Ponad 15 milionów Amerykanów praktykuje jakiegoś rodzaju jogę, a kolejne miliony ćwiczą w innych miejscach świata. Joga to nie przelotna moda. Jest obecna w zachodnim świecie od grubo ponad stu lat i ma historię liczącą około pięciu tysiącleci. Raczej więc nie zniknie, więc nie obawiaj się, że inwestujesz w efemeryczne zjawisko, po którym za sześć miesięcy nie zostanie nawet ślad.
 Om (Aum, ॐ) - święta głoska |
Chociaż joga istnieje od pięciu tysięcy lat, nowoczesny boom zaczął się dopiero w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku, głównie za sprawą niesamowitego sukcesu programu telewizyjnego Richarda Hittelmana
Yoga for Health. Po nim w latach siedemdziesiątych pojawił się program Lillias Folan Lillias,
Yoga and You. Te czasy przyniosły także swoistą formę jogi, czyli medytację transcendentalną (Transcendental Meditation, w skrócie TM), która zyskała popularność głównie dlatego, że interesowali się nią Beatlesi. TM przyciągnęło setki tysięcy osób, które szukały sposobu na zredukowanie stresu i nadanie większego sensu swojemu życiu.
Miliony ludzi dzięki jodze cieszą się zdrowiem i spokojem ducha.
(...)
Słowo
joga pochodzi z sanskryckiego języka, którym mówili członkowie tradycyjnej elity religijnej w Indiach, czyli
bramini. Joga oznacza "jednoczenie" lub "integrację" , a także "dyscyplinę", stąd system jogi jest nazywany
dyscypliną jednoczącą lub
integrującą.
(...)
Dostępne opcje, czyli osiem głównych gałęzi jogi
Gdybyś spojrzał na tradycję jogi z lotu ptaka, zobaczyłbyś dziesiątki głównych pasm rozwoju, z których każda miałaby własne odnogi. Wyobraź sobie jogę jako gigantyczne drzewo z ośmioma gałęziami. Każda ma wyjątkowy charakter, lecz jednocześnie jest częścią jednego drzewa. Przy tak wielu gałęziach z pewnością znajdziesz taką, która będzie pasowała do Twojej osobowości, stylu życia i celów. W tej książce skupiamy się na najpopularniejszej odmianie, czyli Hatha Jodze, lecz aby nie popełnić powszechnego błędu i nie sprowadzić jej do zwykłych ćwiczeń fizycznych, omówimy także medytację i duchowe aspekty jogi.
Oto siedem podstawowych gałęzi jogi w porządku alfabetycznym:
-
Bhakti Joga: joga poświęcenia.
-
Hatha Joga: joga dyscypliny fizycznej.
-
Dźniana Joga: joga mądrości.
-
Karma Joga: joga wykraczania poza siebie.
-
Mantra Joga: joga potężnego dźwięku.
-
Radża Joga: joga królewska.
-
Tantra Joga (w której zawiera się
Laja Joga i
Kundalini Joga): joga ciągłości.
Tę listę trzeba uzupełnić o samoistną gałąź
Guru Jogi, która jest dedykowana mistrzom jogi.
W poniższych sekcjach opiszemy te siedem gałęzi oraz Guru Jogę.
Bhakti Joga: joga poświęcenia
Praktykujący Bhakti Jogę wierzą w istnienie najwyższej istoty (Boga), która wykracza poza ich życia. Czują potrzebę łączności, a nawet całkowitego zespolenia z tą wyższą istotą poprzez akty oddania. Praktyki Bhakti Jogi to między innymi ofiary z kwiatów, śpiewanie hymnów uwielbienia i myślenie o Bogu.
Hatha Joga: joga dyscypliny fizycznej
We wszystkich gałęziach jogi cel jest taki sam — oświecenie (zobacz w rozdziale 21.) — lecz w Hatha Jodze dąży się do niego raczej poprzez ciało niż przez ducha lub emocje. Praktykujący ten rodzaj jogi wierzą, że dopóki właściwie nie oczyszczą i nie przygotują swoich ciał, wyższe stopnie medytacji i praktyki są dla nich nieosiągalne. To tak, jak próba wyjścia na Mount Everest bez odpowiedniego sprzętu. W tej książce skupimy się na tej gałęzi jogi.
