|
Baal i Jam
Przedstawiamy dwa fragmenty oryginalnych antycznych eposów z Ugarit, zatytułowanych Cykl Baala, datowanych na XIV-XIII wiek p.n.e. Cykl Baala to religijne mity spisane na sześciu glinianych tabliczkach, odkrytych w latach 1930-1933 w Ras Szamra. Mity opowiadają o walce boga Baala z innymi bogami o władzę. Składają się z trzech głównych części: w części pierwszej opisują zmagania dwóch bogów Baala i Jama (walka Baala z Jamem, bogiem morza); w części drugiej opisuje starania Baala o własny pałac (budowa pałacu dla Baala ); w części trzeciej walkę Baala z Motem (walka Baala z Motem, bogiem śmierci ).
Obydwa prezentowane fragmenty pochodzą z tego samego cyklu. Pierwszy fragment to Spór Baala z Motem KTU 1. 5 – 1. 6. opowiada o tym jak Baal zabił Jama-Lewiatana, znanego skąd inną z Biblii i o konsekwencjach tego czynu czyli spór z Motem. Drugi fragment to Spór Baala z Jamem KTU 1.1 – 1.2. opowiada o wcześniejszej fazie walki między tymi dwoma bogami, o wkroczeniu do akcji Ela, ojca bogów
Po lewej stronie transliteracja oryginalnego tekstu, po prawej stronie polskie tłumaczenie, przypisy w kwadratowych
Fragment książki:
Ł. Toboła, Cykl Baala z Ugarit.
* * * * * * *
Spór Baala z Motem. KTU 1. 5 – 1. 6.
* * * * * * *
|
1. 5 i
|
|
|
(1) ktmħṣ . ltn . bŧn . brḥ
|
Skoro zabiłeś Litana[1], węża zwinnego[2],
|
|
(2) tkly . bŧn . ‘qltn .
|
znicestwiłeś[3] węża krętego[4],
|
|
(3) šlyṭ . d . šb‘t . r’ašm
|
włodarza, tego o siedmiu łbach.
|
|
(4) tŧkḥ . ttrp ̣šmm .
|
Obnażon będziesz;[5] osuną się[6] niebiosa
|
|
k r<k>s[7](5) ’ipdk .
|
jak prze<pas>anie efodu[8] twego[9].
|
|
’ank . ’isp’i .’uṭm
|
Ja pożrę[10] skrzepy[11],
|
|
(6) đrqm . ’amtm .
|
posokę pochłonę[12].
|
|
lyrt (7) b npš . bn ’ilm . mt .
|
Obyś zstąpił w gardziel syna bogów[13], Mota,
|
|
b mh(8)mrt . ydd . ’il . ģzr
|
w czeluści[14] ulubieńca Ela, junaka.
|
|
(9) tb‘ . w l . yŧb . ’ilm .
|
Niech odbieżają, niechaj zawrócą bogowie;
|
|
’idk (10) l ytn . pnm .
|
tedy niechaj zwrócą oblicza
|
|
‘m . b‘l (11) mrym . ṣpn .
|
ku Baalowi na wyżynach Safanu.
|
|
w y‘n (12) gpn . w ’ugr .
|
I odpowiedzieli Gupan i Ugar:
|
|
tḥm . bn . ’ilm (13) mt .
|
wieść syna bogów, Mota,
|
|
hwt . ydd . bn ’il (14) ģzr .
|
słowo ulubieńca Ela, junaka:
|
|
p np{.}[15]š . np̣š . lb’im (15)
|
„Oto gardziel ma gardzielą lwią,
|
|
thw{.}hm . brlt . ’anħr(16) b ym .
|
żądność[16] żywotem rekina[17] w morzu.
|
|
hm . brky . tkšd(17) r’umm .
|
Skoro pola[18] me gromadzą bawoły,
|
|
‘n . kđd . ’aylt
|
Zdrój zaś ostoją[19] łań[20],
|
|
(18) hm . ’imt .
|
skoro uśmiercam[21],
|
|
’imt . npš .
|
uśmiercam żywotność,
|
|
blt (19) ḥmr .
|
pochłaniam glinę[22],
|
|
p ’imt . b kl’at (20) ydy .
|
oto uśmiercam oburącz.
|
|
’ilḥm . hm ̣šb‘(21) ydty . b ṣ‘ .
|
Jem – skoro siedem garści mych w pucharze,
|
|
hm . ks . ymsk(22) nhr .
|
skoro kielichem wstrząsa fala.
|
|
kl . ṣḥn . b‘l . ‘m (23) ’aħy[ .]
|
Wszakże zakrzyknął Baal ku braciom mym,
|
|
qr’an . hd . ‘m . ’aryy
|
zawołał Haddu ku krewnym mym.
|
|
(24) w lḥmm ‘m . ’aħy . lḥm
|
i jeść będzie z braćmi mymi jadło,
|
|
(25) w ̣štm . ‘m . ’a[r]y yn
|
i pić będzie z kre[wny]mi mymi wino.
|
|
(26) pnšt . b‘l .
|
Oto zapomnisz się[23] Baalu:
|
|
[ ṭ]‘n . ’iṭ‘nk
|
[d]zidą dźgnę[24] ciebie,
|
|
(27)[ ]m’a . [ ]k .
|
[ ]ciebie.
|
|
k tmħṣ (28) [ltn . ḅŧn . b]rḥ .
|
Skoro zgruchotałeś [Litana, węża zwi]nnego,
|
|
tkly (29) [bŧn . ‘qltn .]
|
znicestwiłeś [węża krętego,]
|
|
šlyṭ (30) [d šb‘t . r’ašm] .
|
włodarza, [tego o siedmiu łbach.]
|
|
ṭŧkḥ (31) [ttrp šmm .]
|
Obnażon będziesz; [osuną się niebiosa]
|
|
[kr<k>s . ’ipd]k
|
jak przepasanie efodu twego.
|
|
[’ank . ’isp’i .’uṭm]
|
[Ja pożrę skrzepy,]
|
|
[ đrqm . ’amtm .]
|
[posokę pochłonę.]
|
|
[lyrt b npš . bn ’ilm . mt .]
|
[Obyś zstąpił w gardziel syna bogów, Mota, ]
|
|
[b mhmrt . ydd . ’il . ģzr]
|
[w czeluści ulubieńca Ela, junaka”.]
|
|
1. 5 ii[25]
|
|
|
(2) [št špt . l’a]rṣ .
|
[Sięga wargą ku zi]emi,
|
|
špt . l šmm
|
wargą ku niebiosom;
|
|
(3) [št.]lšn . l kbkbm .
|
[sięga] językiem ku gwiazdom.
|
|
y‘rb(4) [b]‘l . b kbdh .
|
Wkroczy [Ba]al we wnętrzności jego,
|
|
b ph . yrd
|
w paszczę jego zstąpi.
|
|
(5)k ḥrr . zt.
|
Skoro praży oliwki,
|
|
ybl . ’arṣ
|
zaczyn ziemi
|
|
w pr (6) ‘ṣm .
|
i owoc drzew[26].
|
|
yr’a’un . ’al’iyn . b‘l
|
Przeląkł się (go) potężny Baal,
|
|
(7) ŧt‘ . nn . rkb ‘rpt
|
wystraszył<[27] się go dosiadający obłoków.
|
|
(8) tb‘ . rgm . l bn . ’ilm . mt
|
„Odbieżajcie! rzeknijcie do syna bogów, Mota,
|
|
(9) ŧny . l ydd . ’il ģzr
|
powtórzcie dla ulubieńca Ela, junaka:
|
|
(10) tḥm . ’al’iyn . b‘l .
|
wieść najpotężniejszego Baala,
|
|
hwt . ’al’iy (11) qrdm .
|
słowo potężnego woja:
|
|
bhŧ . l bn . ’ilm mt
|
bądź pozdrowion, synu bogów, Mocie;
|
|
(12) ‘bdk . ’an . w d ‘lmk
|
sługą[28] twym ja; na wieki twój.”
|
|
(13) tb‘ . w l . yŧb . ’ilm
|
Niech odbieżają; niechaj powrócą bogowie;
|
|
’idk (14) l ytn . pn[m] .
|
tedy niechaj skierują oblicz[a]
|
|
‘m . bn . ’ilm . mt
|
ku synowi bogów, Motowi,
|
|
(15) tk . qrth . hmry .
|
pośrodku miasta jego – pieczary.
|
|
mk . ks’u (16) ŧbt .
|
Wykrot tronem siedziby jego,
|
|
ħħ . ’arṣ . nḥlth .
|
jaskinia ziemią dziedzictwa jego.
|
|
tša’ (17) ghm . w tṣḥ .
|
Podnieśli głosy swe i zakrzyknęli:
|
|
tḥm . ’al’iy(18)n . b‘l .
|
„wieść najpotężniejszego Baala,
|
|
hwt . ’al’iy . qrdm (19)
|
słowo potężnego woja:
|
|
bhŧ . bn . ’ilm . mt .
|
bądź pozdrowion, synie bogów, Mocie:
|
|
‘bdk . ’an (20) w d . ‘lmk .
|
sługą twoim ja – na wieki twój!”
|
|
šmħ . bn ’ilm . mt
|
Rozradował się syn bogów, Mot,
|
|
(21)[yš’u ]gh . w ’aṣḥ .
|
[podniósł] głos swój i zakrzyknął:
|
|
’ik . yṣḥn (22) [b‘l . ‘m . ’aħy .]
|
„Czy zakrzyknie [Baal ku braciom mym?]
|
|
yqr’un [ ] hd (23) [‘m . ’aryy .]
|
zawoła Haddu [ku krewnym mym[29]?”]
|
|
1. 5 iii
|
|
|
1. 5 iv[30]
|
|
|
1. 5 v
|
|
|
(1)[ ]
|
|
|
’al’iyn (2) [b‘l . šlbšn]
|
Najpotężniejszy Baal przyodzieje go;
|
|
’ip{.}d prk(3) [lh .]
|
efod byka twój [nań,]
|
|
[mģẓ y]mnk.
|
[dar pra]wicy twej,
|
|
š<r>šrt(4) [l’irtk] .
|
łańcuch[31] z piersi twej[32].
|
|
npš . ‘gl(5) [ lb]nk .
|
Gardziel cielca[33] [dla syn]a twego,
|
|
’aštn . b ħrt(6) ’ilm . ’arṣ
|
osadzę go w grocie[34] bogów ziemi[35].
|
|
w ’at . qḥ (7) ‘rptk .
|
A ty weź chmury twe,
|
|
rḥk . mdlk (8) mṭrtk .
|
wichry twe, bukłaki[36] twe, deszcze twe.
|
|
‘mk . šb‘t (9) ģlmk .
|
Z tobą siedmiu młodzieńców twych,
|
|
ŧmn . ħnzrk
|
ośmiu pomocników[37] twych.
|
|
(10)‘mk . pdry . bt . ’ar
|
Z tobą Pidraj, córka światła,
|
|
(11)‘mk . ṭly![38] . bt . rb .
|
z tobą Talaj, córka ulewy.
|
|
’idk (12) pnk . ’al ttn .
|
Tedy oblicze twoje zaiste zwrócisz
|
|
tk . ģr (13) knkny .
|
pośrodku gór spowicia[39] mego.
|
|
š’a . ģr . ‘l ydm
|
Podnieś górę na rękach,
|
|
(14) ħlb . l ẓr . rḥtm .
|
pagórek wierzchem dłoni,
|
|
w rd (15) bt ħpŧt . ’arṣ .
|
a zstąp w dom wyzwoleńców ziemi,
|
|
tspr . b y (16) rdm . ’arṣ .
|
bądź policzon pomiędzy zstępujących w ziemię;
|
|
w td‘ .’ilm (17) k mtt.
|
a poznasz, o boże[40], żeś śmiertelny!
|
|
yšm‘ . ’al’iyn . b‘l
|
Usłuchał najpotężniejszy Baal:
|
|
(18) y’uhb . ‘glt . b dbr .
|
kochał jałówkę w (ziemi) zarazy,
|
|
prt (19) b šd . šḥl mmt .
|
krowę na polach wybrzeży śmierci.
|
|
škb (20) ‘mnh . šb‘ . l šb‘m
|
Legał z nią siedem po siedemdziesiąt,
|
|
(21) tš[‘]ly . ŧmn . l ŧmnym
|
podźwi[gnę]ła[41] (go) osiem po osiemdziesiąt,
|
|
(22) w[th]rn . w tldn mŧ
|
i poczęła, i porodziła dziecię[42].
|
|
(23) ’al[’iyn b‘]l . šlbšn
|
Najpotężniejszy Baal przyodzieje go:
|
|
(24) ’ip[d prh] lh .
|
płasz[cz byka jego] nań,
|
|
mģẓ (25) y[mnk]
|
dar pra[wicy jego,]
|
|
[ššrt] l ’irth [43]
|
[łańcuch] z piersi jego.
|
|
1. 5 vi
|
|
|
(1) [tgly . đd . ’il .]
|
[Wyszli ku ostoi Ela,]
|
|
w tb’a (2) [qrš . mlk . ’ab .]šnm
|
i weszli (do) [koleby króla, ojca] lat.
|
|
(3) [tša’ . ghm . w tṣ]ḥ .
|
[Podnieśli głosy swe i zakrzyk]nęli:
|
|
sbn(4)[y .‘d . q]ṣ[m . ’arṣ]
|
„Krążyliś[my aż po krań]ce [ziemi[44],]
|
|
‘dk(5) ksm . mhyt .
|
aż po zasłonę[45] topieli[46].
|
|
mģny (6) l n‘my . ’arṣ . dbr
|
Sięgnęliśmy ku uroczyskom ziemi zarazy,
|
|
(7) l ysmt . šd . šḥlm mt
|
ku powabom pól wybrzeży śmierci[47];
|
|
(8) mģny . l b‘l . npl . l ’a(9)rṣ .
|
sięgnęliśmy ku Baalowi upadłemu na ziemię.
|
|
mt . ’al’iyn . b‘l
|
Uśmiercon najpotężniejszy Baal,
|
|
(10) ħlq . zbl . b‘l . ’arṣ
|
zgładzon[48] książę, władca ziemi.”
|
|
(11) ’apnk . lṭpn . ’il(12) d p’id .
|
Wobec tego - dobroduszny, El serdeczny,
|
|
yrd . l ks’i . yŧb(13) l hdm.
|
zstąpił z tronu – usiadł na podnóżku;
|
|
w l . hdm . yŧb (14) l ’arṣ .
|
a z podnóżka – na ziemi.
|
|
yṣq . ‘mr(15) ’un . l r’išh .
|
Wysypał popioły[49] żałości[50]na głowę swą,
|
|
‘pr . plŧt(16) l . qdqdh .
|
proch tarzających[51] się na czerep swój[52],
|
|
lpš .yks (17) m’izrtm .
|
(za) szatę[53] przybrał przepasanie lędźwi[54].
|
|
ģr . b ’abn (18) ydy .
|
Skórę[55] kamieniem skrobał,
|
|
psltm . b y‘r
|
krzemieniem[56] niby ostrzem[57];
|
|
(19) yhdy . lḥm . w dqn
|
kaleczył policzki i podbródek[58].
|
|
(20) yŧlŧ . qn . đr‘h .
|
Rozorał kości[59] ramion swych,
|
|
yḥrŧ (21) k gn . ’aplb .
|
bronował jak ogród pierś[60] swą,
|
|
k ‘mq . yŧlŧ (22) bmt .
|
jak dolinę rozorał plecy swe.
|
|
yš’u . gh[.]w yṣḥ
|
Podniósł głos swój i krzyknął:
|
|
(23) b‘l . mt . my . l’im .
|
„Baal uśmiercon! cóż ludu?
|
|
bn (24) dgn . my . hmlt .
|
Syn Dagana! cóż rzeszo?
|
|
’aŧr (25) b‘l . ’ard . b ’arṣ .
|
Za Baalem zstąpię w ziemię”.
|
|
’ap (26) ‘nt . ttlk . w tṣd .
|
Zaraz Anat poszła i przeczesywała
|
|
kl . ģr (27) l kbd . ’arṣ .
