha i Shinkyoha.
Wśród japońskich obrzędów Shinto można wyróżnić m.in. przynoszenie do chramów niemowląt w 30-ym lub 100-nym dniu od narodzin a także uroczystości (Sichigosan) kiedy udziela się błogosławieństwa dziewczętom w wieku lat trzech i siedmiu oraz chłopcom w wieku 5 lat. Chłopcy i dziewczęta, którzy ukończyli 20-y rok życia obchodzą święto dorosłości Seiji-no-hi.
* BUDDYZM (Bukkyo)
Buddyzm w swojej mahajanistycznej formie pojawił się w Japonii w 2 poł. IV wieku z Półwyspu Koreańskiego. Za oficjalną datę podaje się 538 r. odkąd propagowany był przez rodzinę cesarską i arystokrację dworską. W okresie Nara (710-794) istniało początkowo sześć głównych szkół buddyjskich jak:
Sanron (Trzy traktaty), mahayana - 625 r.,
Jojitsu (Szkoła urzeczywistnienia się), hinayana - 625 r.,
Hosso (Przejawy zasad), mahayana - 653 r.,
Kusha (Pojemny skarbiec), hinayana - 658 r.,
Kegon (Obfitość), mahayana - 735 r.,
i Ritsu (Dyscyplina), hinayana - 754 r.
W 806 r. pojawiły się dwie nowe szkoły mahajanistyczne - Tendai oraz Shingon (Szkoła prawdziwych słów) a w 1124 r. sekta Yuzei-nembutsu.
Mnich Ennin (793-864) sprowadził do japonii sektę Jodo-shu (Szkoła Czystej Ziemi) a Shinran Shonin (1173-1262) sektę Jodo-Shin-Shu (Prawdziwa nauka o Czystej Ziemi). Sekta zen Rinzai powstała dzięki Myoan Eisai (1141-1215) a Eihei Dogen (1200-1253) założył w Japonii sektę zen Soto. Nauki mnicha Nichirena Shonina (1222-1282) zwane (hokke) wywodziły się z Sutry Lotosu Prawa (Hokekio) i głosiły, że Japonia to „objawiony raj” a Japończycy to „naród wybrany”. Reformy sekty zen Rinzai dokonał żyjący w latach 1686-1769 Hakuin. W okresie Edo (1603-1868) czynnych było 12 sekt: Hosso, Kegon, Ritsu, Tendai, Shingon, Yuzzei-nembutsu, Jodo, Shinshu, Ji, Rinzai, Soto i Hokka. W 1868 r. powstała sekta Rio-bu-Shinto wskutek fuzji koncepcji filozoficznych Shinto i buddyzmu. Współcześnie, w japońskim buddyzmie istnieje 28 szkół. Do głównych można zaliczyć następujące szkoły, sekty i podsekty:
1. JODO (Amidyści) - Jisshu, Jodo (2 posekty), Shinshu (10 podsekt), Yuzei-nembutsu, Jodo-Shin-Shu
2. NARA (szkoły z okresu Nara) - Hosso, Kegon, Ritsu.
3. NICIREN - Hokke, Hommon-butsuriu (2 podsekty), Myohokke, Nakayama-myo, Nichiren-shu (3 podsekty), Nichiren-komon, Nichiren-sho, Showa-hon, Zaike-nichiren-yofukai.
4. SHINGON - Birushana, Busan, Chisan, Daigo, Kokobunji, Koyasan-shingon (6 podsekt), Nakayama-shingon-sho, Omuro, Senniuji, Shin-bukkio-kukai, Shingon-ritsu, Shin-shingon, Shoden, Toji, Yamashina, Zentsuji.
5. TENDAI - Jimon, Shinsei, Shugen, Tendai (3 podsekty).
6. ZEN - Obaku (2 podsekty), Rinzai (15 podsekt), Soto, Shobo, Sambo Kyodan (najmłodsza szkoła).
Zen jako odłam buddyzmu narodził się w 520 r. w Chinach dokąd sprowadził go z Indii Daruma, XXVIII indyjski patriarcha znany pod sanskryckim imieniem - Bodhidharma. Samo słowo zen (pol. dzen), jest odpowiednikiem chińskiego terminu ch’an, który z kolei wywodzi się z sanskryckiego słowa dhjana oznaczającego medytację.