Hatha Joga to coś więcej niż ćwiczenie pozycji, które jest współcześnie tak popularne. To ścieżka
duchowa, tak jak w każdej innej odmianie jogi.
Dźniana Joga: joga mądrości
Dźniana Joga uczy idei
niedualizmu — czyli że rzeczywistość jest jednością, a postrzeganie niezliczonych odrębnych zjawisk to podstawowy błąd percepcyjny. Spójrz na krzesło lub sofę, na których spoczywasz. Czy to jest rzeczywistość? A światło docierające do Twojej siatkówki? Czy jest rzeczywistością? Mistrzowie Dźniana Jogi odpowiadają, że wszystkie te zjawiska są rzeczywiste na Twoim aktualnym poziomie świadomości, lecz tak naprawdę nie istnieją jako oddzielne lub odrębne rzeczy. Po osiągnięciu oświecenia wszystko stapia się w jedną całość, a Ty stajesz się jednością z nieśmiertelnym duchem.
|
|
Dobra karma, zła karma, brak karmy
|
|
|
Sanskryckie słowo karma to dosłownie "działanie". Oznacza za-równo ogólną aktywność, jak i „niewidzialne działania” przeznacze-nia. Zgodnie z jogą skutkiem każdego działania — cielesnego, głosowego czy mentalnego — są widoczne oraz niewidoczne kon-sekwencje. Czasem te ukryte następstwa — czyli przeznaczenie — mają dużo większe znaczenie niż te bezpośrednie. Nie myśl jednak, że karma to ślepy los. Zawsze masz swobodę wyboru. Celem Karma Jogi jest regulowanie Twoich działań, abyś nie był wiązany karmą. Praktykujący tę odmianę dążą nie tylko do uniknięcia złej (czarnej) karmy, lecz także do wykroczenia poza dobrą (białą) karmę, aż do braku jakiejkolwiek karmy.
|
 |
|
Karma Joga: joga wykraczania poza siebie
Najważniejszym założeniem tej odmiany jogi jest niesamolubne, bezinteresowne i spójne zachowanie. Praktykujący tę odmianę wierzą, że wszystkie działania — cielesne, głosowe lub mentalne — mają daleko idące konsekwencje, za które należy brać pełną odpowiedzialność.
Mantra Joga: joga potężnego dźwięku
W tej odmianie jogi wykorzystuje się dźwięk do zharmonizowania ciała i skupienia umysłu. Opiera się ona na mantrach, które mogą składać się z sylaby, słowa lub frazy. Tradycyjnie praktykujący otrzymują mantrę od swojego nauczyciela w kontekście formalnej inicjacji. Są proszeni o jak najczęstsze jej powtarzanie i utrzymywanie w tajemnicy. Wielu zachodnich instruktorów sądzi, że inicjacja nie jest niezbędna i że można użyć dowolnego dźwięku. Możesz nawet wybrać słowo ze słownika, takie jak miłość, spokój lub szczęście, lecz z tradycyjnego punktu widzenia takie słowa tak naprawdę nie są mantrami.
Radża Joga: joga królewska
Radża Joga oznacza dosłownie „joga królewska” i jest także nazywana klasyczną. Gdy spędzisz odpowiednią ilość czasu z uczniami jogi, przypuszczalnie usłyszysz, jak odwołują się do ośmiostopniowej ścieżki wyłożonej w Jogasutrach Patańdźalego, klasycznym dziele jogi królewskiej. Inna nazwa tej tradycji w jodze to Ashtanga Joga ("joga o ośmiu gałęziach" lub "joga ośmioraka") — od ashta ("osiem") i anga ("gałąź"). (Nie pomyl tej tradycji ze stylem jogi zwanym Ashtanga Joga, który omówimy nieco dalej w tym rozdziale w sekcji "Krótki przegląd najważniejszych stylów Hatha Jogi"). Poniżej wymieniamy osiem gałęzi znanego tradycyjnego podejścia, które ma na celu osiągnięcie oświecenia lub wyzwolenia.
