Poczet papieży Benedyktów
Wybierając imię Benedykta, Kardynał Ratzinger nawiązał do zasług wszystkich poprzednich papieży i świętych o tym imieniu.
Jak wiele innych kwestii związanych z historią Watykanu, także sama chronologiczna lista papieży jest trudna do ustalenia. Kto był papieżem legalnym, a kto antypapieżem? Niektóre nazwiska wciąż wzbudzają emocje. Dopiero w 1942 roku prefekt archiwów Watykanu kardynał Giovanni Mercati sporządził poczet papieży oficjalnie uznany przez Kościół Katolicki. Na tej liczącej dziś 265 nazwisk liście pierwszy Benedykt zapisany jest dopiero pod numerem 62. Imię Benedykt, czyli błogosławiony, nie było popularne w chrześcijańskim świecie aż do Świętego Benedykta z Nursji (480-530). Dopiero po śmierci tego świętego męża papieże zaczęli przybierać jego imię.
Benedykt I był papieżem od 2 czerwca 575. Był on Rzymianinem. Grecy zwali go Bonosusem. Wiemy o nim mało. Nie znamy nawet daty urodzin. Zmarł 30 lipca 579 roku. Pochowany został w westybulu zakrystii starej, zbudowanej przez Konstantyna Wielkiego, a zburzonej pod koniec XV wieku przez Juliusza II Bazyliki Św. Piotra. Watykańska biurokracja podsumowała, że konsekrował on 21 biskupów, wyświęcił 15 księży i trzech diakonów, ale przede wszystkim zmagał się z trudnościami jakie Stolica Piotrowa przeżywała po śmierci jego poprzednika Jana III. Półwysep Apeniński pustoszyli wtedy Longobardowie. Po ich przejściu zaczęła się klęska głodu. Łączność z cesarzem w Konstantynopolu była utrudniona. Minęło długich 11 miesięcy zanim 2 czerwca 575 nadeszło oficjalne zatwierdzenie decyzji konklawe. Pontyfikat Benedykta I trwał 4 lata 1 miesiąc i 28 dni.
81 papież św. Benedykt II (26 czerwca 684 do 8 maja 685) też był rodowitym Rzymianinem, synem Jana. Był wykształcony i pięknie śpiewał. Uzyskał od cesarza Konstantyna IV dobrowolne zrzeczenie się prawa zatwierdzania wyboru papieża oraz prawa do opłat z tego tytułu. Nie trzeba więc już było miesiącami czekać na cesarskiego posła z Konstantynopola, który przywoził zatwierdzenie wyboru konklawe. Został świętym za odbudowanie wielu rzymskich kościołów zburzonych przez barbarzyńców, za wyjątkową pobożność i szczodrobliwość wobec ubogich, a być może także za swą muzykalność.
Benedykt III (29 września 855 – 17 kwietnia 858), 104. papież, także rodowity Rzymian, syn Piotra. Daty urodzin nie znamy, natomiast dotrwało do naszych czasów sporo informacji o kłopotach towarzyszących jego wyborowi. Otóż po śmierci papieża Leona IV 17 lipca 855 roku konklawe wybrało Benedykta słynącego z mądrości i ascezy. Jednak wysłannicy, którzy mieli uzyskać od cesarza ratyfikację decyzji kardynałów, dali się przekupić i ogłosili, że wolą cesarzy, właśnie umierającego króla Franków Lotara I i jego następcy Ludwika II, papieżem ma zostać kardynał Anastazy, zwany Bibliotekarzem, wcześniej ekskomunikowany z woli synodu. Benedykta aresztowano. Wierni i kler stanęli murem za prawowitym papieżem, ale zanim się wszystko 
wyjaśniło, upłynęły 2 miesiące. Pontyfikat przebiegał pod znakiem zamieszek w państwie Franków, rozsądzania sporów między patriarchą Konstantynopola a biskupem Syrakuz i odbudowy Rzymu po zniszczeniu przez Saracenów w 846 roku.