|
każdą górę pośród ziemi,
|
|
kl . gb‘ (28) l kbd . šdm .
|
każdą wyżynę pośród pól.
|
|
tmģ . l n‘m[y] (29) [’arṣ .]dbr .
|
Sięgnęła ku uroczys[kom ziemi] zarazy,
|
|
ysmt . šd30) [šḥl] mmt .
|
ku powabom pól u [wybrzeży] śmierci;
|
|
tm[ģ .]l b‘l . np[l] (31) [l ’a]rṣ[ .]
|
sięg[nęła] ku Baalowi upad[łemu] [na zie]mię.
|
|
[lpš] . tks . m’iz[rtm]
|
[(Za) szatę] przybrała przepasanie lę[dźwi]
|
|
1. 6 i
|
|
|
(1) l b‘l
|
O Baalu.
|
|
(2) ģr . b ’ab<n> . td .
|
Skórę kamieniem skrobała,
|
|
psltm[ . b y‘r]
|
krzemieniem [jak ostrzem,]
|
|
(3) thdy . lḥm . w dqn .
|
kaleczyła policzki i podbródek.
|
|
t[ŧlŧ] (4) qn . đr‘h .
|
Ro[zorała] kości ramion swych,
|
|
tḥrŧ . km . gn (5) ’ap lb .
|
bronowała jak ogród pierś swą,
|
|
k ‘mq . tŧlŧ . bmt
|
jak dolinę rozorała plecy swe.
|
|
(6) b‘l . mt . my . l’im .
|
Baal uśmiercon ! cóż ludu?
|
|
bn dgn(7) my . hmlt .
|
Syn Dagana! cóż rzeszo?
|
|
’aŧr . b‘l . nrd (8) b ’arṣ .
|
Za Baalem zstąpimy w ziemię.
|
|
‘mh . trd . nrt (9) ’ilm . špš .
|
Z nią zstąpiła światłość bogów, Szapszu:
|
|
‘d . tšb‘ . bk
|
aż nasyciła się płakaniem,
|
|
(10) tšt . k yn . ’udm‘t .
|
piła jak wino łzy[61].
|
|
gm(11) tṣḥ . l nrt . ’ilm . špš
|
Głośno krzyknęła ku światłości bogów, Szapszu:
|
|
(12) ‘ms m‘ . ly . ’al’iyn . b‘l
|
„Obarcz mnie najpotężniejszym Baalem”.
|
|
(13 tšm‘ . nrt . ’ilm . špš
|
Usłuchała światłość bogów, Szapszu;
|
|
(14 tš’u . ’al’iyn . b‘l .
|
podniosła najpotężniejszego Baala,
|
|
l ktp (15 ‘nt . ktšth .
|
na ramionach Anat wszak złożyła go.
|
|
tš‘lynh (16 b ṣrrt . ṣpn .
|
Wniosła go na urwiska Safanu;
|
|
tbkynh (17 w tqbrnh .
|
opłakała go i pogrzebała,
|
|
tštnn . b ħrt(18) ’ilm . ’arṣ .
|
złożyła w grocie bogów ziemi.
|
|
tṭbħ . šb‘m(19 r’umm .
|
Zarżnęła siedemdziesiąt bawołów,
|
|
kgmn . ’al’iyn (20) b‘l .
|
jako stypę[62]najpotężniejszego Baala:
|
|
tṭbħ . šb‘m . ’alpm
|
zarżnęła siedemdziesiąt wołów,
|
|
(21) [k g]mn . ’al’iyn . b‘l
|
[jako st]ypę najpotężniejszego Baala:
|
|
(22) [tṭ]bħ . šb‘m . ṣ’in
|
[zarż]nęła siedemdziesiąt owiec,
|
|
(23) [k g]mn . ’al’iyn . b‘l
|
[jako] stypę najpotężniejszego Baala:
|
|
(24) [tṭ]bħ . šb‘m . ’aylm
|
[zarż]nęła siedemdziesiąt baranów,
|
|
(25) [k gmn .] ’al’iyn . b‘l
|
[ jako stypę] najpotężniejszego Baala:
|
|
(26) [tṭbħ . š]b‘m . y‘lm
|
[zarżnęła sie]demdziesiąt koziorożców,
|
|
(27) [k gmn . ’al]’iyn . b‘l
|
[jako stypę najpot]ężniejszego Baala:
|
|
(28) [tṭbħ . šb‘m .y]ḥmrm
|
[zarżnęła siedemdziesiąt ko]złów sarnich:
|
|
(29) [kgm]n . ’al’iyn[ .]b‘l
|
[jako] stypę najpotężniejszego Baala.
|
|
(30) [db]ḥh . tšt bm . ‘[nt]
|
[Rzeź] swą złożyła w bruzdach,
|
|
(31) [wg]zrh . ybm . l ’ilm
|
[że]r jej[63] uczyniony dla bogów.
|
|
(32) [id]k . l ttn[ .]pnm .
|
Tedy oto zwróciła twarz
|
|
‘m (33) [i]l . mbk nhrm .
|
ku [E]lowi (u) źródliska rzek,
|
|
qrb (34) ’apq . thmtm .
|
blisko łożysk dwóch odmętów.
|
|
tgly . ̣đd(35) ’il .
|
Wyszła ku ostoi E[la,]
|
|
w . tb’u . qrš . (36) mlk . ’ab . šnm .
|
weszła do koleby króla lat.
|
|
l p‘n (37) il . thbr . w tql
|
Do stóp Ela nachyliła się i padła,
|
|
(38) tštḥwy . w tkbdnh
|
uderzyła czołem i oddała mu chwałę.
|
|
(39) tš’u . gh . w tṣḥ .
|
Podniosła głos swój i krzyknęła:
|
|
tšmħ ht (40) ’aŧrt . w . bnh .
|
„Śmiejcie się teraz – Aszirat i synowie jej
|
|
’ilt .w ṣb (41) rt . ’aryh .
|
bogini i brać krewnych jej.
|
|
k mt . ’al’iyn (42) b‘l .
|
Bo uśmiercon najpotężniejszy Baal,
|
|
k ħlq . zbl . b‘l (43) ’arṣ .
|
bo zgładzon książę, władca ziemi”.
|
|
gm . yṣḥ il(44) l rbt . ’aŧrt ym .
|
Głośno krzyknął El do wielmożnej Aszirat morza:
|
|
šm‘(45) l rbt . ’aŧr[t] ym .
|
„Słuchaj, o wielmożna Aszirat morza,
|
|
tn (46) ’aḥd . b . bnk . ’amlkn
|
daj jednego z synów twoich – uczynię królem go”.
|
|
(47) w t‘n . rbt . ’aŧrt ym
|
I odpowiedziała wielmożna Aszirat morza:
|
|
(48) bl . nmlk . yd‘ . ylḥn
|
„Czyż nie uczynimy królem obeznanego i żywotnego?”
|
|
(49) w y‘n . lṭpn . il d p’i(50)d .
|
I odpowiedział dobroduszny, El serdeczny:
|
|
dq . ’anm . l yrẓ
|
„Niechże najcichsze[64] z lamentów[65] znajdą ukojenie[66];
|
|
(51)‘m . b‘l l y‘db . mrḥ
|
lud Baala niechaj przygotuje maści[67],
|
|
(52)‘m . bn . dgn . ktm sm
|
lud syna Dagana rozrabia[68] kadzidło[69].”
|
|
(53) w ‘n . rbt . ’aŧrt ym
|
I odpowiedziała wielmożna Aszirat morza:
|
|
(54) blt . nmlk . ‘ŧtr . ‘rẓ
|
„Oto uczyńmy królem Asztara srogiego,
|
|
(55) ymlk . ‘ŧtr . ‘rẓ
|
zakróluje Asztar srogi[70].”
|
|
(56) ’apnk . ‘ŧtr . ‘rẓ
|
Wobec tego Asztar srogi
|
|
(57) y‘l . b ṣrrt . ṣpn
|
wstąpił na urwiska Safanu,
|
|
(58) yŧb . l kḥŧ . ’al’iyn (59) b‘l .
|
rozsiadł[71] się na siedzisku najpotężniejszego Baala.
|
|
p ‘nh . l tmģyn (60) hdm[ .]
|
Stopy jego nie sięgały podnóżka,
|
|
rišh . l ymģy (61) ’apsh .
|
głowa jego nie sięgała zagłówka[72].
|
|
w y‘n . ‘ŧtr . ‘rẓ
|
I odpowiedział Asztar srogi:
|
|
(62) l ’amlk . b ṣrrt . ṣpn
|
„Nie zakróluję na urwiskach Safanu”.
|
|
(63) yrd . ‘ŧtr . ‘rẓ .
|
Zstąpił Asztar srogi,
|
|
yrd (64) l kḥŧ . ’al’iyn . b‘l
|
zstąpił z siedziska najpotężniejszego Baala;
|
|
(65) w ymlk . b ’arṣ . ’il . klh
|
I zakrólował na ziemi – bóg wszystkości jej.
|
|
(66) [t]š’abn . b rḥbt
|
[ czer]pali z mis
|
|
(67) [t]š’abn . b kknt
|
[ czer]pali z waz[73].
|
|
1. 6 ii
|
|
|
(1-4a)[74]
|
|
|
(4b) [ ym . ymm] (5) y‘tqn .
|
[Dzień ku dniom] przeminął,
|
|
w r[ḥm . ‘nt] (6) tngŧh .
|
a ło[no ‘Anat] tropiło go.
|
|
k lb . ’ar[ħ](7) l ‘glh .
|
Jak serce kro[wy] ku cielcowi jej,
|
|
k lb . ŧ’a[t] (8) l ’imrh .
|
jak serce ow[cy] ku barankowi jej,
|
|
km . lb . ‘ n[t] (9) ’aŧr . b‘l .
|
tako serce Ana[t] za Baalem.
|
|
t’iħd . mt(10) b s’in . lpš .
|
Pochwyciła Mota za cholewę[75], (za) szatę,
|
|
tšṣqn (11) b qṣ . ’all .
|
szarpnęła go za kraniec narzuty[76].
|
|
tš’u . gh . w t[ṣ](12)ḥ.
|
Podniosła głos jej i krzy[knę]ła:
|
|
’at . mt . tn . ’aħy .
|
„Ty – Mocie, daj brata mego!”
|
|
(13) w ‘n . bn . ’ilm . mt .
|
I odpowiedział syn bogów, Mot:
|
|
mh (14) taršn . l btlt . ‘nt
|
„Czego chcesz[77], o dziewojo Anat?
|
|
(15) ’an . ’itlk . w ’aṣd .
|
Ja chodziłem i przeczesywałem
|
|
kl (16) ģr . l kbd . ’arṣ .
|
każdą górę pośród ziemi,
|
|
kl . gb‘ (17) l kbd . šdm .
|
każdą wyżynę pośród pól.
|
|
npš . ħsrt (18) bn . nšm .
|
Gardziel pozbawiona synów ludzkich,
|
|
npš . hmlt . (19) ’arṣ .
|
gardziel rzeszy ziemi.
|
|
mģt . l n‘my .’arṣ (20) dbr .
|
Sięgnąłem ku uroczyskom ziemi zarazy,
|
|
ysmt . šd . šḥlm mt
|
(ku) powabom pól wybrzeży śmierci.
|
|
(21) ngš . ’ank . ’al’iyn b‘l
|
Spotkałem ja najpotężniejszego Baala;
|
|
(22) ‘dbnn ’ank . ’imr . b py
|
jam go uczynił barankiem w paszczy mej,
|
|
(23)k lli . b ŧbrn qny ħt’u h
|
skruszon on niby jagnię w rozziewie mej gardzieli[78].
|
|
(24) nrt . ’ilm .
|
Światłość bogów, Szapszu,
|
|
špš . ṣḥrrt (25) l’a . šmm .
|
płomienista[79] moc[80]niebios
|
|
b yd . bn ’ilm . mt
|
w rękach syna bogów, Mota”.
|
|
(26)ym . ymm . y‘tqn
|
Dzień ku dniom przeminął,
|
|
l ymm (27) l yrħm
|
ku dniom miesiące;
|
|
rḥm . ‘nt . tngŧh
|
łono Anat tropiło go.
|
|
(28) k lb . ’arħ . l ‘glh
|
jak serce krowy ku cielcowi jej,
|
|
k lb (29) ŧ’at . l imrh .
|
jak serce owcy ku barankowi jej,
|
|
km . lb (30) ‘nt . ’aŧr . b‘l .
|
tako serce Anat za Baalem.
|
|
t’iħd(31) bn . ’ilm . mt .
|
Pochwyciła syna bogów, Mota;
|
|
b ḥrb (32) tbq‘nn .
|
mieczem rozpłatała go,
|
|
b ħŧr . tdry (33) nn .
|
wiejadłem[81] przesiała go,
|
|
b ’išt . tšrpnn
|
w ogniu spaliła go,
|
|
(34)b rḥm . tṭḥnn .
|
w żarnach zemła[82] go,
|
|
b šd (35) tdr‘ . nn .
|
po polu rozpierzchła[83] go.
|
|
š’irh . lt’ikl(36) ‘ṣrm .
|
Mięso jego – oby zjadły ptaki,
|
|
mnth . ltkly(37) npr[m] .
|
strzępy jego – oby pochłonęło ptact[wo;]
|
|
š’ir . l š’ir . yṣḥ
|
mięso ku mięsu krzyczy.
|
|
1. 6 iii[84]
|
|
|
[k mt . ’al’iyn . b‘l]
|
Bo uśmiercon najpotężniejszy Baal,
|
|
(1) k ħlq . zb[l . b‘l . ’arṣ]
|
bo zgładzon książę, władca ziemi.
|
|
(2) w hm . ḥy . ’a[l’iyn . b‘l]
|
A jeśli żyw naj[potężniejszy Baal,]
|
|
(3) w hm . ’iŧ . zbl . b‘[l . ’arṣ]
|
a jeśli jest książę, wład[ca ziemi.]
|
|
(4) b ḥlm . lṭpn . ’il . d p’id
|
We śnie dobrodusznego Ela, serdecznego,
|
|
(5)b đrt . bny . bnwt
|
we widzeniach[85] stwórcy stworzeń.
|
|
(6) šmm . šmn . tmṭrn
|
Niebiosa oliwę uronią,
|
|
(7) nħlm . tlk . nbtm
|
strumienie spłyną miodem.
|
|
(8) w ’id‘ . k ḥy . ’al’iyn . b‘l
|
A poznam, że żyw najpotężniejszy Baal,
|
|
(9) k ’iŧ . zbl . b‘l . ’arṣ
|
że jest książę, władca ziemi.
|
|
(10) b ḥlm . lṭpn ’il d p’id
|
We śnie dobrodusznego Ela, serdecznego,
|
|
(11) b đrt . bny . bnwt
|
we widzeniach stwórcy stworzeń.
|
|
(12) šmm . šmn . tmṭrn
|
Niebiosa oliwę uronią,
|
|
(13) nħlm . tlk . nbtm
|
strumienie spłyną miodem.
|
|
(14) šmħ . lṭpn . ’il . d p’id
|
Rozradował się dobroduszny El serdeczny,
|
|
(15) p‘nh . l hdm . yŧpd
|
stopy swe na podnóżku postawił
|
|
(16) w yprq . lṣb . w yṣḥq
|
i rozwarł wargi, i roześmiał się.
|
|
(17) yš’u . gh . w yṣḥ
|
Podniósł głos jego i krzyknął:
|
|
(18)’aŧbn . ’ank . w ’anħn
|
„Usiądę ja i odetchnę,
|
|
(19) w tnħ . b ’irty . npš
|
a odetchnie w piersi mej życie.
|
|
(20) k ḥy . ’al’iyn . b‘l
|
Bo żyw najpotężniejszy Baal,
|
|
(21) k ’ŧ . zbl . b‘l . ’arṣ
|
bo jest książę, władca ziemi”.
|
|
(22) gm . yṣḥ . ’il . l btlt(23) ‘nt .