- Jama: dyscyplina moralna, trwanie w praktykach niekrzywdzenia, prawdy, niekradzenia, czystości i niepożądania cudzego dobra (wyjaśnienie tych pięciu cnót znajdziesz w rozdziale 20.).
- Nijama: umiar, skupienie na pięciu praktykach: czystości, zadowoleniu, gorliwym
wysiłku, studiowaniu i oddaniu wyższej istocie.
- Asana: pozycja, która ma dwa podstawowe cele związane z medytacją i zdrowiem.
- Pranajama: kontrola oddechu, który podnosi i równoważy Twoją energię mentalną, a tym samym pozytywnie wpływa na zdrowie i skupienie umysłu.
- Pratjahara: powściągnięcie zmysłów, dzięki czemu świadomość kieruje się do wnętrza, a umysł przygotowuje się do różnych stopni medytacji.
- Dharana: koncentracja lub głębsze skupienie uwagi, które jest podstawą medytacji w jodze.
- Dhjana: medytacja, główna praktyka wyższej jogi (ta i następna praktyka są szerzej wyjaśnione w rozdziale 21.).
- Samadhi: ekstaza lub doświadczenie, w którym stajesz się duchową jednością z obiektem kontemplacji. Z tego stanu przechodzi się do właściwego oświecenia, czyli duchowego wyzwolenia.
Tantra Joga: joga ciągłości
Tantra Joga jest najbardziej złożoną i najbardziej podatną na mylne interpretacje odmianą jogi. W świecie zachodnim i w Indiach jest często mylona z "uduchowionym" seksem. Tymczasem chociaż rytuały seksualne są wykorzystywane w pewnych szkołach Tantra Jogi (tzw. tantra lewej ręki), to w większości nie stanowią regularnych praktyk (szkoły tzw. tantry prawej ręki). Tantra Joga to w rzeczywistości ściśle duchowa dyscyplina, opierająca się na dość skomplikowanych rytuałach i szczegółowych wizualizacjach bóstw. Te bóstwa są albo wizjami boga, albo odpowiednikami chrześcijańskich aniołów; wywołuje się je, aby wspierały proces kontemplacji jogicznej.
Inna popularna nazwa Tantra Jogi to Kundalini Joga. Oznacza ona "zwinięty pierwiastek żeński" i wskazuje na sekretną "spiralną moc", czyli ukrytą duchową energię ludzkiego ciała, do której aktywowania dąży Tantra Joga. Jeśli ciekawi Cię ten aspekt jogi, sięgnij po autobiograficzne księgi Gopi Krishny (poszukaj w dodatku) lub moją (Georga) książkę Tantra: The Path of Ecstasy.
Uwaga: Kundalini Joga to także nazwa jednego ze stylów Hatha Jogi, które omówimy w dalszej części tego rozdziału, w sekcji "Krótki przegląd najważniejszych stylów Hatha Jogi".
Guru Joga: joga poświęcenia się mistrzowi
W Guru Jodze Twój nauczyciel jest punktem skupienia Twoich praktyk duchowych. Powinien być oświecony lub przynajmniej bliski oświecenia (więcej na ten temat znajdziesz w rozdziale 21.). Guru Joga polega na honorowaniu swojego guru i medytowaniu o nim, aż się z nim zespolisz w jedno. Skoro zgodnie z założeniem jest on już jednością z najwyższą rzeczywistością, zjednoczenie z nim przeniesie jego duchowe spełnienie na Ciebie.
