SEFER JECIRASefer Jecira (hebr. ספר יצירה Księga Stworzenia) - starożytny żydowski traktat dotyczący stworzenia świata. Jeden z pierwszych publicznie znanych tekstów żydowskiego mistycyzmu. Datowany na drugą połowę II wieku e.ch. lub pierwszą połowę III wieku n.e. Dawniejsza literatura katolicka przesuwała datę powstania księgi nawet na VI wiek e.ch., jednak służyło deprecjonowaniu mistyki judaistycznej. Zależność od Filona z Aleksandrii i polemika z gnostycyzmem wskazują jednak na czas dużo wcześniejszy. Sefer Jecira powstała prawdopodobnie w Aleksandrii. Spisana jest w języku hebrajskim, nieco uproszczonym w porównaniu z językiem Biblii. Zawiera również ślady terminologii greckiej. Leksykalnie badana mogła powstać pomiędzy III wiekiem p.e.ch., a II wiekiem e.ch. Składa się z sześciu rozdziałów, odpowiadających prawdopodobnie sześciu dniom stworzenia lub magicznej cyfrze sześć, promieniom Gwiazdy Dawida. Wpisuje się w tradycję Ma'ase Bereszit - mistyki skupionej na spekulacji nad stworzeniem świata. Jako pierwszy ze znanych tekstów prezentuje stworzenie przez Elohim Boga za pomocą dziesięciu sefirot, a jest to pierwszy przypadek użycia tego pojęcia w żydowskiej literaturze religijnej i dwudziestu dwóch liter alfabetu hebrajskiego - która to koncepcja nie jest jak się sądzi osadzona w Biblii, chociaż szczątkowo tam występuje, np. w numeracji rozdziałów tekstu. Treść traktatu zdradza znajomość dzieł Filona i Timajosa Platona. W swej wymowie jest całkowicie monoteistyczna. Nie zawiera gnostyckich idei pleromatycznej budowy niebios i systemu emanacji. Nie buduje również żadnej teodycei. Bóg jest opisany jako twórca zarówno dobra, jak i zła. Sefer Jecira stanowiła inspirację dla późniejszych mistyków żydowskich. Wykorzystywano ją również jako praktyczny przepis na tworzenie golema.
Sefirotyczne Drzewo ŻyciaSefira (hebr. l.poj. סְפִירָה sefirah, l.mn. סְפִירוֹת sefirot) - w kabale jedna z dziesięciu emanacji Boskiego Światła, Or, oddzielających nieskończonego i niepoznanego Boga od skończonego i definiowalnego świata materii. Wszystkie one są aspektami, mocami Boga, przez które dokonuje się jego objawienie. Istnieje kilka koncepcji genezy sefirot. Być może są pozostałościami po dawnym hebrajskim systemie notacji cyfr, bowiem do niewoli babilońskiej Hebrajczycy nie używali w tym celu liter alfabetu. W ten sposób sefiry, wespół z literami, tworzyłyby pełny zbiór znaków, z których Bóg stworzył świat. Według innej hipotezy termin ten powstał w kręgu mistyki Merkawy, a jego pierwotny ezoteryczny sens pozostaje nieznany. Pierwsza wzmianka o sefirach pojawia się w Sefer Jecira - jest tam
mowa o sefirot belima - "sefirach bez niczego" lub inaczej sefirach nieskończonych, absolutnych - nie wiadomo jednak, co w kontekście księgi termin ten miał oznaczać.
Sefiry w Drzewie ŻyciaKabaliści każdej z 10 sefir nadali nazwę i uznali, że razem tworzą one Drzewo Życia. W klasycznej postaci zawiera ono:
1. Keter (Korona, hebr. כתר)
.2Chochma (Mądrość, hebr. חכמה)
.3Bina (Zrozumienie, hebr. בינה)
.4Chesed (Łaska, hebr. חסד)
.5Gewura (Srogość, hebr. גבורה)
.6Tiferet (Piękno, hebr. תיפארת)
.7Necach (Zwycięstwo, hebr. נצח)
.8Hod (Chwała, hebr.הוד)
.9Jesod (Fundament, hebr. יסוד)
.10Malchut (Królestwo, hebr. מלכות)
Kolumny Drzewa ŻyciaDrzewo Życia posiada trzy równoległe kolumny:
* prawą - męską, odpowiadającą zasadzie Chesed;
* lewą - żeńską, odpowiadającą zasadzie Din;
* środkową, która jest ścieżką równowagi i harmonii.