|
Głośno krzyknął El do dziewoi Anat:
|
|
šm‘ . l btlt . ‘nt
|
„Słuchaj, o dziewojo Anat,
|
|
(24) rgm . l nrt . ’il[m] . špš
|
rzeknij do światłości bogów, Szapszu:
|
|
1. 6 iv
|
|
|
(1) pl . ‘nt . šdm . y špš
|
Spękane[86] bruzdy[87] pól, o Szapszu;
|
|
(2) pl . ‘nt . šdm[ .]’il .
|
spękane bruzdy pól Ela;
|
|
yštk (3) b‘l . ‘nt . mḥrŧt
|
niechże przysposobi Baal bruzdy lemieszem[88].
|
|
(4) ’iy .’al’iyn . b‘l
|
Gdzie najpotężniejszy Baal,
|
|
(5) ’iy . zbl . b‘l . ’arṣ
|
gdzie książę, władca ziemi?”
|
|
(6) ttb‘ . btlt . ‘nt
|
Odbieżała dziewoja Anat;
|
|
(7)’idk . l ttn . pnm
|
tedy niechaj zwróci oblicze
|
|
(8) ‘m . nrt . ’ilm . špš
|
ku światłości bogów, Szapszu.
|
|
(9) tšu . gh . w tṣḥ
|
Podniosła głos swój i krzyknęła:
|
|
(10) tḥm . ŧr . il . ’abk
|
„Wieść tura Ela, ojca twego,
|
|
(11) hwt . lṭpn . ḥtkk
|
słowo dobrodusznego piastuna twego:
|
|
(12) pl . ‘nt . šdm . y špš
|
Spękane bruzdy pól, o Szapszu,
|
|
(13) pl . ‘nt . šdm . ’il[ .]
|
spękane bruzdy pól Ela,
|
|
yštk (14) b‘l . ‘nt . mḥrŧh
|
niechże przysposobi Baal bruzdy lemieszem.
|
|
(15) ’iy . ’al’iyn . b‘l
|
Gdzie najpotężniejszy Baal,
|
|
(16) ’iy . zbl . b‘l . ’arṣ
|
gdzie książę, władca ziemi?”
|
|
(17) w t‘n . nrt . ’ilm . špš
|
I odpowiedziała światłość bogów, Szapszu:
|
|
(18) šd yn . ‘n . b . qbt [‘t]
(19) bl lyt . ‘l . ’umtk
|
„Polej wino spienione[89] w puch[ary[90]]
Przyniosą wieniec[91] chłopięta[92] rodu twego,
|
|
(20) w ’abqŧ . ’al’iyn . b‘l
|
a odnajdę najpotężniejszego Baala”.
|
|
(21) w t‘n . btlt . ‘nt
|
I odpowiedziała dziewoja Anat:
|
|
(22)’an . l’an . y špš(23) ’an . l’an .
|
„Tu i tam, o Szapszu, tu i tam![93]
|
|
’il . yģr[k]
|
El ustrzeże [ciebie,]
|
|
(24) tģrk . š[lm w šḥr]
|
ustrzeże ciebie zmi[erzch i jutrzenka.]
|
|
(25) yštd . [yn . ‘n . b . qb‘t]
|
Poleje się [wino spienione w puchary,]
|
|
26 dr[ ’il ybl lyt]
|
pokolenie [Ela przyniesie wieniec]”
|
|
(27- 28)[94]
|
|
|
1. 6 v
|
|
|
(1 y’iħd . b‘l . bn . ’aŧrt
|
Pochwycił Baal synów Aszirat;
|
|
(2 rbm . ymħṣ . b ktp
|
wielmożnych pobił bułatem[95],
|
|
(3 dkym . ymħṣ . b ṣmd
|
nawałności[96] pobił kiścieniem,
|
|
(4 ṣḥr mt ymṣħ . l ’arṣ.
|
blask Mota przydeptał do ziemi.
|
|
(5) p y[‘l .]b‘l . l ks’i . mlkh
|
Oto w[stąpi][97] Baal na tron królowania jego,
|
|
(6) [bn dgn] . l kḥŧ . drkth
|
[Syn Dagana] na siedzisko obejścia jego.
|
|
(7) l [y]mm . l yrħm .
|
Od [d]ni ku miesiącom,
|
|
l yrħm (8) l šnt .
|
od miesięcy ku rokom…
|
|
[m]k . b šb‘ (9) šnt
|
[Ot]o w siódmym roku
|
|
w . kr . bn . ilm . mt
|
rozsierdził się[98] syn bogów, Mot,
|
|
(10) ‘m . ’al’iyn . b‘l .
|
przeciwko najpotężniejszemu Baalowi.
|
|
yš’u (11) gh . w yṣḥ .
|
Podniósł głos swój i krzyknął:
|
|
‘lk . b‘lm (12) pht . qlt .
|
„Przez ciebie, o Baalu, oglądałem upodlenie[99],
|
|
‘lk . pht (13) dry . b ḥrb .
|
przez ciebie oglądałem przesianie mieczem[100],
|
|
‘lk (14) pht . šrp . b ’išt
|
przez ciebie oglądałem spalenie ogniem,
|
|
(15)‘lk . [pht . ṭḥ]n . b rḥ(16) m
|
przez ciebie [oglądałem zmiele]nie żarnami,
|
|
‘[lk .]pht[ . dr]y . b kbrt
|
prz[ez ciebie] oglądałem [przesia]nie w przetaku,
|
|
(17) ‘lk[ .]pht . ģly .(18) b šdm .
|
przez ciebie oglądałem zmarnienie pośród pól,
|
|
‘lk[ .]pht(19) dr‘ . b ym .
|
przez ciebie oglądałem rozpierzchnięcie po morzu[101].
|
|
tn . ’aḥd (20) b . ’aħk . ’isp’a .
|
Daj jednego z braci twoich – pożrę go;
|
|
w yŧb (21) ’ap . d ’anšt .
|
a odejdzie gniew, którym (jestem) wstrząśnięty.
|
|
’im (22) ’aḥd . b ’aħk . l[tt]
|
Jeśli jednego z braci nie [da]sz,
|
|
(23) hn . aḥẓ[r l’ar]ṣ(24) [mtm]
|
patrz – spro[szę na zie]mię [umarłych[102]:]
|
|
’akly[bn. nšm]
|
zjem [synów ludzkich,]
|
|
(25)’akly . hml[t . ’arṣ]
|
zjem rze[szę ziemi”.]
|
|
(26-29)[103]
|
|
|
1. 6 vi
|
|
|
(1) [yṭ]rdh(2) [b mrym ṣpn]
|
[Wy]gna go [z wysokości Safanu,]
|
|
[yg]ršh(3) [lks’i ]
|
[przepęd]zi z [tronu,]
|
|
[ṣ’ k ‘ṣ]r ’u(4)[dn]h
|
[wywiedzie jak pta]ka z pie[leszy] jego[104].
|
|
(5) [ ]mt
|
[ ]Mot
|
|
(6) [ ]gmr . l’imm
|
[ ]hipopotam potężny
|
|
(7) [ ]bn . ’ilm .
|
[ ]syn bogów, Mot
|
|
(8)[ysp]’u šb‘t . ģlmh
|
[poża]rł siedmiu młodzieńców swych[105].
|
|
(9) [wy‘n] . bn . ’ilm . mt
|
[I odpowiedział] syn bogów, Mot:
|
|
(10) p[h]n .’aħym . ytn . b‘l(11) sp’uy .
|
„Teraz [pa]trz: braci mych wydał Baal żarłoczności mej,
|
|
bnm . ’umy . klyy
|
synów matki mej znicestwieniu memu[106]”.
|
|
(12) yŧb . ‘m . b‘l . ṣrrt (13) ṣpn .
|
Wrócił ku Baalowi (na) urwiska Safanu,
|
|
yš’u gh . w yṣḥ
|
podniósł głos swój i krzyknął:
|
|
(14)’aħym . ytnt . b‘l (15) sp’uy .
|
„Braci mych wydałeś Baalu żarłoczności mej,
|
|
bnm . ’umy . kl(16)yy .
|
synów matki mej znicestwieniu memu”.
|
|
yt‘n . k gmrm
|
Zwarli[107]się jak hipopotamy[108];
|
|
(17) mt . ‘z . b‘l . ‘z .
|
Mot silny – Baal silny.
|
|
yngḥn (18) k r’umm .
|
Bodli się jak bawoły[109];
|
|
mt . ‘z . b‘l(19) ‘z .
|
Mot silny – Baal silny.
|
|
ynŧkn . k bŧnm
|
Kąsali się jak węże;
|
|
(20) mt . ‘z . b‘l . ‘z.
|
Mot silny – Baal silny.
|
|
ymṣħn(21) k lsmm .
|
Wierzgali jak bahmaty;
|
|
mt . ql(22) b‘l . ql . ‘ln
|
Mot upadł – Baal upadł nań.
|
|
špš (23)tṣḥ . l mt .
|
Szapszu krzyknęła do Mota:
|
|
šm‘ . m‘ (24) l bn . ’ilm . mt .
|
„Słuchajże, o synu bogów, Mocie;
|
|
’ik . tmtħ(25) ṣ . ‘m . ’al’iyn . b‘l
|
czy bić się będziesz z najpotężniejszym Baalem?
|
|
(26) ik . ’al . yšm‘k . ŧr(27) ’il . ’abk .
|
Czyż nie usłyszy ciebie tur El, ojciec twój?
|
|
lys‘ . ’alt(28) ŧbtk .
|
Oby wyrwał ościeża siedziby twej,
|
|
lyhpk . ks’a . mlkk
|
oby wywrócił tron królowania twego,
|
|
(29)lyŧbr . ħṭ . mŧpṭk
|
oby połamał berło sądzenia twego.”
|
|
(30) yr’u . bn ’ilm mt .
|
Przeląkł się syn bogów, Mot,
|
|
ŧt‘ .y(31)dd . ’il . ģzr .
|
przestraszył się ulubieniec Ela, junak.
|
|
y‘r . mt (32) b qlh .
|
Powstał Mot z upadku swego,
|
|
y’aħ[d yd ’al’iyn](33)b‘l [.]
|
po[chwycił rękę najpotężniejszego] Baala.
|
|
yŧŧbn[ l ks’i .] (34) mlkh .
|
Posadził [na tronie] królowania jego,
|
|
l[ nħt . l kḥŧ](35) drkth
|
w [ostoi, na stolicy] obejścia jego.
|
|
(36-41a)[110]
|
|
|
(41b)ltštql(42) l[š’i]r ṭry
|
Obyście przybyli po [mięsi]wo świeże,
|
|
ltlḥm (43) lḥm . trmmt .
|
obyście jedli jadło podniesienia[111],
|
|
ltšt (45) yn . tģẓyt .
|
obyście pili wino obiaty[112].
|
|
špš (46) rp’im . tḥtk
|
Szapszu – cienie[113] pod tobą[114],
|
|
(47) špš . tḥtk . ’ilnym
|
Szapszu – pod tobą boscy.
|
|
(48) ‘dk . ’ilm .
|
Z tobą bogowie,
|
|
hn . mtm (49) ‘dk .
|
patrz – śmiertelni z tobą[115].
|
|
kŧrm . ḥbrk
|
Kuszar towarzyszem twym,
|
|
(50) w ħss . d‘tk
|
Hasis znajomym twym.
|
|
(51) b . ym . ’arš .
|
W dzień upragniony,
|
|
wtnn (52) kŧr . w ħss .
|
oto obdarzy Kuszar-i-Hasis,
|
|
yd (53) ytr . kŧr .w ħss
|
rękę skłoni Kuszar-i-Hasis.
|
| |
Kolofon:
|
|
(54) spr . ’ilmlk šbny
|
Pisarzem Ilimalku Szubanita,
|
|
(55) lmd . ’atn . prln .
|
uczeń Attaniego zaklinacza,
|
|
rb (56) khnm
|
wielmożnego (spośród) kapłanów,
|
|
rb . nqdm (57)
|
wielmożnego (spośród) pasterzy.
|
|
ŧ‘y . nqmd .
|
wieszcz[116] Niqmada,
|
|
mlk ’ugrt
|
króla Ugarytu,
|
|
(58)’adn .
|
gospodzina,
|
|
yrgb . b‘l .
|
Jirragibu[117]-Baala
|
|
ŧrmn
|
Szarumana.
|
[1]Hebr. liwyātān. Zob. Ps 74,13-14.
[2]Hebr. bāraḥ w Iz 27,1; Hi 26,13. Albright (1941:39): Gaster (1944:47).
[3]D – yqtl √kly. Por. hebr. √mħṣ / √klh w II Sam 22,39.
[4]hapax legomenon w Iz 27,1: ‘aqallātôn.
[5]de Moor (1964:371-372): akt pohańbienia.
[6]tD – yqtl √rpy (hebr. √rph).
[7]Emendacja kontekstualna: por. regularne łączenie √rks z ’ēpōd w BH (Wj 28,28;3921).
[8]Hebr. ’ēpōd? Albright (1941:40).
[9]Obraz niebios jako szaty bóstwa pojawia się również w Iz 40,22; Ps 18,12; 97,2; 102:26-28.
[10]Hebr. i aram. √sp’: hebr. rzeczownik misepô’.
[11]Z √’ṭm – „zatrzymywać, zawierać”. Sens niepewny. Propozycja przekładu na podstawie paralelizmu z đrq.
[12]Gt yqtl z √hmm (skrócona postać poprawnej formy ’ahmtm). Dosł. „wyczerpać”. Por. użycie paralelizmu ’kl / hmm w Jer 51,34.
[13]bn ’ilm = „Jeden ze zmarłych”? Termin bn wskazuje nie tyle na pochodzenie, co na przynależność: „należący do zgromadzenia ’ilm”. Określenie to przywołuje obraz ugr. ’ilm ’arṣ, „bogów ziemi”, (Astour, 1980: 227-242). Porównawczą analizę tego terminu w odniesieniu do ubóstwionych zmarłych w religiach starożytnego Bliskiego Wschodu przedstawiają: Lewis: 1989; Astour (1980: 222-233). Odnośnie związków Mota z wspólnotą przodków, zob. Cunchillos (1985:205-218). Tytuł bn ’ilm mt może być zatem rozumiany jako „jeden ze zmarłych, Mot”.
[14]Hebr. mahamorôt w Ps 140,11.
[16]Hebr. ta’ăwâh. Odnośnie zamiany ’/h w hebr. ’wh i ugr. hwy, zob. Greenstein (1973:160).
[17]Akk. nāħiru. Zwykle tłumaczone jako nerwal lub wieloryb. Wybieram słowo „rekin” z racji adekwatnej konotacji, jaką słowo to posiada w języku polskim.
[18]Ugr. brky w paraleli z ‘n może oznaczać powierzchnię wody, sadzawkę, wodopój. Por. hebr. berēkâ w Nah 2,9; Koh 2,6, Pnp 7,5. Odnośnie topografii ugaryckiej krainy umarłych i jej lokalizacji nad brzegami kosmicznego morza, zob. Smith (1986:311-314).
[19]Akk. šadādum / śadādum „obóz”. Zob. Kutscher (1986:1-3). Por. KTU 1.19 iv 49-52.
[20]Terminy r’umm//’aylt mogą być określeniami rzeszy ludzkiej, gromadzonej na polach śmierci. Zob. Miller, (1970:177-86). Por. Ps 22,22; Ps 42,2.
[21]D-yqtl √ m(w)t, „zadawać śmierć, uśmiercać”. Por. Wyatt (1998: 118).
[22]Słowo ḥmr „glina” może być metaforą ludzkości. Karkajian (1998:206-215).
[23]Partykula p+G-qtl z √nšh.
[24]Hebr. √ṭ’n (Iz 14,19).
[25]Brak około 12 początkowych linii. Gibson (1977:69).
[26]Odnośnie tej symbolicznej triady agralnej – por. Jl 1,10; 2,24.
[27]Hebr. ništā‘āh w Iz 41,10.23 paralelnie do √yr’.
[28]Termin ‘bd oznaczał wasala w ramach relacji przymierza.
[29]Stan linii 24-27 nie uprawnia tłumacza do ich rekonstrukcji.
[30]Stan obu kolumn nie uprawnia tłumacza do ich rekonstrukcji. Pierwsza z nich zawiera wzmiankę o synu Baala. Druga wydaje się być opisem boskiej uczty. Por. Gibson (1977:70-71).