Obecnie w Japonii istnieją szkoły buddyjskie: Rinzai, Soto i Obaku będącego powrotem do szkoły Rinzai po zmieszaniu się w Chinach z kultem Amithaby. Za założyciela szkoły Obaku uważa się chińskiego mistrza zen przybyłego do Japonii Yin-yuan Lung-chi (jap. Ingen Ryuki).
Linia nauczyciela Yasutaniego Haku‘una (1885 - 1973) pojawiła się jako ruch nazwany Sanbo Kyodan (Zakon Trzech Klejnotów). Jest to niezależna sekta buddyzmu zen, pragnąca ożywić linię Dogena. Jej główną siedzibą jest Sanun Zendo w Kamakura. Inne ośrodki rozmieszczone są na Hokkaido, w Osace, i pref. Wakayama na Kyusiu.
Buddyzm zen nie ma hierarchicznej struktury ani jednolitej organizacji. Nie ma „głowy Kościoła“ ani jedynego patriarchy. Praktyka zen odbywa się we wspólnocie prowadzonej przez nauczyciela - mistrza zen. Związek mistrza z uczniami ma charakter czysto duchowy, nie istnieje żadna zależność organizacyjna czy podporządkowanie.
Do nie sklasyfikowanych sekt buddyjskich wlicza się również: Anna-kyodan, Bukkio-seido-kyodan, Daimoku, Isson, Koankai, Myoken, Nyorai, Shinri-undo. Jedną z nowych buddyjskich sekt jest Soka Gakkai.
* KONFUCJANIZM (Jukyo-shugi)
Na początku V w. (w/g koreańskich kronik) przywieziono do Japonii pierwsze chińskie księgi „Dialogi” spisane przez uczniów Konfucjusza a w VI w. przybywają z Korei chińscy eksperci od nowego systemu filozoficzno-religijnego, którego wpływ przejawił się w różnych aspektach życia Japończyków jak m.in. całkowita lojalność poddanego wobec swego pana, bezwzględne posłuszeństwo wobec cesarza aż do czasów II wojny światowej czy patriarchalna hierarchia rodzinna (ie) z niskim statusem kobiety. Konfucjanizm od XIV w. uważany był za ideologię klasy samurajów i stał się na pewien okres dominującą doktryną państwowo- religijną. Idee Konfucjanizmu wpłynęły znacząco na kształt nowoczesnego Shinto. Współcześnie w Japonii kontynuowana jest złagodzona forma konfucjanizmu, przejawiająca się w lojalności pracownika wobec pracodawcy czy też w ogólnym dążeniu do harmonii i pokoju. Obecnie istnieje nadal w Japonii kilka świątyń konfucjańskich.
* NEO - KONFUCJANIZM
Neo - konfucjanizm pojawił się w Japonii w XII w. jako splot idei Taoizmu, buddyzmu i koncepcji Konfucjusza. Podstawowym pojęciem filozofii neokonfucjanistycznej jest li - uniwersalna zasada (rozum) wszechświata, przejawiająca się w przyrodzie i jako natura człowieka wraz z drugą aktywną zasadą materialną - qi. Neo - konfucjanizm istnieje w Japonii jako Shushigaku (szkoła Shushi) bazująca na idei stabilności rodziny i społecznej odpowiedzialności oraz metafizycznych koncepcjach wyjaśniających naturalny i społeczny ład. Shushigaku wpłynął także na teorię narodowej polityki (kokutai).