Do XVII wieku powtarzano legendę, że przed Benedyktem III na tronie papieskim zasiadała przez 2 lata 5 miesięcy i 3 dni papieżyca Joanna albo papessa Giovanna, rzekomo Angielka mieszkająca w Moguncji, którą kardynałowie wybrali jako papieża Jana Angelikusa. Miała umrzeć podczas porodu w czasie procesji Bożego Ciała pomiędzy Kolosseum a kościołem đw. Klemensa i w tych okolicach została pochowana. Legendę chętnie podchwytywali przeciwnicy papiestwa, zwłaszcza podczas religijnej reformacji i w Oświeceniu. W Polsce ukazała się o niej książka w 1560 roku. Potem cały świat czytał o Joannie w powieści Emmanuela Roidisa z 1866 roku Papież Joanna. Już w XVII wieku wykluczono możliwość, by kiedykolwiek ona istniała. Na pewno wiemy, że Św. Leon IV zmarł 17 lipca 855 roku, a 29 września tegoż roku papieżem był już Benedykt III. Pomiędzy nimi był jeszcze Anastazy Bibliotekarz. Gdzież więc miejsce na Joannę? Joanna nie była legendą, lecz paszkwilem na nielubiany Kościół.
Pontyfikat Benedykta IV (117. w poczcie papieży) trwał od stycznia 900 do lipca 903 roku. Ojcem papieża był Rzymianin Mammalus. Największym wydarzeniem pontyfikatu Benedykta IV było koronowanie na cesarza króla Włoch Ludwika III Ślepego. Wiemy, też, że jak mógł pomagał biskupowi Malacenusowi z Amasii, czyli północno-wschodniej Anatolii, ale nie był w stanie obronić Pontu i reszty Azji Mniejszej przed najazdem Saracenów. Po jego śmierci zaczyna się bardzo zły dla papiestwa okres, zwany pornokracją, gdy papieże są więzieni lub giną, jak jego następca Leon V, a tron Św. Piotra zajmują samozwańcy jak Krzysztof. Wtedy decydujący wpływ na decyzje papieży mają nierządnice, takie jak Teodora i jej nieślubna córka Marozja, konkubina Sergiusza III.
132. na liście Benedykt V (22 maja 964 – 4 lipca 965) został papieżem w krytycznym momencie. Ostatniemu papieżowi okresu pornokracji Janowi XII, nieślubnemu synowi Marozji, który objął tron 
jako 18latek, Synod odebrał w 963 roku władzę za cudzołóstwo i zamianę Pałacu Laterańskiego na dom publiczny. Silny człowiek ówczesnej Europy, koronowany przez Jana XII cesarz Otton I Wielki z dynastii Ludolfingów osadził na papieskim tronie swego zaufanego Leona VIII. Rzymianie jednak wypędzili Leona i po śmierci, podobno podczas cudzołożenia, Jana XII, wybrali na papieża szanowanego kardynała Benedicta, zwanego z racji wykształcenia Grammaticusem. Jak opisuje kronikarz Thietmar, usłyszawszy o tym Otto, wściekł się i najechał Rzym. Osadził na papieskim tronie ponownie Leona, a Benedykta porwał i wywiózł aż na kraniec świata, konkretnie do diecezji Hambursko-Bremeńskiej i oddał pod nadzór arcybiskupa Adaldaga. Benedykt cieszył się tam poważaniem, a część niemieckiego kleru widziała w nim legalnego papieża. Pochowany został w katedrze w Hamburgu i dopiero po śmierci zwłoki przewieziono do Rzymu.
