Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
Jednym z wyznań chrześcijaństwa, które szczególny nacisk kładzie na problematykę społeczno-wychowawczą, a także aktywnie angażuje się w rozwiązywanie rozmaitych trapiących ludzkość problemów jest Kościół Adwentów Dnia Siódmego. Wywodzi się on z protestantyzmu, dokładnie: z amerykańskiej odmiany dziewiętnastowiecznego „przebudzenia adwentowego”, zwanego także od nazwiska swego ideologa - ruchem millerowskim[1]. Geneza ruchu jest dość ciekawa. W swych początkach bowiem zakładał on (milleryzm) - na podstawie własnych interpretacji proroctw biblijnych - konkretną datę ponownego i widzialnego przyjścia Jezusa Chrystusa na ziemię. Miało by zdarzyć się to w roku 1844, dokładnie: 22 października. Przepowiednia ta wywołała spore poruszenie wśród ówczesnej opinii publicznej. Jednakże, kiedy okazało się, iż typowany dzień minął nie pozostawiając za sobą niczego, co można by określić ponownym przyjściem Zbawiciela, reakcje zelżały, a w samym ruchu doszło do rozłamu na trzy ugrupowania.
Największym z nich stał się wówczas odłam utworzony przez W. Millera, który przyjął w 1858 roku nazwę Stowarzyszenia Millenalnego (Millenal Association), a występował także pod popularną nazwą 
Adwentystów Ewangelicznych (Evangelical Adventists). Choć ugrupowanie odrzuciło założenia chronologii millerowskiej, nie zdołało zbudować większej struktury kościelnej - liczba jego członków w roku 1906 wyniosła 481 osób[2].
Druga grupa powstałą na gruzach milleryzmu nadal przyjmowała założenia rachunku millerowskiego, twierdząc, że 22 października 1844 Chrystus przyszedł pod postacią duchową - stąd nazwano ich „spirytystami” (Spiritualists). Z czasem rozdrobnił się jeszcze na kilka innych odłamów, które nie odegrały większej roli.
Trzecie zaś ugrupowanie przeciwstawiając się odrzuceniu podstaw rachunku millerowskiego, jak też spirytualistycznej ich interpretacji zdołało przekształcić się w ruch religijny o dużej dynamice rozwojowej, z wypracowaną własną teologią. Z tego właśnie ruchu wywodzi się Kościół Adwentystów Dnia Siódmego.
Ruch ten przyjął, iż rok 1844 był rokiem rozpoczęcia przez Chrystusa „oczyszczania” świątyni niebieskiej”, pojmowanej jako ośrodek zbawienia. Proces ten jest czasowo nieokreślony i posiada formę przewodu sądowego. Wydarzenie z 1844 roku poprzedzić miało właściwe przyjście Pańskie i związane było ze zwiastowaniem trójanielskiego poselstwa nawołującego do poprawy. W związku z taką interpretacją proroctw brak widzialnego adwentu w dniu 22 października był w pełni zrozumiały.
Rozwój Kościoła w Stanach Zjednoczonych doprowadził w szeregach adwentystycznych do dyskusji na temat celowości prowadzenia działalności tego wyznania na innych kontynentach. Dość silne były w KADS tendencje izolacjonistyczne, popularny był pogląd uznający Amerykę Północną za kontynent spełniający w planach bożych szczególną rolę. Ostatecznie przeważyło jednak zdanie, że akcja misyjna powinna zostać podjęta. Począwszy od 1864 roku z ideą adwentyzmu do czynienia miały kolejno: Włochy, Szwajcaria (główny teren działalności), Węgry, Rumunia, Dania, Anglia, Rosja, Norwegia, Niemcy, Finlandia, Czechy i Słowacja, Polska, Islandia, Bułgaria, Turcja, Holandia. Dużą rolę w popularyzacji adwentyzmu odegrała wizyta działaczki E. White w Europie w latach 1885-1887, podczas której trwania, odwiedzając różne kraje prowadziła ona spotkania z wiernymi i sympatykami, odbywała rozmowy prywatne, wygłaszała wykłady na temat wstrzemięźliwości, pisała artykuły i książki oraz koordynowała działalność wydawniczą ruchu. Czas jej pobytu okazał się niezwykle pomocny w podniesieniu dyscypliny kościelnej, ulepszeniu organizacji, jak też wzmocnieniu poczucia jedności ideowo-eklezjalnej Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego[3].