* TAOIZM
Taoizm (daoizm) to filozofia stworzona w Chinach przez Lao Zi (Lao-tsy) w III wieku p.n.e., z której wyłoniła się religia (daojiao) w wyniku fuzji filozofii z wierzeniami ludowymi i magicznymi. Za założyciela Taoizmu jako religii uważany jest Czang Tao-ling urodzony w 34 r. n.e. za panowania cesarza Kuang-wu. Najważniejsza księgą Taoizmu jest Tao Te Ching, która głosi jedność zasad jin i jang i których wzajemne dopełnienie się w Tao jest podstawą harmonii świata. W Taoizmie Tao jest siłą (mocą) kosmiczną, dzięki której istnieje materialny wszechświat. Klasyczne księgi taoistyczne i rytuał zostały oparte na wzorach buddyjskich i przekształcone na sposób chiński. Obrzędy i stroje taoistów przypominają pod pewnym względem buddyjskie. Źródłem religii taoistycznej była starochińska mitologia, wierzenia ludowe i pierwiastki buddyzmu, co spowodowało oddalenie religii od jej pierwotnych korzeni filozoficznych i stworzenie panteonu różnych bóstw. W Japonii Taoizm jako religia nie był zbyt popularny, niemniej taoistyczne określenie Tao zbliżone było do japońskiego „Do” (droga).
Taoizm przejawił się w Japonii poprzez Onmyo-Do, bazującej na wschodniej astrologii, alchemii, mistyce i przepowiedniach, poprzez poszukiwanie sposobów na długowieczność i naturalnej harmonii człowieka z otoczeniem. Z tym nurtem związany jest kalendarz księżycowy, ustalanie pomyślnych dni dla określonych wydarzeń i działań, reguły sytuowania budynków i ludowa medycyna. Taoizm wpłynął także na rodzime tradycje i rytuały szamanistyczne bazujące na kulcie przodków - był swego rodzaju reakcją na ówcześnie powszechnie panujący buddyzm i konfucjanizm z ich naukowym prestiżem i politycznymi wpływami, kiedy narodowe shinto dopiero się krystalizowało.
* CHRZEŚCIJAŃSTWO (Kirisutokyo)
Pierwsze zetknięcie z religią chrześcijańską nastąpiło w 1549 r. wraz z misją jezuity Francisca de Xavier do Japonii. Na przełomie XVII i XVIII wieku uznano ją za niebezpieczną dla kraju i w 1587 r. wydano pierwszy jej zakaz, który trwał do 1593 r. W 1596 r. rozpoczął się okres prześladowań chrześcijan trwający do upadku shogunatu w 1868 r. Dopiero po 1912 r. nastąpiło jej równouprawnienie wraz z innymi religiami. W obrębie japońskiego chrześcijaństwa można wyodrębnić ponad 14 grup takich jak: Kościół Katolicki, Kościół Chrystusowy, Kościół Reformowany, Kościół Ortodoksyjny, Baptyści, Protestanci, Kościół Prawosławny, Kościół Anglikański, Kościół Ewangelicko-Luterański, Wolny Kościół Ewangelicki, Kościół Prezbiteriański, Zgromadzenie Boga, Bracia Mennonici, Armia Zbawienia, Metodyści czy Adwentyści. Szacuje się, że w Japonii jest obecnie ok. 1,4 mln wyznawców chrześcijaństwa.
* JUDAIZM
Judaizm jako religia praktykowany jest głównie przez obcokrajowców przybyłych z Europy i przez Amerykanów z baz wojskowych USA istniejących w Japonii od czasu II wojny światowej. Pierwszy żydowski osadnik przybył do Japonii w 1861 r. a w 1895 r. było już 50 rodzin. Pierwsza synagoga została wybudowana w Japonii w Umegasaki Machi (Nagasaki). Współcześnie synagogi znajdują się w Tokio (z 1894 r.) i Kobe (z 1970 r.) oraz zbór żydowski w Yokosuka (bazie marynarki USA). Szacuje się, że ludność pochodzenia żydowskiego w Japonii to około 2 tys. osób (w 1998 r.). Przechodzenie Japończyków na judaizm należy do rzadkości, najczęściej ma to miejsce w trakcie zawarcia związku małżeńskiego. W Kobe, młode japońskie kobiety zainteresowane judaizmem są ważnymi członkiniami niewielkich żydowskich społeczności, wyjeżdżają na studia do USA i biorą udział w oficjalnych naukowych programach wymiany. Jedną z mniejszych grup religijnych o charakterze judeo-chrześcijańskim jest Makuya zał. w 1948 r.