Równie tragiczny był los 134. w watykańskim poczcie, syna rzymskiego mnicha Hildebranda – Benedykta VI (19 stycznia 973 – czerwiec 974). Uzyskał on godność kardynała i prezbitera 
rzymskiego kościoła św. Teodora, a papieżem został dzięki poparciu cesarza Ottona I Dokładne okoliczności jego konklawe nie są znane. Jako papież potwierdził wiele przywilejów kościołów metropolitalnych. Po śmierci cesarza Ottona I w 973 roku stronnictwo antycesarskie w Rzymie pod przewodnictwem konsula rzymskiego Jana Krescencjusza oraz kardynała Franco wszczęło bunt przeciwko papieżowi. Uwięziono go w Zamku św. Anioła i uznano za zdetronizowanego. Papieżem został zakonnik kardynał Franco, który przybrał imię Bonifacego VII. Po dwóch miesiącach więzienia na rozkaz przywódców buntu Benedykt został uduszony, by nie uwolniły go zbliżające się już do Rzymu cesarskie wojska wysłane przez Ottona II. Zamordowany w więzieniu papież Benedykt VI został pochowany w Bazylice Św. Piotra, a Bonifacy VII uznawany jest odtąd za antypapieża. Oskarżany jest on jeszcze o zamordowanie w 984 roku papieża Jana XIV. Do historii przeszedł też ponieważ jako pierwszy wprowadził przymusowy celibat dla świeckich księży.
Według formalnej statystyki legalnym następcą Benedykta VI był Benedykt VII (październik 974 do 
10 lipca 983). Syn Dawida, hrabiego Toskanii był biskupem Sutri w Lacjum. Papieżem został wybrany za sprawą Ottona II w obecności jego wojsk. W Kościele wprowadzał reformy i popierał chrystianizację Słowian. Zwalczał symonię, czyli handel godnościami, urzędami kościelnymi oraz dobrami duchowymi. Popierał rozwój zakonów, co wiązało się z rozprzestrzenianiem cywilizacji. Starał się wspierać podupadające prowincje afrykańskie. Zaraz po wyborze zwołał synod, na którym potępiono Bonifacego VII i wygnano go z kraju. Latem 980 Bonifacy VII dokonał zamachu stanu zmuszając Benedykta VII do opuszczenia Rzymu. W 981 z Niemczech przybył osobiście Otton II i znów obalił z tronu Bonifacego VII, a posadził na nim Benedykta VII. Bonifacy VII zdołał okraść watykański skarb i uciekł z nim do Konstantynopola.
143. papieżem był Benedykt VIII, właściwie Teofilatto (18 maja 1012 – 9 kwietnia 1024). Świecki arystokrata, syn Grzegorza hrabiego Toskanii był dobrym administratorem i reformatorem Kościoła. Krótko po konklawe antypapież Grzegorz zmusił go do ucieczki z Rzymu. Powrócił tam dzięki poparciu Henryka II, którego w 1014 roku koronował na cesarza. Był z nim w zażyłych stosunkach. Podróżował do Niemiec. Konsekrował katedrę w Bambergu i odwiedził klasztor w Fuldzie. Uzyskał od Henryka potwierdzenie przywilejów nadanych papieżom przez Karola Wielkiego i Ottona I. Dla reformy Kościoła zwołał synod w Pawii w Lombardii. Zatwierdził nowy zakon kamedułów założony przez św. Romualda. Podczas jego pontyfikatu Saraceni ponownie zaatakowali południowe wybrzeża Europy, ale pokonał ich zawierając sojusz z Normanami. Wspólnie ze swym przyjacielem św. Odylonem opatem benedyktyńskiego Cluny wprowadził Treuga Dei - „pokój Boży”, czyli ochronę podczas wojen kościołów, klasztorów, duchowieństwa, pielgrzymów, kobiet, a także zakaz walki w niedziele, święta i Wielki Post pod rygorem ekskomuniki. Zaangażował się w popieranie kościelnej kariery biskupa Bourges, Gauzlina, choć był on nieślubnym synem Hugona, założyciela dynastii Kapetyngów. Znacznie umocnił autorytet kościoła, a jedyną przypisywana mu wadą było skąpstwo. Po jego śmierci papieżem został jego brat Jan XIX, a potem bratanek.
Pozycje 145., 147. i 150. na liście papieży zajmuje Benedykt IX, a właściwie Teofilatto di Tuscolo. 