Prowadzą one do Malchut, które oznacza obecność Boga w świecie. Drzewo Życia jest mistycznym organizmem, który odpowiada całości bytu. Według kabały kolejne sefiry przejmują światło wyższej boskiej emanacji i przesyłają je niżej za pomocą dwudziestu dwóch ścieżek spinających całe Drzewo. Najniższa z nich odbija blask i posyła go w górę. Czasami pojawia się jedenasta sefira - Daat (Wiedza, hebr. דעת) - jest ona niezależną emanacją, mediuje między Chochmą i Biną. Oznacza ona wiedzę tajemną - gnozę, a jednocześnie jest zewnętrznym wyrazem sefiry Keter.
Sefiroty, są przejawami lub aspektami boskiej osobowości, atrybutami i mocami, określanymi nierzadko jako oblicza Boga, Elohim JHWH. Leżą one również u podłoża konstrukcji świata i istoty człowieka. Są siłami napędowymi świata i impulsami poruszającymi człowieka. Czasami sefiry były czczone jako samodzielne duchowe istoty. Związki między nimi są uwidocznione na Drzewie Życia, które obejmuje 10 sefir, czyli sfer, odpowiadających sferom Ziemi, siedmiu planetom znanym w starożytności, zodiakowi i na samym szczycie sferze Pierwszego Sprawcy. Są one również liczbami (od 1 do 10), podstawowymi składnikami wszystkich pozostałych liczb. Ułożone w trzy trójkąty:
Boski Trójkąt Duchowy, skupiający Kether, Chokmah i Binah;
Etyczny Trójkąt zbudowany z Chesed, Gedulah i Tifereth;
Magiczny Trójkąt Osobowości w skład którego wchodzi Netzah, Hod i Jesod, a dziesiąta sefira, Malkuth, pozostawiona jest sama, u dołu Drzewa, jako
Fundament Menory (Świecznika). W każdym trójkącie działają trzy siły - dwie przeciwstawne oraz godząca je trzecia. Drzewo Życia odczytujemy od prawej strony do lewej, tak jak teksty napisane w języku hebrajskim. Sefiry po prawej stronie są dodatnie i męskie, po lewej - ujemne i żeńskie. Każda sefira posiada własną, specyficzną i immanentnie przynależną jej cechę. Są również częścią wszechogarniającej całości, tworzonej przez nie same. Możemy więc rozpatrywać każdą oddzielnie jak i jako zespół. Wspólnie stwarzają nasz obiektywnie istniejący świat w jego wielorakich aspektach oraz tworzą pierwszego człowieka, kabalistycznego Adama Kadmona.
Zgodnie z przekazem wszechświat wyłonił się z nicości, niebytu jako wszechogarniające światło, Or, będące emanacją Boga Ukrytego, pozostając wszakże jego częścią. Świetlany rozbłysk, bardziej znany jako błyskawica, wyłonił się z jądra nieskończonego światła, otaczającego pustkę. Niechaj się stanie światłość. I stała się światłość (Genesis, 13). Ten promień boskiej woli zamanifestował się w dziesięciu odrębnych stopniach emanacji. Rozpoczęło się ujawnianie Boga. Niepoznawalny emanuje z siebie światłem, promieniem, energią. Właśnie ta projekcja rodzi nowe i nowe. Sefiry wyłaniają się z Niedościgłego Bytu Bożego, z Boga Nieprzejawionego i Niepoznawalnego. Od średniowiecza dziesięć emanacji znanych jest jako sfiry, sefiry, sefiroty. Słowo sefira nie ma jednoznacznego odpowiednika w żadnym języku, chociaż ogólnie odpowiada mu koncepcja czakramów w systemie indyjskiej jogi. Jego rdzeń przywołuje pojęcie sfira - liczba i sippur - wypowiedzenie. Prawdopodobnie mistyczne pojęcie "sfera" pochodzi od hebrajskiego "sefira".
Oto dziesięć sfir (sefir, sefirot), w porządku wyłaniania się z Boskiej Emanacji:
1.