Z czasem następował stały wzrost wyznawców poza granicami Ameryki Północnej. Obecnie w USA żyje ich mniej więcej jedna piąta. Z przemianami tymi związana jest nieodzownie decentralizacja administracji KADS[4]., zwiększenie pozaamerykańskich struktur KADS. Przykładem może być fakt, iż Światowy Zjazd Kościoła odbył się w 1975 roku w Wiedniu, a doroczne, Jesienne Posiedzenie Generalnej Konferencji w 1992 roku w Manili na Filipinach.
Początek KADS w Polsce przypada na rok 1888, w którym na Wołyń powrócił przebywający wcześniej na Krymie Hieronim Szkubowiec. W efekcie jego propagatorskiej działalności powstały grupy złożone z pozyskanej dla tego wyznania miejscowej ludności. Pierwszy chrzest na ziemiach polskich dokonany został w 1891 roku w Żarnówku, z udziałem przybyłego również z Krymu pastora J. Lubhana.
Kościół w Polsce rozwijał się w szybkim tempie. Proces ten niewątpliwie przyspieszyło rozpoczęcie w 1910 roku przez Międzynarodowe Towarzystwo Traktatowe w Hamburgu druku adwentystycznej literatury religijnej w języku polskim oraz uzyskanie przez to ugrupowanie statusu wyznania tolerowanego w zaborze pruskim i rosyjskim.
Okres I wojny światowej był dla KADS szczególnie trudny. Akcja misyjna uległa zakłóceniu, sieć pomiędzy ośrodkami poszczególnych zborów została przerwana, a zachęcanie do dezercji przez co bardziej radykalnych działaczy spotkało się z represjami ze strony władz.
Członkowie padali również ofiarą ludobójczej polityki hitlerowskiej. Publicznie rozstrzelana na przykład została H. Hajdys. Robert Janik pisze także o małżeństwie Garagaszów skazanym na karę śmierci za ukrywanie żydówki oraz o zmarłym w Oświęcimiu Florianie Kosmowskim[5]. Kościół poniósł w tym czasie również znaczne straty materialne - zniszczeniu uległy m.in. siedziba jego władz w Warszawie oraz archiwum.
Szczególnie pozytywnym wydarzeniem dla KADS w Polsce stało się zatwierdzenie 7 czerwca 1966 roku przez Urząd ds. Wyznań „Statutu Kościoła” oraz zasad wiary. Wkrótce nastąpił wzrost nakładu publikacji wydawnictwa tego ugrupowania (np. nakład miesięcznika „Znaki Czasu” wyniósł w 1966 roku 10000 egzemplarzy), zwiększono wydatki na budownictwo sakralne, powstawały Seminaria Duchowne, a członkowie KADS uzyskali możliwość zdobywania wykształcenia w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej (kierownikiem Katedry Filozofii staje się ksiądz wywodzący się z ruchu, prof. dr hab. Zachariusz Łyko). Od roku 1973 rozpoczęto działalność Korespondencyjny Kurs Biblijny, zaczęto emitować audycje religijne (1980) oraz otwarto nowy pawilon Domu Opieki „Samarytanin” w Bielsku-Białej.
Aktem potwierdzającym znaczenie adwentyzmu w Polsce było opracowanie przez Sejm podstaw prawnych relacji KADS - państwo (1995), dzięki czemu Kościół ten otrzymał gwarancje swobodnego wyznawania swojej religii, jak również możliwość prowadzenia szkół, wydawnictw, instytucji socjalnych i stacji radiowych. KADS w Polsce składa się z 3 diecezji (Południowej, Zachodniej, Wschodniej), licząc ponad 5400 członków zgrupowanych w 114 zborach.
Przechodząc do doktryny religijnej KADS, należy zauważyć, że zbieżna jest ona w znacznej części z programem głównych ugrupowań protestanckich. Niemniej istnieją w niej elementy oryginalne, odróżniające to wyznanie od reszty chrześcijaństwa.