Urodził się w 1012 roku. Był bratankiem dwóch poprzednich papieży: Benedykta VIII i Jana XIX. Jako jedyny papież sprawował urząd w trzech odrębnych okresach ( 21 października 1032 – wrzesień 1044, 10 marca – 1 maja 1045 oraz 8 listopada 1047 – 17 lipca 1048). Na tronie papieskim został osadził go jego ojciec Alberyk, który Stolicę Piotrową traktował jako dziedzictwo rodzinne. Benedykt miał wówczas 20 lat. Podczas pierwszego pontyfikatu przewodził dwóm lub trzem synodom i nadał przywileje wielu kościołom i klasztorom. Zdjął z księcia Czech Brzetysława klątwę za zrabowanie w Gnieźnie podczas bezkrólewia po śmierci Mieszka II, relikwii św. Wojciecha, ale zobowiązał go do godnego ich pochówku. Zwolnił też ze ślubów zakonnych mnicha Karola z rodu Piastów, który dzięki temu został królem Kazimierzem Odnowicielem. W 1037 roku udał się papież Benedykt IX na północ, na spotkanie z cesarzem Konradem. Nałożył wtedy ekskomunikę na swojego przeciwnika, arcybiskupa Heriberta z Mediolanu. W 1044 roku jedno ze stronnictw, wykorzystując jako argument rozwiązły tryb życia Benedykta, wywołało poważne rozruchy, w wyniku których utracił on tron papieski. W jego miejsce obrano biskupa Jana z Sabiny, który przybrał imię Sylwestra III. Jeszcze w tym samym roku Benedyktowi udało się wypędzić Sylwestra z Rzymu, jednak zrezygnował z objęcia urzędu. Przyczyną rezygnacji był podobno fakt, iż był szczęśliwie żonaty. Ponadto Giovanni Graciano, czyli późniejszy papież Grzegorz VI zaoferował mu dużą sumę pieniędzy za wyzbycie się papieskich ambicji. Graciano został papieżem w maju 1045 roku. Wówczas Benedykt rozmyślił się i obalił Grzegorza, choć pieniędzy mu nie zwrócił. Doprowadziło to do interwencji króla Henryka III. Benedykt, Sylwester i Grzegorz zostali oficjalnie pozbawieni stanowiska papieża w 1046 roku, a na następcę świętego Piotra wybrano Klemensa II. W listopadzie 1047 roku Benedykt ponownie najechał na Rzym. Zdobył tron papieski przy pomocy Bonifacego, margrabiego Toskanii, oraz innych Toskańczyków. Kilka miesięcy później został usunięty przez papieża Damazego II. Według niektórych autorów żył jeszcze, gdy umierał papież święty Leon IX i nigdy nie zrezygnował z prób powrotu na Stolicę Piotrową. Istnieje jednak w ustnej tradycji inna wersja wydarzeń. Trzykrotny papież miał według niej wyrazić skruchę i przyjść do opata klasztoru Grottaferrata, zmarłego w 1065 roku świętego Bartłomieja, z prośbą, by mógł do końca życia odpokutować w tym klasztorze za swe grzechy.
Antypapież Benedykt X noszący prawdziwe nazwisko Jean Mincius nie został wybrany zgodnie z prawem kanonicznym, lecz narzucony. Pełnił funkcję głowy kościoła od 5 kwietnia 1058 do 24 stycznia 1059, czyli podczas pontyfikatu Mikołaja II. (1056-61). 29 marca 1058 umarł nagle we Florencji papież Stefan X, czyli Fryderyk z Lotaryngii. Gdy tylko wieść o tym dotarła do Rzymu, czyli 4 kwietnia, potężna frakcja toskańska mianowała nowego papieża – Jeana Minciusa, biskupa Velletri. Odbyło się to przed przybyciem do Rzymu wszystkich uczestników konklawe, wyraźnie wbrew wcześniejszym instrukcjom Stefana X i z pogwałceniem jego testamentu. Francuski papież zastrzegł w nim, że nie można wybrać jego następcy do czasu powrotu z podróży do Niemiec brata Hildebranda, późniejszego świętego papieża Grzegorza VII, wielkiego reformatora Kościoła i głównego przeciwnika cesarza Henryka IV w sporze o inwestyturę. Grzegorz, który był świetnym dyplomatą wracając do Rzymu, zatrzymał się we Florencji i z hrabiami Toskanii zawarł kompromis. Papieżem został biskup Florencji Gerard, pochodzący z Burgundii, który przybrał imię Mikołaja II. Sam św. Grzegorz papieżem został dopiero w 1073 roku.