Proszę Cię jednak, nie jednocz się zbyt ochoczo! Ta joga jest raczej mało popularna na Zachodzie, więc zachowaj ostrożność, aby uniknąć bycia wykorzystanym.
|
Najbardziej znana tradycyjna mantra, stosowana zarówno przez hindusów, jak i buddystów, to święta sylaba om (wymawiana jako ommm, z długim dźwiękiem o). Jest ona symbolem absolutnej rze-czywistości — jaźni lub ducha. Składa się z głosek a, u i m, po których następuje nosowe wybrzmienie litery m. A odwołuje się do stanu pobudzenia, u do stanu rozmarzenia, a m do stanu głębokie-go snu; nosowe wybrzmienie reprezentuje absolutną rzeczywi-stość. Kilka innych tradycyjnych mantr opiszemy w rozdziale 21., który jest poświęcony medytacji.
|
|
|
|
Krótki przegląd najważniejszych stylów Hatha Jogi
W swojej historii joga przeszła wiele transformacji. Jedną z nich było pojawienie się Hatha Jogi około roku 1100 n.e. Najbardziej znaczące adaptacje zostały jednak dokonane w ostatnich kilku dekadach, głównie te, które dostosowywały jogę do potrzeb i wymagań zachodnich praktykujących. Współcześnie istnieje wiele stylów Hatha Jogi, a poniżej przedstawiamy te najbardziej popularne.
B.K.S. Iyengar (1918 - 2014) - Joga Iyengara. Najbardziej rozpoznawalne podejście do Hatha Jogi opracowane przez B. K. S. Iyengara, szwagra słynnego T. S. Krishnamacharyi (1888 – 1989) i wujka T. K. V. Desikachara. Ten styl charakteryzuje się precyzyjnym wykonaniem i wykorzystywaniem wielu rekwizytów. Iyengar wyszkolił tysiące trenerów, którzy prowadzą zajęcia na całym świecie. W Pune w Indiach znajduje się założony przez niego w 1974 roku Ramamani Iyengar Memorial Yoga Institute, nazwany tak na cześć zmarłej żony Ramamani.
- Vinijoga. Podejście stosowane przez Śri Krishnamacharyę, kontynuowane przez jego syna T. K. V. Desikachara. Główny nacisk kładzie się na oddech i praktykowanie jogi zgodnie z indywidualnymi potrzebami i możliwościami. W USA Vinijoga jest teraz kojarzona z Garym Kraftsowem i organizacją American Viniyoga Institute (AVI), a Desikachar razem ze swoim synem Kausthubem rozwinął swoje podejście pod nowym szyldem organizacji The Krishnamacharya Healing and Yoga Foundation (KHYF), której główna kwatera znajduje się w Chennai (niegdyś Madras) w Indiach.
Można powiedzieć, że profesor T. S. Krishnamacharya jako nauczyciel takich znanych mistrzów jogi jak B. K. S Iyengar, K. Pattabhi Jois czy Indra Devi odpowiada za renesans Hatha Jogi we współczesnych czasach, który wciąż ma duży wpływ na dzisiejszy świat.
- Ashtanga Joga. Opracowana przez Śri Krishnamacharyę i nauczana przez K. Pattabhiego Joisa, który urodził się w 1915 roku, lecz miał wystarczająco nowoczesne podejście, aby aż do swojej śmierci w 2009 roku ściągać pilnych uczniów do Ashtanga Yoga Institute mieszczącego się w Mysore w Indiach. Jois był głównym uczniem Krishnamacharyi, któremu zawdzięcza sekwencje znane jako Ashtanga Joga lub Power Joga. Jest to najbardziej lekkoatletyczny z trzech stylów Hatha Jogi mających swe korzenie w osobie Krishnamacharyi i łączy pozycje z oddychaniem. Ashtanga Joga to coś innego niż ośmioraka joga Patańdźalego (która także ma nazwę Ashtanga Joga), chociaż jest w niej teoretycznie zakorzeniona. Ashtanga Jogę omówiliśmy nieco wcześniej w tym rozdziale, w części pod tytułem "Dostępne opcje, czyli osiem głównych gałęzi jogi".
Power Joga to ogólny termin dotyczący dowolnego stylu blisko związanego z Ashtanga Jogą, który nie wykorzystuje zestawów pozycji. Nacisk kładzie się w nim na elastyczność i siłę. Power Joga jest w głównej mierze odpowiedzialna za wejście jogi na sale gimnastyczne. Związane z nią są takie osoby, jak Beryl Bender Birch, Bryan Kest, Baron Baptiste i Sherri Baptiste Freeman. Na podobnej zasadzie Vinjasa Joga i Flow Joga, rozwijane przez Gangę White’a oraz Traceya Richa, są także odmianami Ashtanga Jogi.