[31]Por. šršrt ħrṣ „łańcuch złoty” w KTU 4. 341 1. Hebr. šarešeret. Shifman (1999:190).
[32]Rekonstrukcja linii 1-5 na podstawie ostatnich wersetów kolumny, będących powtórzeniem tej samej formuły. Olmo Lete (1982:63-65).
[33]Możliwa aluzja do mitycznego potwora zwanego ‘gl ’il „cielec ’Ela” (KTU 1. 3 iii 44).
[35]Gróźb Mota ciąg dalszy.
[36]Hebr. delî w Iz 40,15 i Lb 24,7.
[39]Arab. √knn „zakrywać, kryć”. Vidal (2004:148).
[40]Czytam: ’il + enklityczne m.
[41]Dosł. „Podniosła go”.
[42]Eg. ms, hebr. mōšê. Forma żeńska mŧt – w tytułach cór królewskich (KTU 1. 14 iii 9; KTU 1. 17 v 16).
[43]Brakuje około 11 kolejnych linii. Gibson (1977:72).
[44]Rekonstrukcja na podstawie KTU 1. 16 iii 3-4.
[45]Ten sam rdzeń (ugr. √ksy, hebr. √ksh) pojawia się jako element kosmogonicznej wizji w Ps 104,6; tehôm kalebûš kissîtô „odmęt – jak płaszczem okryłeś go”. Por. Ez 31,15 i Hi 36,32. √ksh „okrywać, szczelnie otulać”, opisuje także aktywność’ereṣ, która funkcjonuje niekiedy jako odpowiednik Mota w BH. Wakeman (1969:313-320), Zob. Lb 16,33; Ps 106, 17; por. Ps 44,20: watekas ‘ālênû beṣalemāwet „I spowiłeś nas cieniem śmierci”.
[46]Hebr. *hāôt, syr. hawtā.
[47]Arab. šâḥilu. Gibson (1977:158).
[51]Por. hebr. hitpallēš w: Mich 1,10 (z ‘pr); Jer 6,26;25,34; Ez 27,30 (z ’pr).
[53]Por. hebr. lbš (wymiana b/p).
[54]Por. hebr. ’azor. Fraza yks m’izrtm wydaje się być ekwiwalentem biblijnej pary √ksh + saq używanej w analogicznym kontekście – por. II Krl 10,1; Iz 37,1 i Jon 3,8.
[55]Hebr. ‘wr. Podobny rytuał pojawia się w Hi 2,6.
[58]Hebr. leḥi i zāqān (akk. ziqnatu).
[59]Hebr. qāneh (Hi 31,22).
[60] Dosł. „szczelinę serca swego”.
[61]Por. Ps 80,6; Ps 42,4.
[62]Akk. kamānu? Por. del Olmo (1981:533).
[64]Dosł. „najsłabsze, najdelikatniejsze”. Por. hebr. daq.
[70]Por. gibbōr ‘ārîṣ w Jr 20,11.
[71]Czasownik yšb w języku ugaryckim i w biblijnej hebrajszczyźnie przynależy do typologii królewskiej. Loretz (1987:415-428), (1988:8-11).
[72]Dosł. „krańca” – akk. apsu, hebr. ’epes.
[73]Symboliczny akt towarzyszący intronizacji – por. Ps 110,7.
[74]Linie 1-4a – tekst zachowany szczątkowo. Powinno go poprzedzać około 30 linii. Gibson (1977:76).
[75] Hebr. se’ôn, akk. šênu.
[76]W paraleli do lpš: rodzaj odzienia. Sugerowana etymologia: akk. alālum „wieszać”.
[77]√’rš: por. akk. erēšu.
[78]Składnia przekładu z konieczności odbiega od ugaryckiego oryginału.
[80]√l’y. Z tego samego rdzenia pochodzi tytuł ’al’iyn.
[81]O etymologii tego terminu i jego obecności w BH: Feigin (1950:40-43).
[82]Por. bardzo podobna fraza weṭāḥanū bārēḥayim odnosząca się do przyrządzania manny w Lb 11,8.
[83]√ dr‘ „siać” w znaczeniu „rozrzucać”. Por. Sdz 9,45; Zech 10,9 oraz gr. speirō o podobnej, dwojakiej konotacji.
[84]Brakuje około 40 linii. Gibson (1977:77).
[85]Problematyczna etymologia: đrt < ŧrt = hebr. √šwr?
[86]Por. Driver (1956:163).
[87] Hebr. ma‘anô: I Sam 14,14; Ps 129,3.
[89]Idiom „wina z okiem” pojawia się w Prz 23,31.
[91]Hebr. liwyāh (Prz 1,9; 9,4).
[93]Por. sfromułowanie ’āneh wā’ānāh w II Krl 5,25. Metafora poszukiwań.
[94]Tekst zachowany szczątkowo. Następnie brakuje około 35 linii.
[95]O’Callaghan (1952:27-46).
[96]Odnośnie paralelizmu rbm / dkym, por. Ps 93,3.
[97]Inna możliwa rekonstrukcja – yŧb „rozsiadł się”.
[98]Tropper (1999:35-37).
[100]Dysonans semantyczny oddający grozę aktu zniszczenia. Por. Am 9,9: ka‘ašer yinnôa‘ bākkebār (…)baḥereb yāmûtû „jako miotani na przetaku…od miecza pomrą”.
[101]Skarga Mota w konfrontacji z pierwszym opisem tortur intryguje swoją chaotycznością. Szereg przeinaczeń i nonsensownych sformułowań (np. „przesianie mieczem”) tłumaczy się zwykle nieuwagą skryby, zapisującego stereotypową formułę destrukcji. Naruszenie struktury poetyckiej może być jednak świadomym zabiegiem retorycznym, mającym na celu zobrazowanie wzburzenia i wściekłości upokorzonego bóstwa. Odnośnie specyficznej dramaturgii mów boga Mota w ramach całego Cyklu Ba‘ala, zob. Mazzini (1997:23-28).
[102]Rekonstrukcja kontekstualna na podstawie analogii w literaturze akkadyjskiej: de Moor (1987:95).
[103]Stan tekstu uniemożliwia rekonstrukcję. Brak około 25 kolejnych linii. Gibson (1977:80).
[104] Rekonstrukcja na podstawie KTU 1. 3 iv 1-3. Por. KTU 1. 1 iv 24-25.
[105] Baal najwyraźniej posyła Motowi w paszczę jego własnych towarzyszy.
[106] sp’uy / klyy: obie formy jako infinitivus absolutus.
[107]√‘nh. Por. znaczenie formy pi‘el tego czasownika w BH.
[108]Etiop. gomari. Leslau (1987:194,195); Caquot-Sznycer-Hernder (1974:268).
[109]Por. Pwt 33,17 o Jakubie: „jak rogi bawołu (re’em) rogi jego, tymi narody zbodzie (yenagaḥ)”.
[110]Stan tekstu uniemożliwia rekonstrukcję.
[112]Prawdopodobnie jest to opis zawarcia przymierza pomiędzy Baalem a Motem.
[114]tḥt jako kontrakcja frazy tḥt p‘n „pod stopami” spotykanej w ugaryckiej korespondencji. Oznaka władzy.
[115]Chiastyczne ułożenie terminów rp’im:’ilnym X ’ilm:mtm symbolizuje wszechogarniającą władzę bogini.Odnośnie biblijnego paralelizmu repaim, mētîm, zob. Ps 88,11; Iz 26,14.19.
[116]Dosł. „widzący”: hebr. √š‘h.
[117]Wokalizacja wg Pardee (2000:521)
Ł. Toboła, Cykl Baala z Ugarit.
* * * * * * *
Spór Baala z Jamem. KTU 1.1 – 1.2.
* * * * * * *
|
1. 1 v[1]
|
|
|
(1)[đrq . g]b (2) [ltzd]
|
[…posokę, grzb]iet [obyś rozżarzył,]
|
|
[ltptq . bn ’abnm][2]
|
[obyś skrępował między kamieniami.”]
|
|
[wy]m . (3)ymm y‘tqn
|
[I dzi]eń (ku) dniom przeminął,
|
|
[lymm yrħm]
|
[ku dniom miesiące.]
|
|
[ym . ymģy] npš (4) [b‘l]
|
[Jam dosięgnął] jestestwa [Baala,]
|
|
[nhr . ymṣ’a . brlt h][3]d .
|
[Nahar wytropił żywot Ha]ddu.
|
|
tngŧnh (5) [ml’ak ym]
|
Natarli nań [posłańcy Jama,]
|
|
[t’dt . ŧpṭ nhr . w rgm]
|
[sprzysiężenie sędziego Nahara – i rzekli[4]:]
|
|
[tḥmk]. bṣpn
|
[„Wieść tobie] na Safanie[5],
|
|
(6) [hwtk . bģr . nḥltk][6]
|
[słowo tobie na górze dziedzictwa twego:]
|
|
[’išq . b ’aylt . dt t][7] nšb . b‘n
|
[Pożądam jak łanie, które w]zdychają[8] u zdroju,
|
|
(7)[b r’umm . bm][9]bkm .
|
[jak bydlęta u źró]dlisk.
|
|
y‘n (8) [ym b‘l]
|
Ukorzy[10] [Jam Baala,]
|
|
[yrŧy nhr pđh]?
|
[podepcze Nahar jego samego.]
|
|
[yd‘ l]yd‘t
|
[Znać, obym] znał,
|
|
(9)[bn lbnt]?[11]
|
[pojąć, obym pojął;]
|
|
[k t]’asrn(10)[ŧr .’il dp’id][12]
|
[że s]pętasz go[13], [turze, Elu serdeczny,]
|
|
[k] trks(11)[bn ’abnm][14]
|
że zwiążesz [między kamieniami;]
|
|
[bn ’ab]nm . ’upqt
|
[między kamien]iami (będzie) skrępowan[15].
|
|
(12) [‘rb . bš’i . b‘l .]
|
[Wkroczył w pustkowie Baal[16],]
|
|
[k] lģr mtny
|
[tak] oto poraził[17] lędźwie me;
|
|
(13)[’atzd[18] đ]rq[19]. gb
|
[rozżarzon ja - po]soka[20], grzbiet[21].
|
|
(14) [t‘rb b š’i ][22]
|
[Wkroczysz w pustkowie,]
|
|
k ltģr . mtnh
|
tak oto porazisz lędźwie jego;
|
|
(15)[ltzd đrq . g][23]b .
|
[obyś rozżarzył posokę, grzb]iet”.
|
|
ym ymm (16)[y‘tqn]
|
I dzień (ku) dniom [przeminął,]
|
|
[lymm lyrħm]
|
[ku dniom miesiące.]
|
|
[ym]. ymģy . npš(17) [b’l]
|
[Jam] dosięgnął jestestwa Baala,
|
|
[nhr ymṣ’a brl]t. hd .[24]
|
[Nahar wytropił żywo]t Haddu[25].
|
|
tngŧnh (18) [ml’ak ym]
|
Natarli nań [posłańcy Jama,]
|
|
[t‘dt ŧpṭ ym w rgm]
|
[sprzysiężenie Sędziego Nahara – i rzekli:]
|
|
[t]ḥmk bṣpn
|
[„Wi]eść tobie na Safanie,
|
|
(19)[hwtk bģr nḥltk]
|
[słowo tobie na górze dziedzictwa twego:]
|
|
’išq b[26] ’aylt (20) [dt tnšb . b‘n]
|
Pożądam[27] jak łanie, [które wzdychają u zdroju,]
|
|
[b r’umm b]mbkm .
|
[jak bydlęta u] źródlisk.
|
|
y‘n (21) [ym b‘l]
|
Ukorzy [Jam Baala,]
|
|
[yrŧy nhr pđh]
|
[podepcze Nahar jego samego.]
|
|
yd‘ lyd‘t
|
Znać, obym znał,
|
|
(22) [bn lbnt]
|
[pojąć, obym pojął:]
|
|
[k] t’asrn . ŧr . ’il (23) [dp’id]
|
[że] spętasz go, turze, Elu [serdeczny,]
|
|
[k t]rks. bn . ’abnm
|
[że z]wiążesz między kamieniami;
|
|
(24)[bn ’abnm]’upqt .
|
[między kamieniami] (będzie) skrępowan.
|
|
‘rb(25) [bš’i b‘l]
|
Wkroczył [w pustkowie Baal,]
|
|
[k lģ]r mtny
|
[tak oto poraz]ił lędźwie me;
|
|
’atzd [28](26) [đrq . gb]
|
rozżarzon ja - [posoka, grzbiet.]
|
|
t‘rb . bš’i
|
Wkroczysz w pustkowie,
|
|
(27) [k ltģr mtnh]
|
[tak oto porazisz lędźwie jego;]
|
|
[đrq . gb] ltzd .
|
[posokę, grzbiet] obyś rozżarzył[29].
|
|
ltptq[30] (28) [bn abnm]
|
Obyś skrępował [między kamieniami,]
|
|
gbh l’arṣ
|
grzbiet jego do ziemi.
|
|
1. 1 iv
|
|
|
(1) [’il dbḥ . b bth .]
|
[El zarzyna w domu swym,]
|
|
mṣ[d . ṣd . b qrb hklh][31]
|
łu[p łowów we wnętrzu pałacu swego.]
|
|
(2) gm . ṣḥ lq[ ṣ ’ilm .]
|
Głośno krzy[cz; „obyście kroili bogowie,]
|
|
[tlḥmn ’ilm . w tštn][32]
|
[jedzcie bogowie, a pijcie”.]
|
|
(3) lrḥqm lp[’at mdbr]?[33]ṣḥ .
|
Ku dali, ku kr[ańcom pustyni] krzycz:
|
|
(4)’il . yŧb . bm[rzḥ] [34]
|
„El zasiadł w w[iniarni,]
|
|
(5) bgt[35]. ‘llmn .
|
w tłoczni wina – wieczysty[36].
|
|
[ yšt . yn . ‘d šb‘ .]
|
[Pije wino do sytości,]
|
|
[trŧ . ‘d škr][37]
|
[moszcz – na umór”.]
|
|
(6)’ilm . bt . b‘lk [y‘msn . nn] [38]
|
Bogowie domu władcy twego [podtrzymują go;]
|
|
(7) d l . ylkn . ḥš . b’a[rṣ]
|
tego, który oto idzie chyżo w z[iemię,]
|
|
[yrd](8) b‘pr .
|
[zstępuje] w proch[39].
|
|
ħbl ṭtm . [ ]
|
Zgraja[40] głodomorów[41], [ ]
|
|
(9)[tn] šqy . rŧ’a .
|
[daj] pić zsiadłe mleko!
|
|
tn my .
|
Daj wody!
|
|
ytn [ . ks . bdh]
|
Daje [kielich w rękę jego]
|
|
(10)krpn . bkl’at yd .[ ]
|
puchar w obie dłonie [ ]
|
|
(11)kmll . kḥṣ . tu’sp[ ]
|
jak obrzynają! jak dzielą! gromadzą[42][ ]
|
|
[y](12)tgr . ’il . bnh .
|
Wyznaczył El syna swego:
|
|
ŧr[p‘r šm ym][43]
|
tur [ogłosił imię Jama.]
|
|
(13) wy‘n . lṭpn . ’il dp[’id]
|
I odpowiedział dobroduszny[44], El ser[deczny:]
|
|
[ym] (14) šm . bny .
|
[„Jam] - imię syna mego;
|
|
yw .’il[ m[45]dd]
|
Jaw[46], bóg[ ukochany.]
|
|
(15) wp‘r . šm .y[m šm nħr]
|
I ogłosił[47]imię Ja[ma, imię Nahara.]
|
|
(16) t‘nyn . lzntn [ ]
|
Odpowiedzieli: „obyś doglądał[48]nas[ ]
|
|
(17) ’at . ’adn . tp‘r
|
Tyś gospodzinem ogłoszon[49]!”
|
|
[wy‘n ŧr ’abh ’il][50]
|
[I odpowiedział tur, ojciec jego El:]
|
|
(18) ’ank . lṭpn . ’il [. d p’id]
|
„Ja dobroduszny, El [serdeczny,]
|
|
(19) ‘l . ydm . p‘rt [šmk ym]
|
nad dłońmi (mymi) ogłosiłem [imię twe, Jamie;]
|
|
(20) šmk . mdd . ’il
|
imię twe - ukochany Ela.