Następny Benedykt zasiadł na Piotrowym Tronie dopiero po 244 latach. Był to błogosławiony Benedykt XI (22 października 1303 – 7 lipca 1304), kolejny 194 papież, nie licząc antypapieży. Włoski dominikanin Mikołaj Boccasini, jeden z czterech papieży wywodzących się z tego zakonu, urodził się w 1240 roku w Treviso. W 1296 roku zastał generałem zakonu i ściśle współpracował z ówczesnym papieżem Bonifacym VIII, który wysyłał go w misjach dyplomatycznych do Francji, na Węgry, do Polski, Dalmacji Chorwacji i Serbii. W konflikcie między papieżem a królem Francji Filipem IV Pięknym stanowczo zajął stronę Bonifacego i nakazał dominikanom absolutne posłuszeństwo wobec Rzymu. Gdy agent króla Francji Guillaume de Nogaret i wroga papieżowi rodzina Colonna porwali Bonifacego i uwięzili go, Bocassini doprowadził do jego uwolnienia. Miesiąc później Bonifacy zmarł, a konklawe w ciągu zaledwie jednego dnia wybrało dominikanina na jego następcę. Szybkość decyzji 18 kardynałów zawdzięczał Benedykt XI nadciągającym wojskom Nogareta. Wytrawny dyplomata załagodził spór Filipem odwołując klątwę nałożoną na króla przez poprzednika, ale nie cofnął się przed ekskomunikowaniem jego agenta. W rezultacie miesiąc po tej klątwie zmarł nagle w Peruggi po zjedzeniu świeżych fig. Kolejni papieże wyciągnęli z tego wnioski i począwszy od jego następcy Klemensa V z królami Francji się już nie wadzili, a nawet przenieśli się do Awinionu. Poza działalnością polityczna Benedykt XI zapisał się w historii jako autor kazań i komentarzy do ewangelii, psalmów, Księgi Hioba i Apokalipsy. Nawet złośliwy Dante Alighieri nie mógł mu niczego zarzucić, choć jego poprzednika Bonifacego umieścił w „Boskiej Komedii” w piekle. Benedykta XI beatyfikował w 1736 roku papież Klemens XII.