- Anusara Joga. Jest silnie zakorzeniona w jodze Iyengara i w krótkim okresie zdobyła znaczną popularność. Została opracowana w 1997 roku przez amerykańskiego trenera Johna Frienda, a jej urok wynika ze stawiania na pierwszym miejscu serca. Podstawą jest trzykrotne "A" — Attitude (podejście), Alignment (ustawienie) i Action (działanie) — a celem osiągnięcie "gracji: (anusara) w pozycjach; w ten sposób Hatha Joga zyskuje duchowy pęd.
Kripalvananda (1913-1981) - Kripalu Joga. Zainspirowana przez Swamiego Kripalvanandę (1913 – 1981) i rozwijana przez jego ucznia Amrita Desaia. Jest to trójfazowa joga dopasowana do potrzeb ludzi Zachodu. Pierwsza faza kładzie nacisk na ustawienie i koordynację oddechu z ruchem — daną pozycję przyjmuje się na krótko. W drugiej fazie dodaje się medytację i przedłuża czas trwania pozycji. W ostatniej fazie praktykowanie pozycji staje się spontaniczną medytacją w ruchu. W rozdziale 24. znajdziesz bardziej szczegółowe informacje na temat Kripalu Yoga Center w Massachusetts.
- Joga integralna (ang. Integral Joga). Opracowana przez Swamiego Satchidanandę (1914 - 2002), ucznia słynnego Swamiego Sivanandy z Riszikeszu w Indiach. Swami Satchidananda zadebiutował w trakcie festiwalu Woodstock w 1969 roku, na którym uczył dzieci powojennego wyżu demograficznego intonowania słowa om i przez lata przyciągnął do siebie tysiące uczniów. Jak sugeruje nazwa, celem w tym podejściu jest zintegrowanie różnych aspektów związanych z ciałem i umysłem za pomocą pozycji, technik oddychania, głębokiej relaksacji i medytacji. W rozdziale 24. znajdziesz więcej informacji o organizacji Satchidananda Ashram w Wirginii.
- Sivananda Joga. Dzieło Swamiego Vishnudevanandy (1927 – 1993), który także był uczniem Swamiego Sivananda z Riszikeszu w Indiach. Vishnudevanda założył w 1959 roku w Montrealu Sivananda Yoga Vedanta Center. Wyszkolił ponad sześć tysięcy trenerów, a dzisiaj można znaleźć centra Sivananda Jogi na całym świecie. Ten styl wykorzystuje serie 12 pozycji, sekwencję powitania słońca, ćwiczenia oddechowe, relaksację i intonowanie mantr.
- Ananda Joga. Wywodzi się z nauk Paramahansy Yoganandy (1893 – 1952); została opracowana przez jednego z jego uczniów, Swamiego Kriyanandę (Donalda Waltersa). Ten delikatny styl przygotowuje uczniów do medytacji, a jego charakterystyczne cechy to ciche afirmacje po przyjęciu pozycji. Wykorzystuje się tu także opracowane w 1917 roku unikalne ćwiczenia energetyzujące Yoganandy, które polegają na świadomym kierowaniu energii ciała (siły życiowej) do różnych organów i kończyn. Więcej informacji na temat mieszczącego się w Newadzie w stanie Kalifornia Ananda Institute of Alternative Living znajdziesz w rozdziale 24.
Yogi Bhajan (1929 - 2004) - Kundalini Joga. To nie tylko niezależny styl jogi, lecz także jedna z gałęzi Hatha Jogi, zapoczątkowana przez Yogiego Bhajana (1929 – 2004). Celem tej odmiany jest obudzenie wężowego zwoju energii (kundalini) za pomocą pozycji, kontroli oddechu, intonowania i medytacji. Yogi Bhajan, który przybył do USA w 1969 roku, jest założycielem i duchowym przywódcą organizacji 3HO (Healthy, Happy, Holy Organization), która ma siedzibę w Los Angeles i liczne oddziały na całym świecie. Kundalini Joga była opisana wcześniej w tym rozdziale, w sekcji „Dostępne opcje, czyli osiem głównych gałęzi jogi”.