|
|
(21) [’atnk]bt kspy . d[ħrṣ]
|
[Dam tobie] mój srebrny dom, ten [złocisty;]
|
|
(22) bd ’al’ilyn . b[‘l]
|
z ręki najpotężniejszego Ba[ala,]
|
|
[bd . rkb . ‘rpt][51]
|
[z ręki dosiadającego obłoków.]
|
|
(23) kd . yn’aṣn [ ]
|
Bo ten zelżył mnie [ ]
|
|
(24) grš nn . lk [s’i .mlkh.]
|
Przepędź go z tr[onu królowania jego,]
|
|
[lnḥŧ lkḥt] (25) drkth .
|
[z ostoi, ze stolicy] obejścia jego;
|
|
[ṣ’ k‘ṣr ’udnh] [52]
|
[wywiedź jak ptaka z pieleszy jego.][53]
|
|
(26) whm . ’ap . l[tgršh . lks’i]?
|
Ot, jeśli nie [przepędzisz go z tronu,]
|
|
(27) ymṣhk . k[’imr . l a’rṣ][54]
|
targnie tobą jak [barankiem o ziemię”.]
|
|
(28) ’il dbḥ .[ b bth .]
|
El zarzyna [w domu swym,]
|
|
[mṣd . ṣd . b qrb hklh][55]
|
[łup łowów we wnętrzu pałacu swego.]
|
|
(29) p‘r . b[mrzḥ . šm . ym]
|
Ogłasza w [winiarni imię Jama;]
|
|
[šmh mdd ’il]
|
[imię jego – ukochany Ela.][56]
|
|
(30) ṭbħ . ’alp[m . ’ap . ṣ’in .]
|
Rżnie woł[y; tako i owce,]
|
|
šql (31) ŧrm . w[mr’i . ’ilm .]
|
kładzie pokotem tury i [czabany znamienite[57].]
|
|
[‘glm . dt .šnt]
|
[Cielce – te roczne,]
|
|
(32)’imr [qmṣ . ll’im] [58]
|
baranki, [garść jagniąt.]
|
|
1. 1 iii[59]
|
|
|
(1)[’idk . ’al . ttn . pnm .]
|
[Tedy zaiste zwrócą oblicza swe;]
|
|
[tk . ḥkpt . ’il . klh]
|
[pośrodku Memfis[60] – bóg wszystkości jego.]
|
|
(2)[kptr . ]ks[’u . ŧbth .]
|
[Kreta] tron[em siedziby jego,]
|
|
[ḥkpt . ’arṣ . nḥlth]
|
[Memfis ziemią dziedzictwa jego.]
|
|
(3) b’alp . šd .
|
Na wskroś tysiąca pól,
|
|
r[bt . kmn .]
|
dzie[sięciu tysięcy miar[61].]
|
|
[lp‘n . kŧr] hbr. w ql .
|
[Do stóp Kuszara] nachylili się i padli,
|
|
t[štḥwy .wykbd .hwt]
|
u[derzyli czołem i oddali mu chwałę.]
|
|
(4) w . rgm . lk[ŧr . wħss .]
|
I rzekli do Ku[szara-i-Hasisa[62],]
|
|
[ŧny . lhyn] (5) dḥrš . y[dm .]
|
[powtórzyli wprawnemu[63],] rę[ko]dzielnikowi[64]:
|
|
[tḥm ŧr . ’il . ’abk]
|
[„Wieść tura Ela, ojca twego,]
|
|
(6)hwt . lṭpn [ḥtkk .]
|
słowo dobrodusznego [piastuna twego[65]:]
|
|
(7)yh . kŧr . b[nm . ‘dt]
|
Pośpieszaj?[66], Kuszarze w [tej chwili[67];]
|
|
(8)št . lskt . n[skt n’mn][68]
|
osadź dla polewania cz[arę łaskawego,]
|
|
(9)‘db . bģrt . ŧ[bt]
|
przysposób wśród szczytów sie[dzibę.]
|
|
(10)ḥšk . ‘ṣk . ‘b[ṣk ]
|
Ułap drzewce twe, bu[ławę twą;]
|
|
[‘ my . p‘nk tlsmn]
|
[ku mnie stopy twe pobiegną,]
|
|
(11)‘my . tw!tḥ . ’i[šdk .]
|
ku mnie niech spieszą n[ogi twe.]
|
|
[tk . ħršn]
|
[Pośrodku Hurszanu,]
|
|
(12) ģr . ks .
|
góry kielicha[69].
|
|
dm . r[gm .’iŧ . ly . w’argmk]
|
Albowiem co rz[ec mam, rzeknę tobie[70];]
|
|
(13) hwt . w’aŧnyk
|
słowo wszak powtórzę tobie.
|
|
[. rgm . ‘ṣ . wlħšt . ’abn]
|
[Rzecz[71] drzewa i szept kamienia;]
|
|
(14) t’unt . šmm . ‘m [. ’arṣ . ]
|
rozgwar[72] niebios z [ziemią[73],]
|
|
[thmt . ‘mn . kbkbm]
|
[odmętów z gwiazdami.]
|
|
(15) rgm .ltd‘ . nš[m .]
|
Rzecz nieznaną męż[om,]
|
|
[wltbn . hmlt . ’arṣ] (16) ’at .
|
[i niepojęty dla rzeszy ziemi] znak.
|
|
w ’ank . ’ib[ģyh .]
|
A ja [ujawnię to[74],]
|
|
[btk . ģry. ’il ṣpn][75]
|
[pośrodku góry mej, boskiego Safanu”.]
|
|
(17)[76]wy‘n . kŧr . wħss
|
I odpowiedział Kuszar-i-Hasis:
|
|
[lk . lk . ‘nn . ’ilm]
|
[„Idźcie, idźcie, wysłannicy bogów;]
|
|
(18) ’atm . bštm .
|
wy biegnijcie w podskokach[77],
|
|
w’an [. šnt . ]
|
i ja [pośpieszę.]
|
|
[kptr] (19) lrḥq . ’ilm .
|
[Kreta] w oddali, bogowie;
|
|
ḥkp[t . lrḥq . ’ilnym]
|
Memf[is w oddali, boscy[78].]
|
|
(20)ŧn . mŧpdm . tḥt [‘nt .’arṣ .]
|
Dwa stajania[79] pod [zdrojami ziemi,]
|
|
[ŧlŧ . mtḥ] (21) ģyrm .
|
[trzy przestworza[80]] rozpadlin”.
|
|
’idk . lyt[n . pnm .]
|
Tedy niechaj zwró[cą oblicza]
|
|
[‘m lṭpn] (22) ’il dp’id .
|
[ku dobrodusznemu,] Elowi serdecznemu[81].
|
|
tk .ħrš[n .]
|
Pośrodku Hursza[nu,]
|
|
[ģr. ks]
|
[góry kielicha.]
|
|
(23) ygly đd . ’i[l . ]
|
Wyszli (ku) ostoi E[la,]
|
|
[wyb’u . qrš . mlk] (24) ’ab . šnm .
|
[i weszli do koleby króla,] ojca lat[82].
|
|
l[p‘n . ’il . yhbr . wyql]
|
Do [stóp Ela nachylili się i padli,]
|
|
(25) yštḥwy . [wykbdnh]
|
uderzyli czołem [i oddali mu chwałę.]
|
|
[wyšu’ . ’il gh . wyṣḥ ]
|
[I podniósł El głos swój i zakrzyknął:]
|
|
[tḥm] (26) ŧr . ’il . [’abk.]
|
[Wieść] tura Ela, ojca twego,
|
|
[hwt . lṭpn . ḥtkk]
|
[słowo dobrodusznego piastuna twego.]
|
|
(27) ḥš . b[htm . tbnn .]
|
Hyżo do[mostwo zbudujesz,]
|
|
[ḥš . trmmn .hklm]
|
[hyżo wzniesiesz pałac[83]]
|
|
(28) btk . [ṣrrt ṣpn]
|
pośrodku [urwisk Safanu.]
|
|
(29) bn [bht . ksp w ħrṣ]
|
Buduj [domostwo srebrne i złociste,]
|
|
[bht ṭhrm ’iqn’im]
|
[domostwo klejnotów lapiz lazuli.]
|
|
(30) ’a[lp šd . ’aħd . bt]
|
Tysi[ąc pól zajmujący dom,]
|
|
[rbt kmn hkl]
|
dziesięć tysięcy miar pałac[84].]
|
|
1. 1 ii
|
|
|
(1)[ḥšk . ‘ṣk . ‘bṣk .][85]
|
[Ułap drzewce twe, buławę twą,]
|
|
[‘ ]my . p[‘]nk (2)[tlsmn .]
|
[k]u mnie s[to]py twe [pobiegną,]
|
|
[‘my . twt]ḥ .’išdk
|
[ku mnie pospie]szą nogi twe;
|
|
(3)[tk . ħršn .]
|
pośrodku Hurszanu,
|
|
[ģr. ks]
|
[góry kielicha.]
|
|
[dm ’a]r[gm . t] [86]ḥmk .
|
[Albowiem rz]ek[nę wi]eść tobie:
|
|
wšt (4)[bdk spr ’il l][87]ẓ[88][pn .]
|
a weź [w rękę twą zapis Ela do]bro[dusznego[89],]
|
|
[ŧ]r d ykn (5)[nk][90]
|
[tu]ra, który uczyn[ił cię.]
|
|
[bht ṭhrm’i][91]qn’im
|
[Domostwo klejnotów la]piz lazuli,
|
|
(6)[bht ksp w ħrṣ]
|
[domostwo srebrne i złociste;]
|
|
š’u bqrb (7)[ģry ’il ṣpn ]
|
wznieś we wnętrzu[92] [góry mej, boskiego Safanu.]
|
|
’asr (8)[b‘l]
|
Niewolnikiem[93] [Baal;]
|
|
[b y]m . ymtm
|
[w mo]rzu uśmiercon będzie[94].
|
|
(9)[tṣ’i . km rḥ .npšh .]
|
[Uleci jak wiatr dusza jego,]
|
|
k’iŧl (10)[brlth .][95]
|
jak plwocina [żywot jego.]
|
|
[šp]m . ‘db . l’arṣ
|
[Upu]st wód przygotuj dla ziemi,
|
|
(11)[b mdbr][96] špm . ‘db
|
[na pustyni] upust[97] wód przygotuj”.
|
|
(12)[b ḥwt ngŧ]? t‘tqn
|
[Przez kraj wypatrując] wędrowali,
|
|
(13)[ b ’aylt d b ‘n tn]?šb [98]
|
[jak łanie, które do zdroju wzdy]chają.
|
|
’id!k (14) [lytn . pnm .’m] ’in{.}bb.
|
Tedy [niechaj zwrócą oblicza ku] Inbub;
|
|
b’alp ḥzr
|
na wskroś tysiąca dworów[99],
|
|
(15) [rbt . kmn .]
|
[dziesięciu tysięcy miar.]
|
|
[lp‘]n . ‘nt (16) [yhbr . wyql .]
|
Do stóp Anat nachylili się i padli,
|
|
[yšt]ḥwyn wy (17) [kbdnh .]
|
uderzyli czołem i [oddali jej chwałę.]
|
|
[yšu’ . gh . wy]ṣḥ
|
[Podnieśli głosy swe i zakrzyk]nęli:
|
|
tḥm (18) [ŧr . ’il . ’abk .]
|
Wieść [tura Ela, ojca twego,]
|
|
[hwt . l] ṭpn . ḥtkk
|
[słowo do]brodusznego, piastuna twego:
|
|
(19) [qryy . b’arṣ . mlḥ]mt .
|
[pogrzeb[100] w ziemi woj]nę,
|
|
št . b‘p (20) [rm . ddym .]
|
osadź w pro[chu krwawym[101].]
|
|
[sk . šlm] . lkbd . ’arṣ
|
[Rozlej (olej) pokoju] pośród ziemi,
|
|
(21) [’ar . bdd . lkbd . š]dm .
|
[patokę z garnca pośród p]ól.
|
|
ḥšk (22) [‘ṣk . ‘bṣk .]
|
Ułap [drzewce twoje, buławę twoją,]
|
|
[‘my . p‘]nk . tslmn
|
[ku mnie sto]py twe niech biegną,
|
|
(23) [‘my . twtḥ .’išd]k .
|
ku mnie niech spieszą nogi twe;
|
|
tk . ħršn (24)
|
pośrodku Hurszanu,
|
|
[ģr. ks]
|
[góry kielicha.]
|
|
[dm ’argm . tḥmk .]
|
[Albowiem rzeknę wieść tobie;]
|
|
[wšt] bdk . spr (25) [’il . lṭpn .]
|
[a weź] w rękę zapis [Ela dobrodusznego,]
|
|
[ŧr d ykn]nk
|
[tura, który uczyn]ił ciebie”.
|
|
1. 2 iii
|
|
|
(0)[wy‘n . kŧr . wħss]
|
[I odpowiedział Kuszar-i-Hasis:]
|
|
[lk . lk . ‘nn . ’ilm]
|
[„Idźcie, idźcie, wysłannicy bogów;]
|
|
[’atm . bštm .]
|
[wy biegnijcie w podskokach,]
|
|
(1) [ w’an . š]n[t . ]
|
[i ja pośpi]esz[ę.]
|
|
(2) [kpt]r . lr[ḥ]q . [ .’ilm]
|
[Kre]ta w od[da]li, [bogowie,]
|
|
(3)[ḥkpt . lrḥq .’ilnym .]
|
[Memfis w oddali, boscy.]
|
|
[ŧn . mŧ]pdm . t[ḥt . ‘nt .’arṣ .]
|
[Dwa staj]ania p[od źródłami ziemi,]
|
|
[ŧlŧ . mtḥ . ģyrm][102]
|
[trzy przestworza rozpadlin”.]
|
|
(4) [ ’idk . ] lytn [.] pnm .
|
[Tedy] niechaj zwróci oblicze
|
|
‘m [ .’i]l . mbk [ . nhrm .]
|
ku [’E]lowi (u) źródliska [rzek,]
|
|
[qrb . ’apq . thmtm]
|
[blisko łożysk (dwóch) odmętów[103].]
|
|
(5) [ygly . ] đd ’i[l]
|
[Wyszedł] ku ostoi E[la]
|
|
wyb’u [ . q]rš . mlk [ . ’ab . šnm .]
|
i wszedł do [ko]leby[104] [króla lat.]
|
|
[lp‘n . ’il] (6) [yhbr . ]wyql
|
[Do stóp Ela nachylił się] i padł,
|
|
[ .y]štḥw[y . ] wykb[dnh] [105]
|
uderzył czołem i oddał [mu] chwałę.
|
|
[ŧ]r y[š’u . gh . wyṣḥ][106]
|
[T]ur po[dniósł głos swój i zakrzyknął:]
|
|
(7)[šm‘] kŧr . wħ[ss] tb‘ .
|
[Słuchaj,] Kuszarze-i-Ha[sisie!] Odbieżaj!
|
|
bn [.] bht . ym [ .]
|
Buduj domostwo Jamowi,
|
|
[rm]m . hkl . ŧpṭ . [nhr]
|
[wznoś] pałac sędziemu Naharowi
|
|
(8) [btk . ṣrrt .ṣpn][107]
|
[pośród urwisk Safanu.]
|
|
tb‘ . kŧr . [wħss .]
|
Odbieżaj, Kuszarze-[i-Hasisie:]
|
|
[t]bn . bht [zb]l ym
|
[zbu]dujesz domostwo [księ]ciu Jamowi,
|
|
(9) [tr]mm . hk[l . ŧpṭ] . nhr .
|
[wz]niesiesz pała[c sędziemu] Naharowi;
|
|
bt{.}k[ . ṣrrt .ṣ]pn
|
pośród [urwisk S]afanu.
|
|
(10) [ḥš . bh]th . tbn[n .]
|
[Chyżo domost]wo mu zbudujesz,
|
|
[ḥ]š . trm[mn . hkl .]
|
[chy]żo wzniesiesz pałac.