197 papież Benedykt XII (20 grudnia 1334 – 25 kwietnia 1342) rezydował już w Awinionie i był Francuzem. Nazywał się Jacques Fournier. Urodził się około 1280 roku w Saverdun koło Tuluzy. Ojciec prawdopodobnie był młynarzem. Karierę duchowną rozpoczął u cystersów w Boulbonne. Studiował na uniwersytecie paryskim, gdzie otrzymał tytuł doktora teologii. Potem został opatem klasztoru w Fontfroide, 
a w 1317 roku biskupem Pamiers, później Mirepois. Był też inkwizytorem w Langwedocji i zajmował się nadużyciami seksualnymi tamtejszego kleru. To on też rozprawił się z katarami w pirenejskiej wiosce Montaillou. Był inkwizytorem szczególnym. Rzadko torturował, za to niezmordowanie przesłuchiwał. Tygodniami, miesiącami. Potrafił wydobyć z ludzi wszystko. Nie tylko kto wyznawał heretyckie poglądy, lecz także kto z kim sypiał, jakie skrywał tajemnice, czym się zajmował, gdzie mieszkał. Na podstawie protokołów inkwizycji historyk francuski Emmanuel Le Roy Ladurie sporządził kompletny obraz życia mieszkańców Montaillou na przełomie XIII i XIV wieku. Jego książka stała się bestsellerem. Fournier był jednym z najlepiej wykształconych kardynałów, ale nie dawano mu szans na konklawe, ponieważ był niskiego stanu, biedny i często opryskliwy. Ponadto wbrew opinii większości kardynałów opowiadał się za powrotem papieży do Rzymu. Ku ogólnemu zdumieniu został wybrany już w pierwszym głosowaniu. Oświadczył wtedy kardynałom: ”Osła żeście wybrali”. Benedykt XII nie cieszył się sympatią współczesnych. Nazywany był "Neronem, zgubą ludzi świeckich, żmiją wśród kleru, kłamcą i pijakiem". Może dlatego, że walczył z korupcja i nepotyzmem i znosił przywileje. Gdy chciał się przenieść do Rzymu, kardynałowie zagrozili wypowiedzeniem posłuszeństwa. Ustąpił, za co wyśmiewał go w swych satyrycznych wierszach Petrarka. Kardynałowie nie zgodzili się też na kompromis w postaci przeprowadzki do Bolonii. W takim razie, aby choć trochę uniezależnić się od królów Francji, Benedykt zbudował w Awinionie do dziś istniejący obronny zamek, ale i tak musiał trzymać stronę Paryża w konfliktach z Niemcami i Anglią.
Antypapież Benedykt XIII (28 września 1394 – 26 lipca 1417) nazywał się Pedro de Luna. Legalność pontyfikatu tego Hiszpana wciąż jest dyskutowana. Był to okres Wielkiej Schizmy Zachodniej, gdy jednocześnie było dwóch, a nawet trzech papieży. Zaczęło się to po śmierci Grzegorza XI w marcu 1378 roku. Kardynałowie działając – jak twierdzili – pod przymusem wybrali Urbana VI, który zaczął ograniczać ich uprawnienia. Wtedy profrancuscy kardynałowie zebrali się ponownie i wybrali Roberta, kardynała z Genewy, o przydomku „rzeźnik z Ceseny”, bo kazał w tej miejscowości zamordować 3 tysiące kobiet i dzieci. Przybrał on imię Klemensa VII i ekskomunikował Urbana VI. Ten odpowiedział kontrklątwą. Benedykt XII był następca Klemensa i rezydował w Awinionie, podczas gdy następca Urbana Grzegorz XII – w Rzymie. Jeszcze trzecim papieżem był Aleksander V wybrany przez Sobór w Pizie. Dopiero Sobór w Konstancji zastąpił trzech skłóconych papieży jednym Marcinem V i zakończył Zachodnia Schizmę. Od tej pory siedzibą papieży znów jest tylko Rzym.
Nie oznacza to, że nie było antypapieża Benedykta XIV. Było ich nawet dwóch. Obaj w obediencji awiniońskiej: Bernard Garnier (12 listopada 1425-1430) i Jean Carrier (1430-1437). Panowali oni równolegle z papieżami w Rzymie, dlatego nie mają oni swoich kolejnych numerów w poczcie papieży i nawet papieskie imię noszą wspólnie. Co do liczby antypapieży w dziejach kościoła, to wciąż trwają o to spory historyków. Na pewno było ich co najmniej trzydziestu, ale są i źródła wyliczające ponad pięćdziesięciu antypapieży – od św. Hipolita (217-235) po współczesnego nam Grzegorza XVIII. A jest także, bardzo nieliczne grono sedewakantystów, którzy odrzucają postanowienia Drugiego Soboru Watykańskiego i twierdzą, że od śmierci Piusa XII wszyscy następni papieże byli antypapieżami.