* ISLAM
Japończycy po raz pierwszy poznali idee religii Islamu dzięki przetłumaczonej w 1877 r. na język japoński biografii proroka Muhammada. W 1890 r. przypłynął do Japonii wysłannik turecki z propozycją kontaktów dyplomatycznych. Pierwszymi Japończykami, którzy przeszli w 1909 r. na Islam byli Mitsutaro Takaoka po pielgrzymce do Makkah oraz Bumpachiro Ariga, który przyjął Islam w czasie podróży do Indii. W czasie I wojny światowej wielu emigrantów muzułmańskich z centralnej Azji i Rosji otrzymało azyl w Japonii gdzie założyli pierwsze osady. Ich meczety wybudowano w 1935 r. w Kobe oraz w 1938 r. w Tokio. Podczas II wojny światowej wydano w Japonii wiele publikacji i około 100 książek dotyczących religii Islamu. Wielki „Boom Arabski“ nastąpił w Japonii po tzw. „Szoku naftowym“ w 1973 r. Wśród imigrantów Turcy stanowią do tej pory największą społeczność muzułmańską w Japonii. W przeszłości Japończycy nie posiadali wiedzy na temat kultury muzułmańskiej i byli niechętnie nastawieni do Islamu, który nazywali „dziwaczną religią nisko rozwiniętych krajów“. Po kilku latach, te przekonania Japończyków uległy pozytywnej zmianie. W 1953 r. powstała w Japonii pierwsza muzułmańska organizacja - Japan Muslim Association. Religię Islamu starszej generacji japońskich muzułmanów można przyrównać do religii krajów jak Malezja, Indonezja czy Chiny, młode pokolenie muzułmanów czerpie wzory z Islamu krajów Arabskich. W/g danych z 1996 r. liczba praktykujących Islam to około 150 tys. osób co stanowiło 0,2% populacji.
* HINDUIZM
Na zaproszenie cesarza Shomu (724 -749) przyjechał do Japonii w 736 r. z Indii uczony mnich buddyjski Bodhisena aby nauczać sanskrytu i filozofii buddyjskiej mahajany szkoły Hua-yen (Gandavyuha-Sutra) w różnych japońskich klasztorach. Inny uczony idyjski Dharmabodhi przybył do Japoniii w pierwszej połowie VII wieku. Te wizyty były pierwszym pomostem w indo - japońskich relacjach kulturalnych i religijnych. Studiowano ważne teksty buddyjskie takie jak Bhadracarinama Arya-Samanta, gathy i gramatykę. Hinduizm wyodrębnił się w VII w. w Indiach jako system społeczny i splot różnych, często sprzecznych ze sobą obrzędów i kultów, będący kontynuacją braminizmu (z zachowaniem kast i autorytetu Wed).
Rozwijający się od I w. w Indiach buddyzm Mahajany ignorował system kastowy. W II w. mnich Nagarjuna uczynił z Mahajany odrębny system światopoglądowy zawarty w dziele „Wykład o ścieżce pośredniej”. Między III a V wiekiem nastąpił w Indiach szczytowy okres filozofii mahajanistycznej, który rozprzestrzenił się do Azji Środkowej, Chin, Korei i Japonii. W rezultacie niektóre wczesne japońskie szkoły jak Shingon, Kegon i Tendai zawierały hinduski panteon bóstw. Mahajanistyczne zwoje pisano w sanskrycie dlatego liczne inskrypcje, które można odczytać dziś w niektórych japońskich świątyniach lub na górskich skałach również są w tym języku.