|
|
[’alp . šd . ’aħd .] bt
|
Tysiąc pól zajmujący dom,
|
|
(11) [rbt . ] kmn . hk[l]
|
dziesięć tysięcy miar pałac.
|
|
ḥš bš[r. t]t[n] .ģlm
|
Chyżo dobrą nowinę podaj młodzieńcze[108]
|
|
lšdt ymm
|
ku połaciom mórz[109]:
|
|
(12) [b‘l ] bym . ym . y[m]t.
|
Baal w morzu mórz uśmiercon (będzie).
|
|
yš[n]n .‘ŧtr . dm[lk]
|
Zazgrzytał Asztar królewicz:
|
|
(13)[št b‘l] ḥrḥrtm .
|
[„Wznieci Baal] żagwie,
|
|
w d[mr]n[ št] ’iš[t][110]
|
i nisz[czyci]el [wznieci] ogień.
|
|
[nbl’at b b]h[tm]
|
Płomienie w domostwie,
|
|
’išt [bhklm][111]
|
ogień w pałacu.
|
|
(14) [ŧr .’il ’ab]y. yblmm. l[ zbl ym]
|
[Tur El, ojciec] mój, okiełzna[112] [księcia Jama,]
|
|
ŧ[pṭ nh]r. yrd [b ’arṣ]
|
s[ędzia Naha]r zstąpi [w ziemię[113].]
|
|
[wn]’i[n ’aŧt lh ’i]n . bn
|
[Wszak] nie [ma żony dlań a]ni syna[114]”.
|
|
(15) [t‘]nn nrt[.]’ilm . špš .
|
[Odpowiedzia]ła światłość bogów Szapszu,
|
|
tš’u . gh . w[tṣḥ]
|
podniosła głos swój i [krzyknęła:]
|
|
[šm]‘ . m‘ [‘ŧ][115] (16) [tr . ]
|
Słuchajże Asztarze,
|
|
[yŧ]’ir . ŧr . ’il . abk
|
zwycięży[116] tur El, ojciec twój.
|
|
l . pn . zbl . ym .
|
Przed obliczem księcia Jama,
|
|
l pn . [ŧ]pṭ[. nh]r
|
przed obliczem [sę]dziego [Naha]ra.
|
|
(17) [’ik . ’a]l . yšm‘k . ŧr . [’i]l . abk .
|
Czyż nie usłyszy ciebie tur El, ojciec twój?
|
|
lys‘[. ’a]l[t] ŧb[tk .]
|
Oby wyrwał ościeża siedziby twej,
|
|
lyh]p[k] (18) [ks’a .]mlktk .
|
oby wywrócił tron królowania twego,
|
|
lyŧbr . ħṭ[.]mŧpṭk .
|
oby połamał berło sądzenia twego[117]”.
|
|
wy‘n [.‘ŧtr]. d[ml]k[ ]
|
I odpowiedział Asztar królewicz:
|
|
(19) [lq] ḥ . by . ŧr .’il . ab[y] .
|
Obyś wziął mnie, turze Elu, ojcze mój;
|
|
’ank . ’in . bt [. l]y[. km . ’i]lm
|
ja nie mam domu dla mnie jak bogowie
|
|
[ . w]ḥẓr[ .k bn] (20) [qd]š
|
i dworu jak synowie świętego[118].
|
|
lb’um . ’ard . bn[p]šny .
|
(Jak) lew zstąpię z żą[dno]ścią moją[119],
|
|
’arḥṣn . k ŧrm
|
stratuję[120]niczym tury.
|
|
[yŧb] b b[ht](21) [zbl.]ym .
|
[Zasiadł] w do[mostwie książę] Jam,
|
|
bhkl . ŧpṭ nh[r] .
|
w pałacu sędzia Naha[r.]
|
|
yŧ’ir . ŧr . ’il ’abh
|
Zwycięży tur El, ojciec jego,
|
|
l pn [z]bl y[m]
|
przed obliczem księcia Jama,
|
|
(22) [l pn . ŧp] ṭ[ . nhr]
|
przed obliczem sędziego Nahara.
|
|
mlkt . [h]m . lmlkt .
|
Króluję, czy nie króluję[121]?
|
|
wn[.]’in . ’aŧt [. lk . km ’ilm]
|
Wszak nie ma żony dla ciebie jak u bogów,
|
|
(23) [wģlmt . k bn . qdš . ]
|
[ani oblubienicy, jak u synów świętego[122].]
|
|
wy[‘n] zbl .ym .
|
I od[powiedział] książę Jam,
|
|
y‘ [n] ŧpṭ . nhr .
|
odpowie[dział] książę Nahar:
|
|
(24)[ ŧr . ’il ’aby ’aŧt]? yšlḥn .
|
[tur El, ojciec mój,] przyśle mi [żonę[123].]
|
|
wy‘n ‘ŧtr
|
I odpowiedział Asztar:
|
|
1 . 2 i
|
|
|
(1-5)[124]
|
|
|
(6) br’išk . ’aymr [yymm]
|
„W głowę twą – wszystkim precz! – [O Jamie;]
|
|
(7) [bqdqdk ygrš ŧp]ṭ . nhr .
|
[w czerep twój – płochacz – sędz]io Naharze.
|
|
yŧb[r ḥrn (8) r’i]šk .
|
Zdruzgo[cze Horon gło]wę twą,
|
|
‘ŧtrt [šm . b‘l . qdqdk]
|
Asztarte – [imię Baala - czerep twój”.]
|
|
(9)mṭ .tpln . bg[bl šntk]
|
Głęboko upadniesz u sz[czytu lat twych,]
|
|
(10)[bḥpnk . w t‘n] [125]
|
[z pustą garścią twą, a upokorzon.]
|
|
[k ’ab .] šnm . ’aŧtm .t[qḥ]
|
[Jak ojciec] lat, żony weźmiesz?”.
|
|
(11)[m]l’akm . yl’ak .ym .
|
Posłańców posyła Jam
|
|
[t‘dt ŧpṭ . nhr]
|
sprzysiężenie - sędzia Nahar.
|
|
(12) [ wtb’un b]‘lṣ ‘lṣm
|
I przybyli w chwale chwał,
|
|
npr . š[pthm ḥrb . lṭšt]
|
rozwarcie warg ich mieczem ostrym,
|
|
(13)[’išt . ’ištm . ’u] ṭ . ŧbr . ’aphm .[126]
|
ogniem ogni parskanie[127] nozdrzy ich [128].
|
|
tb‘ . ģlm[m.] [’al . tŧb .]
|
„Odbieżajcie młodzieńcy! Zaiste wracajcie:
|
|
[’idk . pnm] (14) [’a]l ttn .
|
[Tedy oblicza zais]te zwrócicie
|
|
‘m . pħr . m‘d .
|
ku zborowi wspólnoty,
|
|
t[k . ģr . ’il . ]
|
po[środku góry Ela[129].]
|
|
[lp‘n . ’il] (15) ’al . tpl.
|
[Do stóp Ela] zaiste padniecie,
|
|
’al . tštḥwy . pħr [m‘d .]
|
zaiste ukłonicie się zborowi [wspólnoty[130].]
|
|
[qmm . ’aŧr . ’am] (16)
|
[Powstawszy, dojdziecie do sło]wa
|
|
wŧny . d‘tkm .
|
i powtórzycie, co wiadome wam.
|
|
wrgm . lŧr . ’a[by . ]
|
A rzeknijcie do tura, oj[ca mego,]
|
|
[ŧny . lpħr] (17) m‘d .
|
[powtórzcie zborowi] wspólnoty:
|
|
tḥm . ym . b‘lkm .
|
„Wieść Jama, władcy waszego,
|
|
’adnkm . ŧpṭ [. nhr]
|
gospodzina waszego, sędziego [Nahara.]
|
|
(18) tn . ’ilm . d tqh .
|
Wydajcie bogowie tego, komuście spolegliwi[131],
|
|
d tqyn . hmlt .
|
tego, komuś spolegliwa, rzeszo[132].
|
|
tn . b‘l . [w‘nnh]
|
Wydajcie Baala – [a ukorzę go[133];]
|
|
(19) bn dgn . ’arŧm . pđh .
|
syna Dagana – podepczę go samego[134].”
|
|
tb‘ . ģlmm . l yŧb .
|
Niech odbieżają młodzieńcy, niechaj wracają:
|
|
[’idk . pnm] (20) lytn .
|
[Tedy oblicza] niechaj zwrócą
|
|
tk . ģr . ’i!l .[135]
|
pośrodku góry Ela,
|
|
‘m . p[ħ]r . m‘d .
|
ku zborowi wspólnoty.
|
|
’ap . ’ilm . lḥ[m] (21) yŧb .
|
Właśnie bogowie (do) jad[ła] zasiedli,
|
|
bn . qdš .lŧrm .
|
synowie świętego do połci[136];
|
|
b‘l . qm . ‘l . ’il .
|
Baal stał nad Elem[137].
|
|
hlm (22) ’ilm . tphhm .
|
Spójrz, bogowie dostrzegli ich;
|
|
tphn ml’ak . ym .
|
dostrzegli posłańców Jama,
|
|
t‘dt . ŧpṭ [. nhr]
|
sprzysiężenie sędziego [Nahara.]
|
|
(23)t[ģ]ly .’ilm r’išthm .
|
Z[wie]sili[138] bogowie głowy swe
|
|
lẓr . brkthm .
|
ku podołkom kolan swych,
|
|
wlkḥŧ (24) zblhm .
|
ku siedziskom książęctwa ich.
|
|
bhm . yg‘r b‘l .
|
Ich to złajał Baal:
|
|
lm . ģltm . ’ilm . r’išt(25) km
|
„Dlaczego zwieszacie bogowie głowy wasze
|
|
lẓr brktm .
|
ku podołkom kolan waszych,
|
|
wln . kḥŧ . zblkm .
|
i ku siedziskom książectwa waszego?
|
|
’aḥd (26) ’ilm . t‘ny
|
Jednoto bogów, odpowiedz:
|
|
lḥt . ml’ak . ym .
|
tabliczkom[139] posłańców Jama,
|
|
t‘dt . ŧpṭ . nhr
|
sprzysiężeniu sędziego Nahara.
|
|
(27) š’u [.]’ilm r’aštkm .
|
Podnieście bogowie głowy wasze
|
|
lẓr . brkthm .
|
z podołków kolan waszych,
|
|
lnkḥŧ (28) zblkm .
|
z siedzisk książęctwa waszego.
|
|
w’ank . ‘ny . ml’ak . ym .
|
A ja odpowiem posłańcom Jama,
|
|
t‘dt .ŧpṭ . nhr
|
sprzysiężeniu sędziego Nahara”.
|
|
(29) tš’u . ’ilm . r’ašthm .
|
Podnieśli bogowie głowy swe
|
|
lẓr . brkthm .
|
z podołków kolan swych,
|
|
lnkḥŧ [.]zblhm
|
z siedzisk książęctwa ich.
|
|
(30) ’aħr . tmģyn . ml’ak . ym [.]
|
Potem dotarli posłańcy Jama,
|
|
t‘dt . ŧpṭ . nhr .
|
sprzysiężenie sędziego Nahara.
|
|
lp‘n . ’il (31)[lt]pl .
|
Do stóp Ela niechaj [pa]dną,
|
|
ltštḥwy . pħr . m‘d .
|
niechaj skłonią się zborowi wspólnoty.
|
|
qmm . ’aŧr . ’amr .
|
Powstawszy, doszli do słowa,
|
|
(32)[ŧn]y . d’thm .
|
[powtórz]yli, co wiadome im.
|
|
’išt . ’ištm . y’itmr .
|
Ogniem ogni zdali się być
|
|
ḥrb . lṭšt (33) [ls]nhm
|
mieczem ostrym [jęz]yki ich.
|
|
rgm . lŧr . ’abh . ’il .
|
Rzekli do tura, ojca ich, Ela:
|
|
tḥm . ym . b‘lkm (34)
|
„Wieść Jama, władcy waszego,
|
|
[’adn]km . ŧpṭ . nhr .
|
[gospodzina] waszego, sędziego Nahara.
|
|
tn . ’ilm . dtqh .
|
Wydajcie bogowie, komuście spolegliwi,
|
|
dtqnyh (35) [hml]t .
|
tego, komuś spolegliwa, [rzesz]o.
|
|
tn . b‘l . w‘nnh .
|
Wydajcie Baala – a ukorzę go;
|
|
bn .dgn . ’arŧm . pđh .
|
syna Dagana – podepczę jego samego”.
|
|
(36) [wy‘n ] . ŧr . ’abh . ’il [.]
|
[I odpowiedział] tur, ojciec jego, El:
|
|
‘bdk . b’l . yymm .
|
„Sługą twym Baal, o Jamie!
|
|
‘bdk . b’l (37) [ynhr]m .
|
Sługą twym Baal, [o Naharze!]
|
|
bn . dgn . ’a[s]rkm .
|
Syn Dagana nie[wolnik]iem twym.
|
|
hw . ybl . ’argmnk . k’ilm
|
On przyniesie purpurę tobie jak bogowie[140],
|
|
(38)ybl . k!bn . qdš . mnḥyk
|
przyniesie jak synowie świętego dziękczynienie tobie”.
|
|
’ap . ’anš . zbl . b ‘[l]
|
Zrazu zatracił się[141] książę Ba[al:]
|
|
(39) [y’uħ]d . byd . mšħṭ .
|
[chwy]ta w rękę nożysko,
|
|
bm . ymm . mħṣ .
|
w prawicę wrzeciądz.
|
|
ģlmm . yš[ħṭ][142]
|
Młodzieńców u[siecze!]
|
|
(40)[ymnh . ‘n]t . t’uħd .
|
[Prawicę jego Ana]t pochwyciła,
|
|
šm’alh . t’uħd . ‘ŧtrt .
|
lewicę jego pochwyciła Asztarte.
|
|
’ik . m[ħṣt ml’ak] (41) [ym . ]
|
„Czy u[sieczesz posłańców Jama,]
|
|
[t‘]dt . ŧpṭ . nhr .
|
[sprzy]siężenie sędziego Nahara?
|
|
ml’ak . mṭ ħr . yḥb[q ]
|
Posłaniec buzdygan szlachcica[143]dzier[ży,]
|
|
(42)[ħṭ yḥbq] ml’ak . bn . ktpm .
|
[berło dzierży] posłaniec między ramionami.
|
|
rgm . b‘lh . wy[ŧny]
|
Rzekł władca jego - a po[wtórzył]
|
|
[adnh wp‘r] [144]
|
[gospodzin jego - a ogłosił”.]
|
|
(43)’ap . ’anš . zbl . b ‘l .
|
Zrazu zatracił się książę Baal,
|
|
šdmt . bg[ pn] (44) [ yṣm]dm .
|
żyły niby winorośl podetnie im[145],
|
|
ml’ak . ym .
|
posłańcom Jama,
|
|
t‘dt . ŧpṭ . nh[r]
|
sprzysiężeniu sędziego Nahara.
|
|
(45) ’an . rgmt . lym . b‘lkm .
|
„Ja rzekłem do Jama, władcy waszego,
|
|
’ad[nkm . ŧpṭ] (46) [nhr]
|
gospodzina waszego, sędziego Nahara.
|
|
[š]m[‘] hwt . gmr . hd .
|
[Słu]ch[aj] słowa Haddu – mściciela:
|
|
lwny (47)[. ym] ’iyrh[.]
|
[Jam] szemrał przeciw mnie[146] – przeszyję go[147]”.
|
|
thbr
|
Nachylili się[148]…
|
|
1. 2 ii[149]
|
|
|
1. 2 iv
|
|
|
(1-2)[150]
|
|
|
(3)[w]b ym . mnħ l ’abd .
|
[Oto] w morzu ostoja[151] dla zagłady,
|
|
b ym . ’irtm . m[t]
|
w morzu płuca[152]śmie[rci;]
|
|
(4) [b ŧpṭ] . nhr . tl‘m . ŧm
|
[u sędziego] Nahara szkarłat[153] zgrozy[154].
|
|
ḥrbm . ’its .
|
Miecza doświadczę[155],
|
|
’anšq (5) šhtm .