Minęły trzy stulecia bez Benedykta na papieskim tronie do czasu, gdy kolejne 245. miejsce w naszym krótkim poczcie zajął urodzony 2 lutego 1649 w Gravina di Puglia niedaleko Bari Benedykt XIII, czyli Pietro Francesco Orsini (29 maja 1725 – 21 lutego 1730). Rodzina książąt Orsinich dała kościołowi kilku papieży. Ten wcześnie zrezygnował z praw dziedzicznych i jako osiemnastolatek wstąpił do zakonu dominikanów. Chciał prowadzić skromne życie klasztorne, jednak wpływowa rodzina załatwiła mu już w młodym wieku miejsce w kolegium kardynalskim oraz arcybiskupstwo. Brał udział w sześciu kolejnych konklawe. W 1724 roku konklawe po śmierci Innocentego XIII nie mogło przez dziewięć tygodni wyłonić nowego papieża wskutek starć frakcji hiszpańskiej, francuskiej i prohabsurskiej. W końcu wybrany został kardynał Orsini, jako kandydat kompromisowy. Wzbraniał się przed przyjęciem zaszczytu. Ostatecznie przekonał go przełożony zakonu dominikanów. Orsini przyjął początkowo imię Benedykta XIV, zmienił je jednak na Benedykt XIII, ponieważ przekonano go, że dotychczasowy Benedykt XIII, czyli Pedro da Luna, był antypapieżem. Orsini wyznał, że imię Benedykta wybrał ponieważ wysoko ceni zasługi innego dominikanina, błogosławionego Benedykta XI. Surowy dla siebie i rzetelnie religijny dominikanin książęcego rodu żył jak prosty zakonnik. Tuż po konklawe usunął się z papieskiego dworu i zamieszkał w celi mniszej. Pozostał nadal arcybiskupem Benewentu, z którym wiązało go wspomnienie cudownego ocalenia w czasie trzęsienia ziemi. Zniszczyło ono część pałacu arcybiskupiego; stojącego obok Benedykta szlachcica zabiły spadające cegły i kamienie. Orsini tymczasem spadł z drugiego piętra aż do piwnicy, gdzie belki tak ułożyły mu się nad głową, że ocalał bez szwanku; w półtorej godziny zdołano go odgrzebać z ruin i jeszcze tego samego dnia miał kazanie. Nowy papież z zamiłowaniem oddał się sprawom kościelnym. Zabronił organizowania zyskownych i popularnych wśród ludu loterii publicznych. Wydawał rozporządzenia przeciw nadmiernie wystawnemu trybowi życia kardynałów, w tym – noszeniu przez nich peruk i modnie przystrzyganych bród. Ekskomunikował kapitułę utrechcką i wybranego przez nią arcybiskupa, co dało początek trwającej do dziś tzw. schizmy starokatolickiej. Kanonizował Alojzego Gonzagę, Jana Nepomucena i Jana od Krzyża. Zatwierdził wybór melchickiego patriarchy Antiochii, co było ważnym krokiem na drodze przywracania jedności melchitów z Rzymem. Sprawował liturgię, konsekrował kościoły, odwiedzał chorych, udzielał sakramentów. W litanii wszystkich świętych dodał po św. Janie Chrzcicielu imię św. Józefa. Udzielił odpustu tym, którzy na odgłos dzwonów w południe odmawiają Anioł Pański. To Benedykt XIII kanonizował młodego Stanisława Kostkę. Ujednolicił i upodobnił do łacińskiej liturgię we wszystkich diecezjach unickich Rzeczpospolitej, silnie wiążąc lud ukraiński z Rzymem. Zatwierdził postanowienia unickiego synodu prowincjonalnego w Zamościu, który wprowadził do unickich ksiąg liturgicznych identyczne z łacińskim wyznanie Wiary, odrzucił jednak interwencje dostojników Rzeczpospolitej, domagających się odwołania skonfliktowanego z polskim episkopatem nuncjusza Santiniego. Pobożny i pracowity, lecz łatwowierny Benedykt XIII nie miał szczęśliwej ręki do współpracowników. Cieniem na jego pontyfikacie kładzie się postać jego wieloletniego sekretarza Mikołaja Coscii. Został on kardynałem i z fatalnymi dla Stolicy Apostolskiej skutkami zarządzał jej gospodarką, finansami i dyplomacją. Nie zawahał się przywłaszczyć sobie znaczną sumę z watykańskiego skarbca. Wszystkie przywileje i łaski trzeba było u niego kupować. Po śmierci Papieża lud chciał tego kardynała rozszarpać. Następny papież Klemens XII wytoczył Coscii proces i zamknął go w zamku św. Anioła. Wypuścił go dopiero Benedykt XIV, który wygnał Coscię do Neapolu, gdzie umarł on wśród worków złota, powszechną okryty pogardą.