Kether (Korona, Jedność), Boskie Imię: Jestem, Który Jestem. Jest czystą, niepodzielną istotą, wolą Stwórcy, poprzedzającą wszelkie stworzenie. To pierwsza sefira, która zawiera wszystko, co było, jest i będzie. Jest miejscem pierwszej emanacji i ostatecznego powrotu. W tej sferze człowiek, osiągając najgłębsze zrozumienie samego siebie, obcuje z Boską Obecnością.
2.
Chokmah (Mądrość, Miłość, Moc), Król z Boskim Imieniem Jah. Pierwotna, czysto męska zasada aktywności. Jednym z jej tytułów jest Abba - Ojciec. Męska i aktywna sefira jest siłą ukrytą za wszystkim, co jest pozytywne, dynamiczne, napierające. Stanowi impuls dający początek działaniu, który jest wszędzie tam, gdzie wzrost, ruch, zmiana, ewolucja. To myśl Boga, aktywna i kreatywna.
3.
Binah (Rozumienie, Życie, Forma), Królowa z Boskim Imieniem Jahwe. Także pierwotna, ale czysto żeńska energia bierności. Podobnie jak u Chokmah jednym z jej tytułów jest Aima - Matka. Jest intelektem w jego biernym, receptywnym a zarazem refleksyjnym charakterze. Cechą charakterystyczną jest bierność i czułość, znajduje się u podłoża wszystkiego, co potencjalne, nierzeczywiste, stałe.
Chokmah jest mądrością Boga, Binah - rozumieniem, intelektem Boga. Trzy pierwsze sefiry tworzą Boski Trójkąt Duchowy, którego wierzchołkiem jest Jedność. Otwierają one Drzewo Życia, jeśli można tak powiedzieć, tworząc niezmiernie ważny wzorzec, powtórzony na niższych poziomach.
4.
Chesed, znana także jako Gedulah (Miłosierdzie, Łaskawość). Boskie Imię: El. Jest siłą, nadającą kształt rzeczom i wprowadzającą porządek; mocą, która konstruuje i buduje. To łaska opatrzności, łaska, która obdarza wszystkim, co potrzebne. Takie wyzwolenie daje człowiekowi moc czynienia wszystkiego, czego zapragnie, ale zgodnie z boskim prawem.
5.
Geburah, znana również jako Din, Pechad (Sprawiedliwość, Srogość, Surowość, Siła, Lęk). Jej Boskim Imieniem jest Eloah. To surowy boży osąd, równoważący twórczą aktywność Chesed aktywnością destruktywną. Kraina w pełni wykształconego zmysłu moralnego. Charakterystycznym z tego poziomu jest gromienie uczniów przez cadyków potężnym głosem za każde uchybienie.
6.
Tifereth (Piękno, Harmonia, Ozdoba), sfera Słońca, promieniującego ciepłem na ludzi, zwierzęta i uprawy, ożywiającą łaskawością Chesed, ale również smagająca je i wysuszająca niszczącą srogością Geburah. Boskie Imię to Elohim. Reprezentuje stan harmonii pomiędzy sefirami. Tu jest czas na zadawanie pytań i wysłuchiwanie odpowiedzi.
Opisane wyżej trzy kolejne sfiry tworzą Etyczny Trójkąt, reprezentujący ewolucję prawa i porządku natury. W odniesieniu do człowieka i ludzkości jako całości oznacza początek świadomości, rozróżnienie dobra i zła oraz pojęcie wolnego wyboru.
7.
Netzah (Zwycięstwo, Wieczność) z Boskim Imieniem JHVH Cewaot, nieustająca cierpliwość Boga. Jest mocą przyciągania i spójności świata, która wszystko wiąże. Netzah to zwycięstwo mądrości płynącej z doświadczenia. Jest to świadomość człowieka, który uczy się lekcji fizycznego świata, zwracając się ku temu, co samo się ku niemu zwraca.
8.
Hod (Chwała, Odbicie), majestat Boga z Boskim Imieniem Elohim Cewaot. Symbolizuje wyższe zdolności umysłowe, intuicję, wnikliwość, wyobraźnię, ale podobnie jak inne sfery na lewym słupie Drzewa, wskazuje także na odwrotną stronę medalu: rozum i logikę, którym kabaliści nie ufają, ograniczenia narzucane umysłowi poprzez wykształcenie i wychowanie.
9.