Ugrupowanie to wyraża przekonanie trynitaryzmu, uznając w Bogu trzy Osoby (Boga Ojca, Syna Bożego i Ducha Świętego). Odrzuca przy tym kult Marii i świętych (Chrystus miałby pochodzić od Boga przez „zrodzenie”). KADS stoi na stanowisku, że jedynym źródłem wiedzy religijnej jest Biblia. Odrzuca on tradycję, wzywając do posłuszeństwa wobec zawartych w Piśmie Świętym słów bożych. W kwestii pochodzenia człowieka, adwentyzm neguje teorie ewolucyjne, opowiadając się za koncepcją kreacjonizmu monofiletycznego, zakładającego stworzenie człowieka w drodze twórczego aktu stworzenia. Wedle tej pięknej koncepcji, człowiek był pierwotnie podobny do Boga: jego ciało było doskonale rozwinięte, a niższe instynkty, pragnienia i popędy były podporządkowane wyższym. Wola człowieka była całkowicie wolna, dopóki nie została wykorzystana niewłaściwie do łamania zakazu Boga (rzecz jasna: pojawia się wątpliwość czy wola tak może osiągać pełnię, przy jednoczesnej próbie sprostania narzuconej odgórnie przez Boga dyrektywie, do postępowania raczej „właściwego”, aniżeli „niewłaściwego”).
Grzech pierworodny jest przez KADS rozumiany zgodnie z literalnym opisem biblijnym. Kościół ten sprzeciwia się jego alegorycznej interpretacji, uważając ją za fałszowanie prawdy. Głosi, iż skutki grzechu pierworodnego były liczne i atakowały rozmaite rejony osobowości człowieka oraz jego relacji ze światem zewnętrznym. Wywołało to możliwości ingerencji w człowieka siłom piekielnym a także takie negatywne zjawiska jak: zwątpienie w dobroć Boga, egoizm, tendencje do zła moralnego. W sferze fizycznej człowiek utracił nieśmiertelność i swą pierwotną wspaniałość, zmianie uległy jego rola w świecie i zewnętrzne warunki życia.
Człowiek w ujęciu KADS składa się z trzech elementów: ciała (materii), ducha (energii życiowej) oraz duszy (psychiki). Podczas stworzenia nastąpić miało połączenie dwóch pierwszych elementów, w rezultacie czego powstała istota ludzka wraz ze sferą życia psychicznego. Adwentyzm odrzuca pojęcie „duszy nieśmiertelnej” i związane z tym wierzenia w życie pozagrobowe i czyściec, potępia okultyzm, spirytyzm i wszelkie formy magii, głosząc koncepcję śmierci jako „snu w prochu ziemi”, z którego umarli budzą się w czasie zmartwychwstania.
Ogniwem centralnym koncepcji adwentystycznych wydaje się być postać Jezusa Chrystusa oraz koncepcja zbawienia przez niego ludzkości. Swą śmiercią złożył ofiarę zadośćuczynienia za grzech pierworodny i pojednał człowieka z Bogiem. Zbawienie, w myśl tej nauki, osiąga się na skutek dobrodziejstwa łaski przez wiarę w Chrystusa i chrzest, który jednak powinni przyjmować ludzie w pełni świadomi swoich przekonań - dorośli. KADS sprzeciwia się przy tym kalwinowskiej teorii predestynacji, zgodnie z którą Bóg pewnych ludzi przeznacza do zbawienia, innych do potępienia, nie pozostawiając im na to żadnego wpływu. Wyznaje personalizm soteriologiczny, zgodnie z którym dzięki męce krzyżowej Jezusa Bóg okazał człowiekowi miłosierdzie, z którego skorzystać można tylko indywidualnie, poprzez wiarę i moralne życie.
Ciekawym, wyróżniającym z pośród innych wyznań chrześcijaństwa motywem w nauczaniu adwentystów jest nauka o świątyni niebieskiej (sanktuarologia). Członkowie KADS nauczają o tym, że w niebie znajduje się sanktuarium zbudowane przez Boga, w którym rolę najwyższego kapłana pełni Chrystus. Służba w sanktuarium polega na nieustannym wstawiennictwie Jezusa przed Bogiem w intencji ludzi.. Skuteczność tego wstawiennictwa wynika z ofiary krzyżowej, służba ta zaś ma charakter podwójny: służby pojednawczej zwykłej, mającej swój pierwowzór w codziennej służbie świątyni ziemskiej, i służby pojednawczej szczególnej, posiadającej związek z „oczyszczeniem” świątyni niebieskiej wzorowanej na służbie Dnia Pojednania z czasów starotestamentowych.