|
ucałuję[156] pustkę[157].
|
|
l’arṣ . ypl . ’ulny .
|
Ku ziemi upadnie mocarz,
|
|
w l . ‘pr . ‘ẓmny
|
a w proch potężny.
|
|
(6)b[ph] . rgm . lyṣ’a
|
Z [ust] jego rzecz nie wyjdzie,
|
|
bšpth . hwth .
|
z warg jego słowo.
|
|
w ttn . gh . yģr
|
I wydała głos swój przepaść[158]
|
|
(7)tḥt . ks’i . zbl . ym .
|
pod tronem księcia Jama[159].
|
|
wy‘n . kŧr . w ħss .
|
I odpowiedział Kuszar-i-Hasis:
|
|
lrgmt (8) lk . lzbl . b‘l .
|
„Oto rzekłem tobie, o książę Baalu,
|
|
ŧnt . l rkb . ‘rpt .
|
powtórzyłem, o dosiadający obłoków.
|
|
ht . ’ibk (9) b ‘lm .
|
Teraz wroga twego, o Baalu,
|
|
ht . ’ibk . tmħṣ .
|
teraz wroga twego pobijesz,
|
|
ht . tṣmt ṣrtk
|
teraz zdławisz nieprzyjaciela twego.
|
|
(10)tqḥ . mlk . ‘lmk .
|
Weźmiesz królestwo wieczne twe,
|
|
drkt . dt . drdrk .
|
obejście, które z pokolenia na pokolenie twe”.
|
|
(11) kŧr ṣmdm . ynḥt .
|
Kuszar kiścienie[160]sprowadził
|
|
w yp’r . šmthm .
|
i ogłosił imiona ich:
|
|
šmk ’at (12) ygrš .
|
„Imię twoje - tyś płochacz[161]!
|
|
ygrš . grš ym
|
Płochaczu, wypłosz Jama;
|
|
grš ym . l ks’ih
|
wypłosz Jama z tronu jego,
|
|
(13)nhr l kḥŧ . drkth .
|
Nahara z siedziska obejścia jego.
|
|
trtqṣ . bd b‘l .
|
Okręcisz się[162] w ręce Baala
|
|
km nš[r] (14) b ’uṣb‘th .
|
jak sę[p][163]w palcach jego.
|
|
hlm . ktp . zbl . ym .
|
Uderz (w) ramię księcia Jama,
|
|
bn ydm (15) [ŧp]ṭ . nhr .
|
między ręce [sędzie]go Nahara”.
|
|
yrtqṣ . ṣmd . bd b’l
|
Okręcił się kiścień w ręku Baala
|
|
km nšr (16) b ’uṣb‘th .
|
jak sęp w palcach jego.
|
|
ylm . ktp . zbl . ym .
|
Uderzył (w) ramię księcia Jama,
|
|
bn ydm . ŧpṭ (17) nhr .
|
między ręce sędziego Nahara.
|
|
‘z . ym . lymk .
|
Silny Jam – oby zachwiał się,
|
|
ltnģṣn [.] pnth .
|
oby ugięły się członki jego,
|
|
lydlp (18) tmnh .
|
oby zachwiała się postać jego.
|
|
kŧr ṣmdm . ynḥt .
|
Kuszar kiścienie sprowadził
|
|
w yp’r . šmthm
|
i ogłosił imiona ich:
|
|
(19) šmk . ’at . ’aymr .
|
„Imię twoje – tyś wszystkim precz[164]!
|
|
’aymr . mr . ym .
|
Wszystkim precz! - wygnaj Jama;
|
|
mr . ym (20) l ks’ih
|
wygnaj Jama z tronu jego,
|
|
nhr l kḥŧ . drkth . .
|
Nahara z siedziska obejścia jego.
|
|
trtqṣ (21) bd b‘l .
|
Okręcisz się w ręku Baala
|
|
km nšr b’uṣb‘th .
|
jak sęp w palcach jego.
|
|
hlm . qdq(22) d . zbl ym .
|
Uderz (w) czerep księcia Jama,
|
|
bn . ‘nm . ŧpṭ . nhr .
|
między oczy sędziego Nahara.
|
|
yprsḥ ym
|
Runie Jam
|
|
(23) w yql . l’arṣ .
|
i upadnie na ziemię”.
|
|
w yrqṣ . ṣmd . bd b‘l (24)
|
I okręcił się kiścień w ręku Baala
|
|
km [.] nšr . b ’uṣb‘th .
|
jak sęp w palcach jego.
|
|
ylm . qdqd . zbl (25) ym .
|
Uderzył (w) czerep księcia Jama,
|
|
bn ‘nm . ŧpṭ . nhr .
|
między oczy sędziego Nahara.
|
|
yprsḥ . ym .
|
Runął Jam,
|
|
yql (26) l’arṣ .
|
upadł ku ziemi.
|
|
tnģṣn . pnth .
|
Ugięły się członki jego,
|
|
w ydlp . tmnh
|
zachwiała się postać jego.
|
|
(27) yqŧ . b‘l .
|
Zarzuci sieć[165]Baal
|
|
w yšt . ym .
|
i wypije morze,
|
|
ykly . ŧpṭ . nhr
|
znicestwi sędziego Nahara.
|
|
(28) b . šm . tg‘rm . ‘ŧtrt .
|
Po imieniu łajała Asztarte:
|
|
bŧ l ’al’iyn . b[‘l]
|
„Wysusz[166], o najpotężniejszy Ba[alu,]
|
|
(29)bŧ . l rkb . ‘rpt .
|
wysusz, o dosiadający obłoków:
|
|
k šbyn . zb[l . ym .]
|
Bo pojman ksią[żę Jam,]
|
|
(30) šbyn . ŧpṭ . nhr .
|
pojman sędzia Nahar”.
|
|
w yṣa’ . b[ph . rgm .]
|
I wyszła z [ust jej rzecz,]
|
|
[bšpth . hwth]
|
[z warg jej słowo[167]:]
|
|
(31) ybŧ . nn . ’al’iyn . b‘l .
|
„Wysuszy go najpotężniejszy Baal,
|
|
w[ ybŧ . nn rkb . ‘rpt]
|
tak – [wysuszy go dosiadający obłoków”.]
|
|
[wy‘n](32) ym .
|
[I odpowiedział] Jam:
|
|
l mt . b‘lm . yml[k]
|
„Oto zaprawdę[168]Baal zakról[uje,]
|
|
[rkb . ‘rpt ] (33) ḥm . l šrr .
|
[dosiadający obłoków] pała[169] ku władzy[170]”.
|
|
w[ yṣa’ . bph . rgm .]
|
I [wyszła z ust jego rzecz,]
|
|
[bšpth . hwth]
|
[z warg jego słowo:]
|
|
[ybŧ . nn . ’al’iyn . b‘l . ]
|
[„Wysuszy go najpotężniejszy Baal,]
|
|
[w ybŧ . nn rkb . ‘rpt]
|
[tak – wysuszy go dosiadający obłoków.”]
|
|
(34) y‘n . ym .
|
Odpowiedział Jam:
|
|
l mt . [b‘lm . ymlk]
|
„Oto zaprawdę [Baal zakróluje,]
|
|
[rkb . ‘rpt ḥm] (35) l šrr
|
[dosiadający obłoków pała] ku władzy.”
|
|
w t‘[n ‘ŧtrt] (36)
|
I odpowie[działa Asztarte:]
|
|
b‘lm . hmt . [ymlk]
|
„Baal im [zakróluje,]
|
|
[rkb . ‘rpt ḥm] (37) l šrr .
|
[dosiadający obłoków pała] ku władzy[171].
|
|
št[ tnn lšbm ]
|
Osadź [węża - oby okiełznan (został)!]
|
|
[rks l mrym lbnn]
|
[Zwiąż na wysokościach Lebanonu[172]]
|
|
(38) br’išh . [ ’aymr ]
|
W głowę jego – [wszystkim precz!]
|
|
[bqdqdh ygrš]
|
[W czerep jego – płochacz[173]!”]
|
|
(39-40)[174]
|
|
[1]Kolumna poważnie uszkodzona. Zachowany materiał sugeruje powtarzalną strukturę tekstu. Linie 1-2 zdają się zawierać końcówkę pojawiającej się jeszcze dwukrotnie wypowiedzi (3-14//15b-28). Ta regularność umożliwia wzajemną rekonstrukcję powtarzających się fraz. Jej szczegóły objaśniam w dalszej części aparatu krytycznego. Za przypisaniem tej mowy Jamowi przemawiają nie tylko względy filologiczne, ale i podobieństwo do mowy Mota w KTU 1. 5 i (sceneria, metaforyka i stylistyka). Odnośnie analogicznej struktury skrajnych części Cyklu zob. Peterson-Woodward (1977:233- 248), Smith (1994:15-16).
[2]Na podstawie linii 27-28; por. przyp. 29.
[3]Na podstawie linii 16-17; por. przyp. 24.
[4]Forma czasownika tngŧnh nie jest zgodna z tytułem Haddu. Może rozpoczynać kolejny werset. Sugerowaną interwencję posłańców Jama uzasadnia dalszy tok narracji. Podobny obraz towarzyszy mowie Mota w KTU 1. 5. Rekonstrukcja formuły na podstawie wystąpień posłów Jama w KTU 1. 2.
[5]Nazwa góry Baala w czasach hellenistycznych Κασιον, obecnie Ğebel el-Aqra‘ (1759 m.n.p.m) ok.40 km na północ od Ugarit. Mityczne axis mundi – Wyatt (1995:213-237).
[6]Paralelizm ṣpn // ģr nḥlt rekonstruowany na podstawie kontekstu. Por. KTU 1. 3 iii 30.
[7]Na podstawie linii 19b. Por. przyp. 26,27.
[8]Niuans semantyczny rdzenia nšb w języku fenickim, hebrajskim i arabskim. Obermann (1939:234).
[9]Por. KTU 1. 5 i 17, gdzie w podobny sposób bóg Mot opisuje swoją żądzę władzy.
[10]Wprowadzanie drugiego rozmówcy (Smith 1994:120) tylko w oparciu o czasownik y‘n („odpowiedział”?) budzi wątpliwości. Właściwa forma to wy’n z wprowadzającym waw. Kontekst sugeruje, by wywodzić czasownik y‘n z homonimicznego *√‘ny „upokorzyć, poniżyć” i uznać go za integralny element opisu zamierzeń Jama względem Baala – w tej roli odnajdujemy go w przemowie posłańców w KTU 1. 2 i 18b//35a (w‘nnh) . Na tej podstawie rekonstrukcja wersetu.
[11]Odnośnie paralelizmu rdzeni yd‘ // bwn, por. KTU 1. 1 iii 15.
[12]Na podstawie linii 22.
[13]√’sr opisuje los zniewolonego Baala w KTU 1. 1 ii 7 i KTU 1. 2 iii .
[14]Na podstawie linii 23.
[15]Imiesłów bierny formy G z rdzenia ’pq. Smith (1994:127).
[16]Starcie na pustyni to stały element tradycji Chaoskampfu. Por. KTU 1. 83 11-13. Pitard (1998:278.280).
[17]Por. hebr. ‘wr. Shifman (1999:482).
[18]Czasownik rekonstruowany na podstawie linii 25b.
[19]W tekście – [ ]rq. Ze znanych nam ugaryckich rdzeni zawierających ten element (prq, brq, yrq, đrq) đrq najlepiej współbrzmi z kontekstem. Zob. też przyp. 20.
[20]Znaczenie hipotetyczne. Por. hebr. šrq „krwisty, rudy,” akk. šarkum „ropa”. Por. KTU 1. 5 i 5, gdzie đrq wymieniane jest w kontekście części ciała – podobnie jak tutaj.
[21]Najwyraźniej pierwsze starcie miało już miejsce. Opis doznanych cierpień przypomina aluzje mitologiczne w inkantacji KTU 1.82. Odwołuje się ona do zwycięstwa Baala nad morskim smokiem Tanninu – hipostazą Jama. Baala wspomógł Reszef, bóg wojny, zarazy i słonecznego żaru. Płonącymi strzałami przeszył nerki potwora. Van Zijl (1974:85-93).
[22]Na podstawie linii 26b.
[23]Rekonstrukcja nawiązuje do linii 27.
[24]Rekonstrukcja wersetu na podstawie paralelizmów znanych nam z innych tekstów ugaryckich; a) ymģy // [ymṣ’a] – por. KTU 1.12 i 36-37 : b) npš // [brl]t – por. KTU 1. 5 i 14-15; 1. 16 v 11-12; 1. 17 i 36-37; 1. 17 v 17-18 // 23-24; 1. 18 iv 25 // 36-37; 1. 19 ii 43-44: c) [b‘l] // hd – por. KTU 1. 4 vi 38-39; vii 35-36; 1. 5 i 22-23; 1. 12 i 40-41. Stan tekstu nie pozwala na jednoznaczne ustalenie działającego podmiotu. Konieczne jest odwołanie sie do kontekstu. Sugeruje on aktywność Jama.
[25]Imię hd „grzmiący” jest onomatopeją. Szczegóły etymologii, zob. Wyatt (1992:412).
[26]W tekście – ’išqb. Czytam jako ’išq b.
[27]Czasownik ’išq interpretuję jako intensywną formę D z rdzenia šwq / šqq „tęsknić, pragnąć, pożądać”. Por. obraz żądnego łupu niedźwiedzia w Prz 28,15 (dob šôqeq) oraz rzeczownik tešûqâ „żądza, pożądliwość, pragnienie miłosne” w Rdz 3,16; 4,7; Pnp 7,11. Odnośnie partykuły b- w znaczeniu „jak, jako”, por. KTU 1. 16 i 45 (b mgn) oraz semantyka hebrajskiej partykuły beth.
[28]Forma Lt rdzenia zwd.
[29]Synchroniczna analiza linii 12-15 i 25-27 wykazuje, iż zawierają one tą samą treść. Oś strukturalną stanowi sekwencja trzech czasowników (‘rb, lģr, ’atzd) powtórzonych później w drugiej osobie (t‘rb, ltģr, ltzd). Zob. również adekwatna zmiana zaimka towarzyszącego słowu mtn. Z podobną prawidłowością kompozycyjną mamy do czynienia w KTU 1. 4 v 49-55 // 1. 2 iii 6-11 (Watson 2000:78). Stałość formuły umożliwia precyzyjną rekonstrukcję całych fraz. Jest to opis krzywd, których doświadczywszy, przemawiająca postać każe wyrządzić swemu prześladowcy. Por. skarga Mota w KTU 1. 6 v 11-19. Mścicielem zdaje się być El (Smith 1994:131,) pretendujący do tej roli w dalszych częściach Cyklu (KTU 1. 2 iii 16-18; KTU 1. 6 vi 25-29).
[30]Forma Dt z rdzenia ’pq. Rekonstrukcja całej frazy na podstawie analogii z liniami 11 i 24.
[31]Słownictwo oraz metaforyka w liniach 1-8 wykazuje wiele podobieństw do opisu boskiej uczty w KTU 1. 114. Na tej podstawie rekonstrukcja kolejnych wersetów. Odnośnie linii 1, por. KTU 1. 114 1.
[33]Rekonstrukcja kontekstualna. Obraz zwoływania biesiadników ze wszystkich stron świata? Por. Iz 33,13;57,19.
[35]Większość badaczy czyta bŧt: „hańba, obrzydlistwo”. Fotografie WSRP pokazują, iż hipotetyczny znak ŧ to uszkodzone g. W konsekwencji fraza *bgt znaczy tyle co „w tłoczni wina”. Taka interpretacja współbrzmi z kontekstem i odsłania paralelną strukturę dwuwiersza; ’il // ‘llmn : b mrzḥ // b gt.
[38]W kontekście sąsiednich wersetów fragment ten wydaje się być wariantem KTU 1. 114 18- 19, gdzie pijanego Ela podtrzymują dwa bóstwa pomocnicze, ŧkmn w šnm.
[39]Metafora upojenia. Por. KTU 1. 114 21- 22: ’il km mt // ’il k yrdm ’arṣ „El jakoby umarły // El jak zstępujący (w) ziemię”.