- Joga ukrytego języka (ang. Hidden Language Joga). Opracowana przez Swami Sivanandę Radhę (1911 – 1995), pochodzącą z Niemiec uczennicę Swamiego Sivanandy. Ten styl promuje nie tylko dobre samopoczucie fizyczne, lecz także zrozumienie siebie przez zgłębianie symboliki poszczególnych pozycji. Jogi ukrytego języka uczą trenerzy Yasodhara Ashram w Kolumbii Brytyjskiej (zobacz w rozdziale 24.).
- Joga somatyczna (ang. Somatic Joga). Pomysł doktor Eleanor Criswell, wykładającej psychologię na Uniwersytecie Sonoma State w Kalifornii, która nauczała jogi od wczesnych lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Joga somatyczna dąży do harmonijnego rozwoju ciała i umysłu na bazie zarówno tradycyjnych zasad jogi, jak i nowoczesnych badań psychofizjologicznych. To łagodne podejście kładzie nacisk na wizualizację, bardzo wolne wchodzenie w pozycje i wychodzenie z nich, świadome oddychanie, uważność i regularne relaksacje między pozycjami.
- Moksza Joga. Swoimi korzeniami sięga do Bikram Jogi (następny punkt). Popularna w Kanadzie. Polega na wykonywaniu tradycyjnych pozycji w gorącym pomieszczeniu i okresowych relaksacjach. Wspiera ekologiczne podejście do życia.
- Bikram Joga. Styl nauczany przez Bikrama Choudhury’ego, który zdobył sławę, trenując gwiazdy Hollywood. Prowadzi zajęcia w Yoga College of India w Bombaju i innych miejscach na całym świecie, w tym w San Francisco i Tokio. Ten styl, który zawiera zestaw dwudziestu sześciu pozycji, jest dość energiczny i wymaga pewnego poziomu wysportowania, szczególnie ze względu na wysoką temperaturę sali ćwiczeń.
Wśród innych stylów, o których mogłeś słyszeć, jest Tri Joga (opracowana przez Kalego Raya), joga białego lotosu (ang. White Lotus Yoga — opracowana przez Gangai White’a i Tracey Rich), Dżiwamukti (opracowana przez Sharon Gannon i Davida Life’a), Iszta Joga (od pierwszych liter Integrated Science of Hatha, Tantra and Ayurveda, opracowana przez Maniego Fingera), Forrest Joga (mieszanina Hatha Jogi i idei rdzennych Amerykanów, opracowana przez Anę Forest) oraz Prime of Life Joga (opracowana przeze mnie — Larry’ego) dla ludzi w średnim i starszym wieku.
Hot Joga nie jest autonomicznym stylem jogi i oznacza, że ćwiczenia odbywają się w mocno nagrzanym pomieszczeniu (32 – 38 stopni Celsjusza). Zazwyczaj praktykuje się jogę Ashtanga lub Bikram.
(...)
|
Tradycyjne teksty sanskryckie z Hatha Jogi mówią, że istnieje 8,4 miliona pozycji, które odpowiadają liczbie gatunków żywych istot. Z tego tylko 84 są przydatne dla ludzi, a 32 są szczególnie ważne. Li-czba 84 ma symboliczne znaczenie, gdyż jest wynikiem pomnoże-nia 12 i 7. Liczba 12 reprezentuje pełny cykl chronologiczny (12 miesięcy roku, 12 znaków zodiaku). Z kolei liczba 7 oznacza pełnię strukturalną (7 ośrodków energetycznych, czyli czakramów, w ludzkim ciele — zobacz w rozdziale 20.).
|
|
|
|
*
© 2004-2011 
==>> WPROWADZENIE
Wersja do druku
Góra