Miejscem kultu liturgicznego KADS są kaplice, charakteryzujące się dużą prostotą wystroju wnętrza. Nie ma w nich obrazów, ani posągów Marii czy świętych. Stoi to w przekonaniu wyznawców w sprzeczności z biblijnym zakazem sporządzania podobieństw „tego, co jest w niebie w górze i na ziemi nisko, ani tych rzeczy, które są, pod ziemią”[6] i oddawania im czci. Podstawową formą kultu publicznego jest w KADS nabożeństwo sobotnie.
Struktura organizacyjna KADS jest pięciodzielna. Składa się ze zboru, diecezji, unii, wydziału i Generalnej Konferencji. Zbory łączą się w okręgi. Diecezja łączy kilka okręgów. Unia to związek kilku diecezji danego kraju (Kościół krajowy - przykładem może być KADS w Polsce, który jest samodzielnym organizmem eklezjalnym). Wydział stanowi składową Generalnej Konferencji, zrzeszającą unie znajdujące się na pewnym obszarze kuli ziemskiej. Generalna Konferencja jest naczelną strukturą KADS skupiającą całą wspólnotę tego ugrupowania. Naczelną władzą tej wspólnoty jest Światowy Zjazd KADS.
Ważnym zagadnieniem w kontekście szeroko rozumianej pedagogiki jest działalność społeczno-wychowawcza KADS, niepowtarzalna i oryginalna na tle innych wyznań chrześcijańskich. Adwentyści szczególną uwagę poświęcają propagowaniu zdrowego stylu życia, obronie godności człowieka, kształtowaniu pozytywnych postaw społecznych, opiece nad małżeństwami i rodziną, ochronie środowiska naturalnego, upowszechnianiu idei pokoju, pracy charytatywnej, walce z patologią społeczną i działalności oświatowej.
KADS opowiada się dla przykładu za dietą mleczno-nabiałową i zachęca do jej stosowania, biorąc aktywny udział w jej produkcji oraz sprzedaży[7]. Wzywa do rezygnacji z pokarmów szkodliwych (np. wieprzowiny). Adwentyści aktywni są także na polu lecznictwa, według danych z 1993 r. Posiadali pod swoją opieką 161 sanatoriów i szpitali, 340 klinik oraz stacje sanitarne, 57 samolotów i statki służby medycznej. Zatrudniali 2 236 lekarzy i 57 909 osób personelu medycznego. W Bielsku-Białej ugrupowanie prowadzi Dom Opieki Samarytanin[8].
Wkład ugrupowania w szerzenie idei poszanowania godności i wolności ludzkiej, jak też w znoszenie nierówności rasowych oraz dyskryminacji kobiet wyraża się, obok środków masowego przekazu w konferencjach i zjazdach z udziałem KADS.
Szkoły sobotnie (w ramach cotygodniowej liturgii) odgrywają ważną rolę w uświadamianiu wiernych o istocie obowiązków rodzinnych i sposobach rozwiązywania ewentualnych konfliktów. Opieka tego ugrupowania nad małżeństwem i rodziną rozciąga się na sfery: psychologiczno-pedagogiczną (pomoc w rozwiązywaniu problemów wychowawczych), duszpasterską (wskazówki i nauki zgodne z doktryną adwentyzmu) i materialną (datki pieniężne lub konkretne przedmioty dla rodzin znajdujących się w ciężkich sytuacjach).
Pojmowanie przyrody jako daru Boga nakłania wyznawców do uświadamiania opinii publicznej potrzeby porzucenia rabunkowej gospodarki bogactwami Ziemi. Problematyka ta ujęta jest w programie adwentystycznego wychowania, w rozważaniach religijnych, jak również poświęcone są jej oficjalne dokumenty kościelne[9].
W kwestii zagadnień związanych z pokojem teologowie tego wyznania stworzyli teoretyczne podstawy tzw. irenologii adwentystycznej[10].
Znamienny jest też stosunek KADS do służby wojskowej. Zaleca unikania jej i poszukiwania przez osoby przeznaczone dla niej innych możliwości w oddziałach sanitarnych, a więc „bez broni”.