Po dziesięcioletnim pontyfikacie Klemensa XII, który wciąż zmagał się z zawinionymi przez Coscię problemami finansowymi, konklawe trwało ponad pół roku. Ostatecznie nie mogąc się dogadać, frakcje osiągnęły kompromis i wszystkie, poza własnym, głosy otrzymał arcybiskup Bolonii Prospero Lorenzo Lambertini, czyli Benedykt XIV (17 sierpnia 1740 – 3 maja 1758), 247. na liście. Ten boloński arystokrata zrobił błyskotliwą karierę w kurii rzymskiej w za pontyfikatów dwóch poprzedników. Był człowiekiem bardzo na swe czasy nowoczesnym. Zrezygnował ze sztywnej linii kontrreformacji i w wielu spornych kwestiach poszedł na ugodę z państwami zarówno protestanckimi, jak i katolickimi. Uznanie Królestwa Prus znacznie poprawiło sytuację katolików na Śląsku. Zakończył spory Watykanu z Sabaudią, Neapolem, Portugalią i Hiszpanią. Unormował nie najlepsze stosunki z Kościołami Wschodu. Stanowczy był tylko wobec masonerii. Za przynależność do niej groził ekskomuniką. Zwalczał lichwę, choć pochwalał czerpanie zysków z produkcji. Zredukował podatki w Państwie Kościelnym, zmniejszył wydatki na wojsko i dwór papieski, rozwijał handel i rolnictwo, zmniejszył liczbę świąt kościelnych, skreślił z indeksu dzieła Kopernika i Galileusza. Ufundował katedry chemii i matematyki na papieskim uniwersytecie, założył 4 nowe papieskie akademie, utworzył w Watykanie Muzeum Sztuki Antycznej, kupował rzeźby, obrazy, restaurował kościoły. Co wieczór otaczał się uczonymi, a w każdy poniedziałek prezydował na posiedzeniu akademickim, gdzie roztrząsano różne pytania z dziejów Kościoła, prawa i liturgii. Z jego rozkazu uczony jezuita Emmanuel d’Azevedo wydał wszystkie jego dzieła w 12 tomach. Uczonego papieża chwalił nawet taki bezbożnik jak Wolter. Monteskiusz nazwał Benedykta XIV „papieżem uczonych”.
Benedykt zatwierdził polską reformę oświaty przygotowaną przez pijara Stanisława Konarskiego i utworzył w Polsce prowincję Kapucynów, zaś na świecie nowy zakon redemptorystów. Lubił powtarzać, że świat się zmienia, a Kościół ma obowiązek do tych zmian się przystosować.
156 lat później kolejny Benedykt na papieskim tronie papież Benedykt XV będzie się starał nie tylko przystosować Kościół do wyzwań współczesności, ale i tę współczesność przy pomocy zmieniać na lepsze. Dlatego kardynał Ratzinger, choć wybierając imię Benedykta nawiązał do zasług wszystkich poprzednich papieży i świętych o tym imieniu, ale szczególnie chciał nawiązać do„papieża pokoju”, którego pontyfikat przypadł na lata krwawych wojen i rewolucji. Ale to już inna historia.
Mieczysław Smugarzewski
Polskie Radio
© 2004-2011 
==>> WPROWADZENIE
Wersja do druku
Góra