Jesod (Podstawa, Roztropność), miejsce łączenia wszystkich aktywnych sił, związanych z wtajemniczaniem i magiczną siłą, rodzącą się ze związku umysłowych zdolności Hod ze zwierzęcymi popędami Netzah. Boskim Imieniem tej sefiry jest Szadaj. Jest początkiem samoświadomości. Tu zacierają się granice pomiędzy ja i nie-ja. Jesod to poziom z którego cadyk wtajemnicza, inicjuje i tworzy wokół siebie ezoteryczną wspólnotę pobożnych dusz, Królestwo Boże na Ziemi.
Te trzy sefiry wspólnie tworzą trzeci trójkąt, zwany Magicznym Trójkątem Osobowości. Magia jest tu rozumiana jako nauka i sztuka tworzenia form przywoływania, skupiania i kontrolowania sił duchowych. Nauczyciel we wspólnocie musi uosabiać przynajmniej te trzy sefiry, ten trójkąt sił.
10.
Malkuth (Królestwo, Panowanie), sefira położona symetrycznie względem Kether, której Boskie Imię to Adonaj. Ostatnie naczynie Boga i środek, dzięki któremu pozostałe sefiroty urzeczywistniają swój potencjał. Jest sferą Ziemi, materii i fizycznego ciała, królestwem fizyczności. Jej natura jest poczwórna bowiem zawiera cztery poziomy, można powiedzieć, że są to wola, rozum, serce i ciało Bóstwa. Malkuth to wszyscy, którzy skupieni są wokół cadyka jako uczniowie i stanowią razem niewzruszony fundament Królestwa Bożego na Ziemi. Jako jedyna sefira na Drzewie Życia, nie ma przypisanego żadnego chóru, ponieważ na niej toczy się nasze życie. Inaczej mówiąc: działalność wszystkich anielskich chórów koncentruje się na człowieku i miejscu jego pobytu w tym wcieleniu, którym jest właśnie Malkuth. Malkuth to sefirota uczniów, którzy są podłączeni do Boskości poprzez swojego mistrza duchowego, nauczyciela mistyki, boskiego kapłana znającego wiedze, cadyka.
Daat (Wiedza), pseudosefira, jest nie tylko widzeniem, lecz także wiedzą. Wynurza się z pustki i bezpośrednio pochodzi od Boga. Jest dziecięciem boskich sefir, jest nie tylko postrzeganiem, ale i stawaniem się. Jest tym, co porusza się z Malkuth ku Kether i z Kether ku Malkuth, jednak naprawdę, w pełni wstępuj etylko w tych, którzy są w stadium Tiferet, rzadziej Jesod!
Sefirota Malkuth - KrólestwoMalkuth jest Kopciuszkiem, pierwszą pośród sefirotów. Jest to sefirot najczęściej bezmyślnie pomijany przez początkujących i traktowany po macoszemu w polskich kabalistycznych tekstach. Tymczasem jest to sefirot nie tylko najbliższy człowiekowi, ale również najbardziej złożony - kontrastujący z Kether, będący podstawą wznoszenia po Drzewie Życia. Istnieje kabalistyczny aforyzm mówiący, że "Kether jest w Malkuth, a Malkuth jest w Kether, tylko w inny sposób."
Słowo Malkuth oznacza Królestwo. Sefirot ten jest uwieńczeniem i kulminacją procesu emanacji, w którym stwórcza moc Boga jest stopniowo poddawana ustrukturyzowaniu i definiowaniu, w miarę, jak porusza się w dół Drzewa, by dotrzeć w swej skończonej formie do Malkuth. Malkuth jest światem materii, światem fizycznym, mistycznym ciałem uczniów, chasydów. U najbardziej bezkompromisowych filozofów materialistycznych (np. Hobbes) poza światem materii nie ma nic i z tego punktu widzenia Drzewo Życia kończy się na Malkuth: nasze uczucia i samoświadomość są jedynie wynikiem chemicznych reakcji zachodzących w mózgu, a umysł jest złożonym automatem cierpiącym na złudzenie metafizyczności. Kabała nie jest materialistycznym modelem rzeczywistości, lecz gdy zagłębimy się w studiach nad Malkuth, odczujemy, że jesteśmy głęboko osadzeni w materii i na tym poziomie naturalne jest myślenie w kategoriach fizyki, chemii i biologii molekularnej. Nauki przyrodnicze dostarczają nam najdokładniejszego opisu świata materialnego, jakim w tej chwili dysponujemy i głupstwem byłoby twierdzić, że kabała, na podstawie Starego Testamentu, dostarcza lepszej wiedzy na ten temat. Nie lekceważymy intuicji twórców kabały, lecz faktem jest, że dziś przeciętny absolwent nauk przyrodniczych wie o materii znacznie więcej niż średniowieczni kabaliści i studiowanie współczesnej fizyki może być być równie dobrą uzupełniającą inicjacją w Malkuth jak stare sposoby zgłębienia tego sefirotu.