KADS znany jest ze swego zaangażowania w walkę z tzw. patologią społeczną. Przejawia się to szczególnie w zapobieganiu i przeciwdziałaniu skutkom alkoholizmu, nikotynizmu i narkomanii. Kościół ten był jednym ze współzałożycieli powstałego w 1879 roku The American Health and Temperance Association (Amerykańskiego Stowarzyszenia Zdrowia i Wstrzemięźliwości), z którym współpracował do 1932 r. Wtedy utworzono The American Temperance Society of Seventh-day Adventists (Amerykańskie Towarzystwo Wstrzemięźliwości Adwentystów Dnia Siódmego). W latach 1954-1971 nastąpił rozkwit adwentystycznych organizacji antyalkoholowych w krajach takich jak: Indie, Australia, Filipiny, RPA i Korea Południowa. Tam, gdzie tego typu struktury nie istnieją, np. w Polsce, Kościół współpracuje z istniejącymi organizacjami zwalczającymi nałogi. Liczącym się wkładem uczonych i działaczy KADS w opracowanie leczenia patologii społecznej jest wprowadzony w 1962 r. Program antynikotynowy pod nazwą „Pięciodniowa Kuracja Odwykowa” i powstały w 1969r. „Czterorozmiarowy Klucz do Przyczyn Alkoholizmu”. Obie metody łączone często ze sobą dają dobre rezultaty.
Działalność KADS w dziedzinie zwalczania przestępczości przybiera często formę nawiązywania kontaktów przez jego członków z przestępcami odbywającymi karę pozbawienia wolności, w celu stworzenia im korzystnych warunków powrotu do społeczeństwa.
Kościół adwentystyczny dysponuje obecnie najbardziej rozbudowanym systemem szkolnictwa wśród wyznań protestanckich. Obejmuje on, według danych z 1992 roku 5836 szkół, w których uczy się 860232 uczniów i pracuje 41547 nauczycieli. Kościół adwentystyczny prowadzi 4731 szkół podstawowych, 960 ponadpodstawowych i 79 koledżów, uniwersytetów oraz wyższych szkół medycznych. Do najsławniejszych uniwersytetów należą: Andrews University w Berning Springs w stanie Mitchigan (o charakterze humanistycznym) i Loma University w Los Angeles w stanie Kalifornia (nauki przyrodnicze, ścisłe i medyczne). W Polsce działalność KADS koncentruje się na edukacji religijnej w ramach struktur zborowych, kształceniu seminaryjnym, współpracy z Chrześcijańską Akademią Teologiczną i działalności oświatowo-lingwistycznej[11]
Przypisy:
[1]Z. Łyko, Geneza współczesnego adwentyzmu, Warszawa 1979, s. 171-189
[2]Robert Janik,Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, [w:] Sekty i związki wyznaniowe. Studia wybranych ugrupowań religijnych, pod. Red. Janusza Sztumskiego, Polska Akademia Nauk oddz. w Katowicach Komisja Filozofii i socjologii, Wydawnictwo Zumacher, Kielce 200, s. 24
[3]P.W.Olsen,Ellen White w Europie, [w:] „Signa Temporis” 1990, z. 1, s. 50-60
[4] Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
[5] Robert Janik,Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, [w:] Sekty i związki wyznaniowe. Studia wybranych ugrupowań religijnych, pod. Red. Janusza Sztumskiego, Polska Akademia Nauk oddz. w Katowicach Komisja Filozofii i socjologii, Wydawnictwo zumacher, Kielce 200, s. 31
[6] II Mojż. 20,4
[7] Dieta bezmięsna ważnym elementem reformy zdrowotnej, [w:] Sługa Zboru 1985, nr 11, s.6-9
[8] Dane na podst.: Robert Janik,Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, [w:] Sekty i związki wyznaniowe. Studia wybranych ugrupowań religijnych, pod. Red. Janusza Sztumskiego, Polska Akademia Nauk oddz. w Katowicach Komisja Filozofii i socjologii, Wydawnictwo zumacher, Kielce 200, s. 38
[9] S. Dąbrowski, Czyżby Apokalipsa? [w:] „Znaki Czasu” 1986, nr 5-6, s.3-4
[10]Z. Łyko,Irenologia adwentystyczna, [w:] Rocznik Teologiczny ChAT 1979, s. 155-193
[11]Z. Łyko Kształtowanie adwentystycznych kadr duchownych [w:] Rocznik Teologiczny ChAT 1979, s.155-193
źródło:http://twoje.zdrowie-psychiczne.info/5,kosciol-adwentystow-dnia-siodmego.html
© 2004-2011 
==>> WPROWADZENIE
Wersja do druku
Góra