[40]Problematyczny termin ħbl pojawia się w korpusie tekstów z Ugarit tylko dwa razy. Tutaj oraz w gospodarczym tekście KTU 4.689 5. Może to sugerować, że nie jest to samodzielny termin, lecz wariant powszechnego ḥbl „zgraja, chmara,” będącego określeniem stada drapieżnego ptactwa.
[41]Por. aram. tewat (Dan 6,19).
[42]Hebr. √mll, √ḥṣṣ. Zob. Shifman (1999:479).
[43]W nawiązaniu do l. 15.
[44]Arab. laṭif. Gibson (1977:150).
[45]Początek trzeciego znaku jest widoczny. Czyta się go zwykle jako t. Może to być także pozostałość znaku m.
[46]Imię to obrosło w wiele śmiałych interpretacji, aż po identyfikację z biblijnym JHWH i sanskryckim dyaus. Zjawisko wymiany fonemów w/m, zachodzące również w języku akadyjskim, oraz brak innych wystąpień imienia yw w korpusie tekstów z Ugarit sugeruje, iż jest to po prostu wariant imienia ym (sugestia Pana Profesora Edwarda Lipińskiego, konsultacje indywidualne).
[47] Hebr. √p‘r, syr. pě‘ar, arab. faģara, „otwierać szeroko usta, paszczę”.
[48] Akk. zanānu „troszczyć się, zaopatrywać”.
[49]Traktuję to jako formę rzeczownikową z prefiksowanym taw.
[50] Stereotypowa formuła, której moglibyśmy oczekiwać w tym miejscu.
[51]Rekonstrukcja na podstawie standardowego paralelizmu tytułów ’al’ilyn b‘l // rkb ‘rpt.
[52]L. 24-25 rekonstruowane na podstawie KTU 1. 3 iv 1-3.
[53]Odnośnie tego idiomu, por. Prz 27,8.
[54]Por. Driver (1956:77). Na podstawie KTU 1. 3 v 1.
[56]Rekonstrukcja w nawiązaniu do l. 19-20.
[57]’ilm jako stopień najwyższy: Smith (1994:154).
[58]Paralele służące rekonstrukcji l. 30-32 pojawiają się w innych opisach uczt – por. KTU 1. 4 vi 40-43, KTU 1. 22 i 12-14.
[59]Rekonstrukcja l. 1-8 na podstawie KTU 1. 3 vi 12-25.
[60]Por. 1. 3 vi 12-16. Zob.. także, KTU 1. 17 v 20- 21, 30 -31.
[61]Por. KTU 1. 3 iv 38. Odnośnie czołobitnego hołdu z należytego dystansu – wzmianki w listach KTU 2, 12. 6-11; 2. 64. 5-8. Por. także Wj 24,1.
[62]„Zręczny-i-obeznany”. Por. hebr. kšr (akk. kašārum) oraz akk. ħasīsu.
[63]>Aram. hawnā’ „umiejętność, zdolność, moc”.
[64]Dosł. „temu o biegłych rękach”.
[65]Linie 4-6 odzwierciedlają strukturę dyplomatycznej korespondencji (l- X rgm tḥm Z). Por. KTU 2. 13. 1-8.
[66]Arab. hawa? (Caquot-Sznycer 1974:304).
[67]Por. KTU 1. 4 vii 15.
[69]Kielich losu dzierżony przez Ela. Hebr. menat kōs (Ps 11,6;16,5). Szczegółową analizę tej idei oraz jej biblijne echa przedstawia: Lipiński (1970:75-88).
[70]Rekonstrukcja l. 12-16 na podstawie KTU 1. 3 iii 20-29.
[71]Propozycja przekładu zachowująca zgodność etymologiczną z czasownikiem „rzec”, za pomocą którego przekładam √rgm. Staropolska „rzecz” to „zdolność mówienia, mowa, dar słowa”, co ilustruje cytat z Biblii Królowej Zofii: „Usłyszał Pan głos rzeczy waszych” (Pwt 1, 34). W takim znaczeniu terminu „rzecz” pojawia się również na kartach Psałterza Dawidów J. Kochanowskiego.
[72]Akk. ti’âmtu = hebr. tehôm; dosł. „ryczący = wzburzone morze, odmęt”. √hmh /hwm?
[73]Rozmowa niebios z krainą umarłych? Odnośnie takiego znaczenia ’arṣ, zob. KTU 1. 5 ii 16; 1. 6 ii 19. Por. także, KTU 1. 5 v 15; vi 8-9. 25.27 (29 i 31 – rekonstruowane) 1. 6 i 8.18; ii 16.
[74]Por. hebr. √b‘h III „znaleźć” – dosł. „obnażyć, uczynić jawnym”. Zob. Wj 22,4, Ob 1,6.
[75]KTU 1. 1 ii 24; iii 12; 1. 3 iii 29.
[76]Odnośnie rekonstrukcji l. 17-21a, por. KTU 1. 3 iv 31-36.
[77]Kontekst sugeruje porównanie z hebr. √pwš. Fonetyczna zamiana p/b.
[78]Odnośnie identyfikacji topograficznej, zob. Smith (1994:166-167)
[79]Znaczenie niepewne. √ŧpd – „postawić, umieścić (nogi)”. Por. KTU 1. 4 iv 29.
[80]Hebr. √mtḥ „rozciągać, rozcapierzać” (Iz 40,22).
[81]Tytuł dp’id – dosł. „ten z sercem”. Arab. đu fū‘ad, Gibson (1977:155). Odnośnie tej cechy Ela, por. imiona ḥn’il, ḥnn’il „Łaskaw-El”.
[82]Nieregularne šnm zamiast poprawnej formy šnt. Możliwe, że słowo to miało pierwotnie dwie formy mnogie. Jedna z nich przetrwała wyłącznie jako element tytułu boskiego. Interpretację tę potwierdzają inne charakterystyki Ela. Znana jest jego siwa broda (šbt dqnk: KTU 1. 3 v 25; KTU 1. 4 v 4). W KTU 1. 10 iii 6 pojawia się tytuł drdr „Ten, który z pokolenia (na) pokolenie”.
[83]Linie 27-29 = KTU 1. 4 v 18.
[84]Linie 28-30 – por. Driver (1956:75).
[85]Rekonstruowane na podstawie KTU 1. 1 iii 10 i paralelnych wystąpień.
[86]Linie 3-5 wydają się być modyfikacją stereotypowej formuły epistolarnej – zob. przyp. 65. Odnośnie elementów rekonstrukcji - por. KTU 1. 1 iii 12.
[88]Odnośnie fonemu ẓ jako dialektycznego wariantu ṭ̣, por. lẓpn (lṭpn) i ẓhrm ( ṭ̣hrm) w KTU 1. 24. Zob. też Dietrich - Loretz - Sanmartín (1975:103-108)
[89]Wiadomości były przekazywane przez posłańców za pośrednictwem tabliczek. Zob. KTU 1. 2 i 26.
[91]Por. KTU 1. 4 v 18-19. 34-35.
[92]Modyfikacja zwyczajowego b tk? Możliwy błąd kompozycyjny niedoświadczonego skryby.
[93]Termin ten wiąże się ściśle z osobą Baala. Por. KTU 1. 2 i 37 oraz KTU 1. 1 v 9. 22.
[94] Por. KTU 1. 2 iii 12.
[95]Tradycyjna metafora umierania. Por. KTU 1. 18 iv 24-25; 36-37; KTU 1. 19 ii 38-39; 43-44.
[98]Bardzo niepewna rekonstrukcja obu wersetów. Forma t‘tqn pojawia się w korpusie tekstów z Ugarit tylko jeszcze jeden raz (KTU 2. 36 17). Odnośnie linii 13 - por. KTU 1. 1 v 6.
[99]Modyfikacja tradycyjnej formuły (šd // kmn; por. KTU 1. 1 iii 2 i inne) prawdopodobnie podyktowana odmiennym kontekstem (motyw budowy pałacu).
[101]Zbieżność tematyczna i leksykograficzna z egipskim mitem o unicestwieniu ludzkości. Bóg Re uśmierza gniew krwawej Hator, każąc rozlać piwo zabarwione ochrą (ddyt). Bogini bierze je za ludzką krew, a upiwszy się, musi zaniechać dzieła niszczenia. Na uwagę zasługuje podobna charakterystyka postaci Hator i Anat oraz paralelizm sytuacyjny (Smith 1994:204-205).
[102]Rekonstrukcja linii 0-3 na podstawie KTU 1. 1 iii 17-21a.
[103]Centrum kosmosu – serce dwóch otchłani (Smith 1994:225-234).
[104]Ugr. qrš oznacza solidny namiot wsparty na drewnianej więźbie. Smith (1994:188-189).
[105]Rekonstrukcja linii 4-6 na podstawie KTU 1. 6 i 32-38.
[107]Por. KTU 1 . 4 v 55.
[108]Zob. KTU 1. 4 v 26-27.*bšr ttn. Por. idiom ntn ql (KTU 1. 2 iv 6; 1. 10 iii 33; 1. 16 i 13) Shifman (1999:496).
[109]Dosł. „ku polom morza”.
[110]Rekonstrukcja bardzo niepewna. Punkt wyjścia stanowi hipotetyczna obecność tytułu dmrn.
[111]Rekonstrukcja bardzo niepewna. Por. KTU 1. 4 vi 25-35.
[112]Podobna metafora, ale z użyciem synonimicznego √šbm, pojawia się w KTU 1. 83 5.
[113]Idiom oznaczający śmierć, powszechnie używany w poezji ugaryckiej.
[114]Żona, która mogła urodzić dziedzica, stanowiła o przyszłości króla.
[115]Zrekonstruowana tutaj formuła *šm‘ m‘ pojawia się także w 1. 4 vi 4; 1. 6 vi 23-24; 1. 4 v 59.
[117]Odnośnie linii 17-18, por. 1. 6 vi 23-29.
[118]Lament ten powraca w skargach Baala: 1. 3 iv 46-48, v 38-39, 1. 4 i 9-10 raz iv 50-51.
[119]Podobnej metafory używa bóg Mot, opisując swoją żądzę władzy (KTU 1. 5 i 14).
[120]Interpretuję √rḥṣ jako odpowiednik hebr. √r‘ṣ „rozbijać, rozszarpywać”. Wymiana ḥ/‘.
[121]Por. KTU 1. 4 vii 43.
[122]Asztar zwraca się w tym miejscu do Jama.
[123]Rekonstrukcja bardzo niepewna – wyłącznie na podstawie kontekstu, de Moor (1987:38).
[124]Tekst bardzo fragmentaryczny, pewny przekład niemożliwy.
[125]Rekonstrukcja formuły przekleństwa na podstawie KTU 1. 16 vi 54-57.
[126]Rekonstrukcja l.12-13 nawiązuje do l. 32-33.
[128]Dosł. „parskanie [rozdarć/pęknięć] nosów ich”.
[130]Większość tłumaczy interpretuje ’al jako partykułę przeczącą. Jeśli jednak posłańcy nie składają należytego hołdu, problematycznym staje się czasownik qmm „powstać”. Co więcej, w dalszej części narracji to Baal łamie zasady atakując posłańców. Istoty dramaturgii nie stanowi sugerowana zuchwałość posłańców lecz kontrast pomiędzy dworskim formalizmem a bezradną złością zniewolonego Baala. Por. Wyatt (1998:62-63).
[131]√yqy może posiadać zarówno konotację „posłuszeństwa wobec”, jak i „troski o”.
[133]Por. linia 35a: √‘ny „upokorzyć”.
[134]√yrŧ „udeptywać, miażdżyć”. Frazę pđh wiążę z arab. fađđ „sam, pojedynczy”. Por. van Selms (1970:260).
[135]W tekście hapax legomenon ll. Błąd skryby?
[136]Dosł. „to, co pokrojone, posiekane”. Por. akk. šarāmum.
[137]Idiom oznaczający czuwanie, stróżowanie, w dalszym rozumieniu, podporządkowanie. Smith (1994:288).
[138]√‘ll. Por. BH we‘olalettiy be‘āpār qārenî „i poniżyłem w prochu róg mój”, Hi 16,15.
[139]Odnośnie tabliczek uwierzytelniających słowa legatów, zob. Smith (1994:304).
[140]Akk. argamannu, hebr. ’argāmān. Przenośnie trybut, haracz.
[141]Akk. enēš, hebr. ’nš: „być słabym, wstrząśniętym” użyte w opisie króla Dawida omdlewającego z bólu przy agonii syna (II Sam 12,15).
[142]Rekonstrukcja czasownika na podstawie linii 40.
[143]Dosł. „człowieka wolnego”.
[144]Rekonstrukcja – van Selms (1970:261).
[145]Por. KTU 1. 23: 10-11.
[146]√lwn +sufiks y. Por. hebr. telunnôt „szemranie” z tego samego rdzenia.
[147]Ugr. √yrw, hebr. √yrh.
[148]Posłańcy odchodzą z taką samą dworską kurtuazją, z jaką przybyli (Elgavish 2000: 73–90). Kolejny argument za pozytywnym odczytem partykuły ’al w poprzednich scenach.
[149]>Stan kolumny uniemożliwia jej rekonstrukcję.
[150]Tekst niezrozumiały,
[151]Hebr. mānôaḥ, meûnāḥ.
[152]Akk. irtu „pierś”, arab. ri’atu „płuco”. Driver (1956:135).
[153]Metafora wykorzystująca przewrotną grę słów; szkarłat (znak godności królewskiej) i robactwo (obraz chaosu) z tego samego rdzenia √tl‘ (notabene, szkarłatny barwnik pozyskuje się z różnych gatunków owadów).
[155] √nsy (Gt) „wypróbować, doświadczyć”.
[156]Wyraz poddaństwa – por. Ps 2,12.
[160]√ṣmd „wiązać, przywiązywać, spajać”. Opis walki przy użyciu tej broni przywodzi na myśl cep bojowy. W tłumaczeniu wykorzystuję staropolską nazwę o etymologii analogicznej do ugaryckiego odpowiednika.
[161]√grš (forma – D jussivum). Por. hebr. yām nigrāš (Iz 57,20).
[162]Arb. √rqṣ „tańczyć, wirować”. Driver (1956:155).
[163]Zwykle tłumaczone jako „orzeł”. Biblijne opisy, które ukazują tego ptaka jako łysego (Mich 1,16) i żywiącego się padliną (Hi 39, 27-30), poddają w wątpliwość taką interpretację. Równie niejednoznaczne są źródła akadyjskie. H. P. Müller (1995:137-139).
[164]’aymr = ’ay „wszyscy, wszystko” + √mry „wyganiać”.
[167]Na podstawie linii 6.
[168]Skrócona forma regularnego ’imt.
[169]Podobną konotację żądzy posiada inny rdzeń związany z doświadczeniem gorąca – zwd. Por. KTU 1. 24 8. 12. Odnośnie rekonstrukcji, por. Driver (1956:83).
[170]Oto główny rywal Baala, przestraszony słowami bogini, staje się pierwszym zwiastunem jego królowania. Struktura sceny przypomina zakończenie sporu z Motem (KTU 1. 6 vi 30-35). W obu przypadkach pojawiają się cztery elementy: a) walka; b) upadek przeciwnika Baala; c) interwencja bogini; d) pokonany wróg Baala ogłasza jego panowanie.
[171]Dobra nowina o królowaniu Baala zostaje powtórzona trzykrotnie. Układ linii 30-37 sugeruje powtarzalną, hymniczną strukturę poetycką, która ułatwia rekonstrukcje uszkodzonego tekstu.
[172]Rekonstrukcja niepewna. Por. KTU 1. 83 8-10.
[173]Ogłosiwszy panowanie Baala, Jam najwyraźniej uchodzi z życiem. W przeciwnym wypadku trudno wytłumaczyć jego obecność w dalszych partiach narracji (por. KTU 1. 4 iii 12-13).
[174]Tekst poważnie uszkodzony – rekonstrukcja niemożliwa.
Data utworzenia: 27/03/2012 @ 20:17
Ostatnie zmiany: 23/04/2013 @ 06:40
Kategoria : - Bliski Wschód
Strona czytana 20368 razy
 Wersja do druku
|
|
© 2004-2011 
==>> WPROWADZENIE
Góra