Dla tych, którzy nie lubią fizyki, pozostają bardziej tradycyjne metody. Magicznym i medytacyjnym obrazem Malkuth jest młoda kobieta siedząca na tronie, w koronie. Ta kobieta to Malkah, Królowa, Kallah, Panna Młoda. Jest niższą matką, odbiciem i urzeczywistnieniem wyższej matki - Binah. Jest Królową, która zamieszkuje Królestwo, i narzeczoną Mikroprosopusa. Jest Gają, Matką-Ziemią. Przypisując boginie- matki różnych kultur do Malkuth trzeba zachować ostrożność, ponieważ niektóre z nich pasują bardziej do Binah, wyższej matki. Pomiędzy Malkuth i Binah istnieje głęboka więź, a jeden z najstarszych tekstów kabalistycznych mówi o Malkuth: "Tytułem dziesiątej ścieżki [Malkuth] jest Świetlista Inteligencja. Nazywa się tak, ponieważ ze swego tronu w Binah, na którym siedzi, jest wywyższona ponad wszystkie głowy."
Jednym z tytułów Binah jest Khorsia, czyli Tron, i to wraz z cytowanym tekstem wskazuje na to, że Binah jest ramą, podstawą, na której zasiada Malkuth. Powrócimy do tego później. Binah zawiera w sobie abstrakcyjny potencjał formy, a Malkuth jest najpełniejszym urzeczywistnieniem formy, i obu sefirotom przypisuje się powiązania z ciężarem, ograniczeniem, skończonością, inercją, chciwością, ciszą i śmiercią. Żeński aspekt Malkuth jest utożsamiany z Szekinah, żeńskim pierwiastkiem Boga w stworzeniu, zaś kabaliści o związku (cielesnym) Boga z Szekinah piszą bardzo wiele. Waite mówi, że związek Boga z Szekinah znajduje swoje odbicie w związku mężczyzny i kobiety. Po wygnaniu Żydów z Hiszpanii w 1492 kabaliści utożsamiali los narodu z losem Szekinah, którą przedstawiali jako wygnaną do świata materii, podobnie jak gnostycy przedstawiali Sofię, wyrzuconą boską mądrość. Malkuth jest światem żywiołów. Kabaliści używają starego, pochodzącego jeszcze z czasów Empedoklesa podziału na cztery żywioły, odpowiadające czterem dającym się zaobserwować stanom skupienia:
ciało stałe - ziemia
ciecz - woda
gaz - powietrze
plazma - ogień
Dodaje się do nich często piąty żywioł, tak rzadki, że mówiąc o nim, najczęściej trzeba go też definiować; to eter, zwany też czasem duchem.
Żywioły są w Malkuth uporządkowane następująco:
północ - ZIEMIA
wschód - POWIETRZE
zachód - WODA
południe - OGIEŃ
zenit ETER + nadir ETER
Jedną z wad stacji Malkuth jest Chciwość,rozumiana nie tylko jako pragnienie zdobywania przedmiotów materialnych, ale także jako niechęć opuszczenia i porzucenia tego, co staje się martwe i pozbawione rzeczywistej wartości. Skorupą Malkuth jest to, co by się stało, gdyby słońce zgasło: zastój, życie zamrożone w bezruchu. Inną z negatywności Malkuth jest inercja, w sensie "czynnego oporu przeciw ruchowi". Większość ludzi przejawia tę postawę od czasu do czasu, gdy mają do wykonania jakieś zadanie, które musi zostać wykonane, lecz nie mają energii i chęci do zaangażowania się w nie i przymuszają się do niego, chcąc je jak najszybciej skończyć i mieć spokój. Dlatego obowiązkiem przypisywanym Malkuth jest samodyscyplina.