W japońskich religiach ludowych znaczna liczba hinduskich bóstw odgrywa równie ważną rolę jak bóstwa rodzime. „Siedem bogów fortuny”, których odwiedzają Japończycy w świątyniach w Nowy Rok są pochodzenia hinduskiego. Są to m.in. Daikoku (Mahakali), Bishamon (Vaishravana), Benten (Lakszmi) i Benzaiten (Saraswati). Benzaiten obok Lakszmi i Durga jest w hinduiźmie jedną z trzech ważnych bogiń i małżonką Brahmy. Wymieniana jest wielokrotnie w Rygwedach i Ramajanie jako święta rzeka. Jest boginią muzyki, malarstwa, rzeźby i tańca. W Japonii znana jest od VI wieku z przetłumaczonej „Sutry Złotego Światła” i pełni także rolę bogini elokwencji. Lakszmi jest w Japonii znana jako Uka-no-kami. Jest boginią bogactwa, szczęścia, piękna, płodności, wody, muzyki, literatury, sztuki i religii. Wiele świątyń i chramów tej bogini znajduje się przy rzekach, nad jeziorami i przy morskim wybrzeżu. Od dawien bogini Benten (Lakszmi) była identyfikowana w Shinto z boginią Itskushima-Hime (lub Ichikishima-Hime). Chram Itsukushima-Jinja z 593 r. poświęcony jest trzem boginiom morza Ichikishima Hime-no-Makoto, Tagori Hime-no-Makoto i Tagitsu Hime-no-Makoto, chroniącymi marynarzy i statki. Oprócz Itsukushima-Jinja są jeszcze w Japonii dwa ważne chramy Benten - w Enoshima i na wyspie Chikubushima na jeziorze Biwa są dwie jej świątynie buddyjskie. Jezioro jest święte ponieważ ma kształt i nazwę instrumentu biwa, jaki towarzyszy Benten na jej hinduskiej ikonografii. W górskiej jaskini z płynącym strumieniem koło Kamakura znajduje się statua bogini Zeniarai Benten w formie węża z ludzką głową. "Zeniarai" oznacza "zanurzony - grosz" i przybywający tu Japończycy wierzą, że zanurzone w tym strumieniu monety zostaną zwielokrotnione. Rzeźba hinduskiego bóstwa Ganesha zwanego w Japonii Vinayaka lub Kangiten znajduje się w świątyni Gumyo-ji w Yokohamie. Według japońskich ludowych wierzeń Kangiten błogosławi młode małżeństwa oraz pary z dziećmi.
Po II wojnie światowej, od 1952 roku kiedy Indie nawiązały kontakty dyplomatyczne, do Japonii przyjechało wielu hindusów. Większość z nich mieszka w Tokio, Hiroszimie, Sendai i w rejonie portu lotniczego w Kansai (ok.4 tys. osób).
* Religie ludowe (Minkan Shukyo)
Wiele cech charakterystycznych dla ludowych religii wywodzi się z tradycyjnego Shinto lub buddyzmu. Składają się na nie niektóre cykliczne obrzędy, pielgrzymki czy kabały. W połowie XIX w. dużą popularnością cieszyło się Shichi-fukujin (Siedmiu bogów szczęścia).
W wielu domach istnieje tzw. „półka bogów” (kamidana) służąca do składania ofiar. Niektóre z tych obrzędów są dość starodawne i przetrwały jedynie na wiejskich lub górskich obszarach Japonii. Tak zwane shinto ludowe związane jest z kultem gór, lasów, drzew i kamiennych figur jako strażników przejść i pól ryżowych. Charakterystyczna dla ludowych religii jest wiara w przynoszące szczęście talizmany i ochronne amulety. Wybitnym przykładem jest pękata lalka zwana daruma lub okiaragi-koboshi (karykatura portretu Bodhidharmy, pierwszego partiarchy budyzmu zen). Tysiące figurek darumy kupowane jest rokrocznie w Nowy Rok w świątyniach, chramach lub innych sklepach w nadziei spełnienia osobistych życzeń.
* Nowe religie (Shin shukyo)
W XX wieku od końca lat 70-ch nastąpił w Japonii gwałtowny rozwój różnych nowych ruchów religijnych. Japońscy badacze religii klasyfikują wszystkie sekty założone od połowy XIX wieku jako „shin shukyo” a założone po II wojnie światowej jako „shin shin shukyo”(Neo - Nowe Religie). Religijny boom nazywany jest „Shukyo boom”. Popularne jest także określenie Seishin Sekai dla opisu nowych duchowych poszukiwań.