Cnotą w Malkuth jest Rozróżnianie, zdolność dostrzegania różnic. Zdolność ta jest niezbędna każdemu żywemu stworzeniu, czy to bakterii badającej natężenie potrzebnego jej czynnika w danym środowisku, czy dziecku zastanawiającemu się, ile pieniędzy może wyciągnąć od rodziców. Malkuth, będąc ostatecznym urzeczywistnieniem formy, jest światem, w którym na rozróżnianie kładzie się największy nacisk. Zdolność rozróżnienia jest tak znacząca dla przeżycia, że wyszukujemy różnice wszędzie - "ty" i "ja", "twoje" i "moje", rozróżnienia "posiadania", "wartości" i "terytorium" - rozróżnienia, które są z jednej strony nieprawdziwe, będąc tylko intelektualnymi dywagacjami, a z drugiej bardzo realne, będąc tym, czego się nieraz zażarcie broni.
Moce Malkuth wzywa się imionami Adonai ha Aretz i Adonai Melekh, co oznacza "Pan Świata" i "Pan, który jest Królem". Zakonem anielskim Malkuth są Ashim lub Ishim, co się czasem tłumaczy jako "dusze ognia" - jak wiadomo chodzi tu o dusze świętych ludzi, o dusze pobożnych. Towarzystwo żarliwych uczniów Świętego Mistrza jest podstawą, korzeniem Drzewa Sefirot i niezmiennym fundamentem Drogi Bożej, która ma 10 podstawowych stacji znanych jako sefiroty. Wspólnoty chasydzkie powstawały zawsze wokół żywych świętych, wokół sprawiedliwych. Nie ma Drogi bez cadyka, bez towarzystwa żarliwców Bożych, nie ma Drogi bez inicjacji przyłączenia do Wspólnoty, która jest podstawą, korzeniem dla całego Drzewa Życia. Kto nie ma cadyka, nie ma wspólnoty, ten nie ma z Kabałą nic, ale to zupełnie nic wspólnego. Najwyżej jest duchowym impotentem bez korzenia! Madrość, wiedza i przekaz Mocy zawsze płyną z góry, czyli od tych, którzy ucieleśniają wyższą sefirotę. Zwykły chasyd, pobożny praktykant jest wzorem, przykładem i źródłem natchnienia dla ludzi tego świata. Jest bowiem członkiem szlachetnej społeczności Królestwa Bożego, szlachcicem Boga. Musi oczywiście postępować jak prawdziwy uczeń Królestwa Bożego, musi Dekalog czuć i rozumieć.
Obraz Malkuth jako Matki Ziemi łączy ten sefirot ze znanym archetypem, wielu z nas bardzo bliskim. Obraz Malkuth jako materii kieruje nas w świat nauk przyrodniczych, zaś jego obraz jako świata żywiołów jest kluczem do obszernego zbioru technik magicznych z nimi związanych, od jogicznych ćwiczeń ciała po odprawiane w plenerze rytuały związane z przyrodą. W końcu zaś, ponieważ dzieło wiele mówi o jego twórcy, Malkuth może nam powiedzieć wiele o Kether - korzeń i wierzchołek Drzewa mają ze sobą wiele wspólnego. Nie ma możliwości poznania wyższych sefirot bez oparcia w Malkuth. Dlatego nie piszę o dalszych z sefirot, bo i tak nie jest możliwe nawet ich rozumowe pojęcie bez pełnego wstąpienia w sefirę Malkuth, a to jest grupa żyjących Iszim, grupa żarliwych i pobożnych praktykantów zjednoczonych ze swym żyjącym mistrzem, przewodnikiem Drogi Drzewa Życia, cadykiem. Charakterystycznym dla stacji podstawowej, korzenia Drogi Bożej jest nierozerwalny, wieczysty na wzór Wiecznego Przymierza związek chasydów (uczniów) z ich cadykiem (mistrzem).