W większych japońskich księgarniach w dziale Seishin Sekai można było znaleźć w tamtym okresie tłumaczenia wielu zachodnich książek autorów jak: Edgar Cayce, Osho Rajneesh, Jiddu Krishnamurti, George Ivanovitch Gurdjieff, Rudolf Steiner, Shirley MacLaine czy Carlos Castaneda oraz publikacje m.in. z zakresu transpersonalnej psychologii, Qi Gongu, Feng Shui, holistycznego zdrowia, rebirthingu, akupunktury, kinezjologii czy reiki. W latach 90-ch pojawiły się związane z Seishin Sekai także filmy dokumentalne i tematyczne festiwale. Ruchy religijne z lat 70-ch zainteresowane były głównie przemianami społeczeństwa, ruchy z lat 90-ch cechuje osobista - indywidualna transformacja.
Prawdopodobnie istnieje ponad sto nowych kierunków religijnych a liczba ich członków to kilkadziesiąt milionów osób. Nauki zawarte w nowych religiach najczęściej posiadają aspekty szerokiego spektrum dawnych tradycyjnych religii jak Shinto, Buddyzmu, Konfucjanizmu, Taoizmu czy ludowych zabobonów i szamanizmu. Założyciele nowych religii czasami są czczeni jako żyjące bóstwa (ikigami).
Nowe religijne ruchy bazujące na shintoiźmie to:
- Tenrikyo (Boska Mądrość) - zał. w 1838 r. - 1,5 mln osób
- Konkokyo (Kościół Metalicznego Blasku) zał. w 1855 r. (450 tys. osób)
- Tensho Kotai Jingu Kyo lub Odoru Shokyo (Religia taneczna)
- Oomotokyo (Nauka z Wielkiego Źródła) - ok. 46 tys. osób
- Seicho no le (Dom Wzrostu) - 2 mln osób
- Sekai Kyuseikyo (Kościół Światowego Mesjanizmu)
- PL Kyodan (PL - „Perfect Liberty“) - ok 1 mln osób na świecie
Nowe kierunki wywodzące się z buddyzmu:
- Reiyukai (organizacja non-profit) założona w 1920 r.
- Nichiren Shoshu Soka Gakkai (Stowarzyszenie Wytwarzania Wartości) działające od 1930 r. - ok. 8 mln osób
- Rissho Kosei-kai (Stowarzyszenie Prawości i Przyjaźni) zał. w 1938 r. - ok. 5 mln osób
- Shinnyo-en religijna organizacja zał. w 1952 r.
Inne nowe religijne kierunki to:
- Shinreikyo (Sekta Boskiego Ducha)
- Mahikari Kyodan (Sekta Prawdziwego Światła) - założona w 1959 r.
- Sukyo Mahikari - zał. w 1974 r. jako odłam Mahikari Kyodan
- Kiriyama Mikkyo (Ezoteryzm Kiriyama)
- Kofuku no Kagaku (Instytut do badań szczęścia ludzi) (10 tys. osób)
- Aleph zwany Aum Shinrikyo - fanatyczny kult religijny (1,2 tys. osób)
- Kościół Scjentologiczny - od 1988 r. (misje w Tokio i Chiba)
- Ho-no-ha-na Sanpogyo - kult zał. w 1987 r. przez H. Fukunaga
- Hoyu-no-kai - grupa religijna
- Life Space - kult zał. w 1983 r. oferujący seminaria "samooświecenia"
- Pana wave Laboratory - jest częścią religijnej grupy Chino Shoho, protestującą przeciwko efektom elektromagnetycznych fal, zał. w 1977 r. (1,2 tys osób)
- Kouhuku-kai-Yamagishi-kai (Yamagishi Association for Happiness), zał. w 1953 r. w 40 komunach (farmach rolnych) mieszka 4,200 osób
Kornel Drzewiński
/Bibliografia:
- Kotański Wiesław „Religie Japonii” w: Zarys dziejów religii, Iskry, W-wa 1986
- Kanert Maciej „Buddyzm japoński“, wyd. TRIO, Warszawa 2005
źródło: http://www.japonia.org.pl/?q=pl/node/72