KSIĘGA ZOHARZohar (Sefer ha-Zohar) — podstawowe, najszerzej rozpowszechnione dzieło mistyki żydowskiej i jedno z najważniejszych dzieł mistyki powszechnej. Zostało zredagowane pod koniec XIII wieku w Hiszpanii. Zewnętrzna fabuła, wędrówka duchowego mistrza i jego uczniów po Palestynie, stanowi rame zamykającą olbrzymią ilość midraszów, opowieści i traktatów teologicznych, układających się w skomplikowaną, lecz przemyślaną całość. Centralna postac Zoharu, tanaita Szymon ben Jochaj syn rav Akiwy jest postacią historyczna, żył w II w. e.ch., życie jego obrosło licznymi legendami, do których autor Zoharu nawiązuje, a nawet, jak wykazał Jehuda Liebes, czyniąc rodzaj ekstrapolacji jego czynów, wystylizowuje na postać mesjańską. Szymon ben Jochaj jawi się w dziele jako postać, wokół której rozwijają się zdarzenia, mające swój udział w kosmicznej naprawie świata po jego upadku.
Szczegółowa analiza dzieła pozwala wyodrębnić kilkanaście części stanowiących względnie odrębne całości, z których najważniejsze to:
1. Główna, ramowa, część Zoharu napisana po aramejsku, która stanowi rozbudowany komentarz do Tory.
2. Idra Rabba (aram. Wielkie Zgromadzenie) opisuje zebranie dziesieciu towarzyszy raw Szymona ben Jochaja, mające charakter kosmicznego misterium, w którym każdy z uczestników reprezentuje jedną z sefir. Nadnaturalna moc staje sie udziałem uczestników zgromadzenia, a mistyczna egzaltacja czyni zdarzenie porównywalnym, a nawet przewyższającym swym znaczeniem teofanie na górze Synaj.
3. Idra Zutta (aram. Małe zgromadzenie), tajemnice wyjawiane w Idra Rabbasa tu powtórzone w nowej formie w obliczu śmierci Szymona ben Jochaj.
4. Raza de-razin (aram. Tajemnica tajemnic), odrębny tekst dotyczacy chiromancji i fizjognomiki. 5. Zohar do Pieśni nad Pieśniami, komentarz kabalistyczny do pierwszych wersetów Pieśni nad pieśniami.
6.Midrasz neelam (Midrasz mistyczny), poruszajacy tematy kosmologiczne i eschatologiczne, komentarz dotyczący Ksiegi Rodzaju. Glłówną postacią tu występująca jest raw Eliezar ben Hyrkanos.
7.Sawa (aram. Starzec), opowieść tajemniczego starca, pojawiającego się przed uczniami Szymona ben Jochaja o duszy i jej wędrówkach.
8.Raaja meche(j)mna (aram. Wierny pasterz), kabalistyczna interpretacja nakazów i zakazów Tory, bardzo silnie sprzeciwiająca się dosłownej interpretacji Pisma. Wystepują tu bardzo wyraźnie elementy antynomijne (kabała antynomijna), podważające absolutny charakter Prawa, ograniczając zakres jego obowiązywania do czasów panowania nad światem Drzewa Wiedzy, nazywanego tu także Drzewem Śmierci. Czasy mesjańskie przywrócą panowanie Drzewa Życia, a Tora ukaże swe nowe, pełne i prawdziwe oblicze — nie zawierając zakazów i nakazów, stanie się pieśnia miłości i jedności.
9.Tikkune Zohar (hebr. Uzupełnienia Zoharu), raw Szymon ben Jochaj prowadzi dysputy teologiczne ze swymi uczniami w akademii niebieskiej w raju. Część ta zawiera 70 rozdziałów komentarza, z których każdy rozpoczyna się inna interpretacją pierwszego słowa Pisma "Bereszit" (hebr. na początku).
Objętościowo Zohar jest dziełem olbrzymim, liczy około 2400 stron druku. Nadal nie zostały rozstrzygnięte spory o autorstwo dzieła. Gerschom Scholem bronił i dokumentował tezę jednego autora głównego zrębu Zoharu (prócz Tikkune Zoharu i Raaja meche(j)mna) i wskazywał na Mojżesza z Leonu. Jehuda Liebes uważa Zohar za twór środowiska blisko współpracujących ze soba kabalistów z Kastylii, którym Mojżesz z Leonu duchowo przewodził. Sam Mojżesz z Leonu podaje, że zwoje Zoharu odkrył z jaskini w pobliżu Jerozolimy i jedynie je tłumaczył oraz wykładał.
cdn. 
© 2004-2011 
==>> WPROWADZENIE
Wersja do druku
Góra